Ο χρόνος ξεκίνησε να μετρά αντίστροφα, για την ιστορική συνάντηση Τραμπ και Πούτιν στην Αλάσκα, που θυμίζει πολύ «νέα Γιάλτα, δηλαδή έναν επαναπροσδιορισμό των παγκόσμιων σφαιρών επιρροής, από τις δύο υπερδυνάμεις.
Σύμφωνα με την βρετανική εφημερίδα «The Guardian», το να βάλεις τον Ντόναλντ Τραμπ μόνο σε ένα δωμάτιο με τον Βλαντιμίρ Πούτιν είναι μια απρόβλεπτη – και ίσως επικίνδυνη – υπόθεση, όπως τουλάχιστον «δίδαξε» το τετ α τετ του Ελσίνκι το 2018.
Τότε, οι δύο ηγέτες είχαν συναντηθεί μετά από πρόσκληση του φινλανδού προέδρου Σαούλι Νινίστο, προκειμένου να συζητήσουν, μεταξύ άλλων, την κατάρρευση των σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, τις κατηγορίες για παρέμβαση στις εκλογές και τον σκληρό πόλεμο στην ανατολική Ουκρανία.
Όταν βγήκε από την κλειστή συνάντηση με τον Βλάντιμιρ Πούτιν, ο Ντόναλντ Τραμπ φαινόταν εντυπωσιασμένος από τον Ρώσο ηγέτη. Σε ερώτηση κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου σχετικά με τα συμπεράσματα της αμερικανικής κοινότητας πληροφοριών, ότι η Ρωσία είχε παρέμβει στις εκλογές, ο Αμερικανός πρόεδρος απάντησε: «Ο πρόεδρος Πούτιν λέει ότι δεν είναι η Ρωσία. Δεν βλέπω κανένα λόγο για τον οποίο θα ήταν».
Η Φιόνα Χιλ, ανώτερη σύμβουλος του Ντόναλντ Τραμπ για το Κρεμλίνο στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, δήλωσε αργότερα ότι είχε σκεφτεί να ενεργοποιήσει τον συναγερμό πυρκαγιάς ή να προσποιηθεί ιατρική έκτακτη ανάγκη για να τερματίσει τη συνέντευξη Τύπου.
Κατά κάποιον τρόπο, τα διακυβεύματα είναι ακόμα μεγαλύτερα, καθώς Τραμπ και Πούτιν σχεδιάζουν να συναντηθούν αύριο Παρασκευή στο Άνκορατζ της Αλάσκας, όπου ο Αμερικανός πρόεδρος έχει δηλώσει ότι οι δύο θα συζητήσουν την «ανταλλαγή εδαφών» – στην πρώτη συνάντηση του Πούτιν με ηγέτη της G7 από την εισβολή του στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.
Την ίδια ώρα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες φοβούνται ότι ο Ν.Τραμπ θα μπορούσε να βγει και πάλι από μια κλειστή συνάντηση «κηρύττοντας το ευαγγέλιο του Κρεμλίνου», όπως σχολιάζει το βρετανικό δημοσίευμα.
Ο Λευκός Οίκος έχει μειώσει τις προσδοκίες για τη σύνοδο κορυφής – ένα σημάδι ότι δεν υπάρχει καμία συγκεκριμένη συμφωνία στο τραπέζι. «Πρόκειται πραγματικά για μια συνάντηση για να δούμε πώς θα πάνε τα πράγματα», δήλωσε ο Ν.Τραμπ κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου τη Δευτέρα. Είπε ότι θα καταλάβαινε μέσα στα πρώτα λεπτά αν ο Πούτιν ήταν έτοιμος για κατάπαυση του πυρός και θα το μετέφερε στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι και τους Ευρωπαίους ηγέτες. «Μπορεί να πω: “Καλή τύχη, συνεχίστε να πολεμάτε”. Μπορεί να πω: “Μπορούμε να κάνουμε μια συμφωνία”», είπε ο ίδιος.
Ωστόσο, ο Β.Πούτιν θα συνεχίσει να δοκιμάζει την τύχη του για να διαμορφώσει την εικόνα του Τραμπ σχετικά με το τι θα μπορούσε να περιλαμβάνει μια ειρηνευτική συμφωνία, με τρόπο που θα αποφέρει το μέγιστο όφελος στο Κρεμλίνο. Ο Ρώσος ηγέτης «θέλει μια συμφωνία με τον Τραμπ που θα παρουσιαστεί στο Κίεβο και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ως τετελεσμένο γεγονός», τόνισε ο Τζον Χερμπστ, ανώτερος διευθυντής του Κέντρου Ευρασίας του Ατλαντικού Συμβουλίου και πρώην πρέσβης στην Ουκρανία.
Η απουσία προσκλήσεων για τους ευρωπαίους ηγέτες «θυμίζει τη Διάσκεψη της Γιάλτας το 1945… όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Σοβιετική Ένωση και το Ηνωμένο Βασίλειο αποφάσισαν τη μοίρα της μισής Ευρώπης χωρίς να λάβουν υπόψη τις απόψεις των χωρών αυτών».
Η Ευρώπη και η Ουκρανία αντέδρασαν. Πριν από τη σύνοδο κορυφής, ο Β.Ζελένσκι δήλωσε ότι η Ουκρανία δεν θα παραχωρήσει στη Ρωσία εδάφη που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει για να ξεκινήσει μια νέα επίθεση, αποκλείοντας ουσιαστικά τις δηλώσεις του Τραμπ ότι «θα υπάρξουν κάποιες ανταλλαγές εδαφών».
Συνάντηση χωρίς συμβούλους
Ο ad hoc χαρακτήρας της προσέγγισης του Ν.Τραμπ στην εξωτερική πολιτική μπορεί να ευνοεί τους εξωτερικούς εχθρούς των ΗΠΑ, αλλά τους έχει επίσης απογοητεύσει. Ηγέτες -όπως ο Σι Τζινπίνγκ, πρόεδρος της Κίνας- λέγεται ότι προτιμούν να προετοιμάζονται καλύτερα πριν συναντηθούν με τον Αμερικανό πρόεδρο, ακριβώς λόγω της απρόβλεπτης συμπεριφοράς του. Και η Ρωσία έχει απογοητευτεί από την έλλειψη διαδικασιών στην κυβέρνηση Τραμπ.
Αυτό όμως δεν εμπόδισε τον Πούτιν να ρισκάρει και να συναντηθεί με τον Τραμπ για την πρώτη τους κατ’ ιδίαν συνάντηση υπό την παρούσα κυβέρνηση.
Η Καρολάιν Λίβιτ, εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, δήλωσε την Τρίτη ότι η συνάντηση μεταξύ Ν.Τραμπ και Β.Πούτιν θα είναι κατ’ ιδίαν και θα αποτελεί μια «άσκηση ακρόασης» για τον πρόεδρο των ΗΠΑ, κατά τη διάρκεια της οποίας θα μπορούσε να κατανοήσει την ρωσική άποψη.
«Έτσι λειτουργεί ο Τραμπ. Απλά αυτοσχεδιάζει», δήλωσε η Χιλ, πρώην βοηθός του προέδρου.
«Και στον Πούτιν αρέσει η αντιπαράθεση… είναι περήφανος για την ικανότητά του να είναι ευέλικτος σε τέτοιου είδους καταστάσεις», πρόσθεσε.
Η απουσία συμβούλων από την αίθουσα έχει εγείρει ένα βασικό ερώτημα: θα οδηγήσουν σε διαρκή αποτελέσματα οι συμφωνίες που θα γίνουν σε ιδιωτικό πλαίσιο, ακόμα και αν υπάρχουν διερμηνείς ή άλλοι που θα κρατούν σημειώσεις;
«Είναι σαν μια συνάντηση που γίνεται στο δάσος», δήλωσε η Χιλ.
Ένα παρόμοιο περιστατικό συνέβη κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής στο Ελσίνκι, όταν ο Ν.Τραμπ βγήκε από την αίθουσα και δήλωσε ότι είχε συμφωνήσει με τον Β.Πούτιν να δοθεί πρόσβαση στις αμερικανικές αρχές επιβολής του νόμου στους πράκτορες της GRU που κατηγορούνται για επηρεασμό των αμερικανικών εκλογών. Ο Ρώσος πρόεδρος δήλωσε στη συνέχεια ότι θα είχε πρόσβαση στους Αμερικανούς που ήταν υπεύθυνοι για την προώθηση του νόμου Magnitsky κατά της διαφθοράς.
«Φυσικά, αυτό δεν οδήγησε πουθενά», είπε η Χιλ. «Ο Τραμπ δεν είχε καταλάβει πλήρως τι του είχε πει ο Πούτιν».
«Με άλλα λόγια, απλά και μόνο επειδή υπάρχει μια συνάντηση, δεν σημαίνει ότι θα οδηγήσει σε κάτι», κατέληξε η πρώην βοηθός του Αμερικανού προέδρου.
Σε ανακοίνωση που εξέδωσαν Βρετανία, η Γαλλία και η Γερμανία, ύστερα από τηλεδιάσκεψη που πραγματοποιήθηκε νωρίτερα σήμερα, δύο ημέρες πριν από την συνάντηση του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τον ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν στην Αλάσκα, αναφέρεται ότι «η Ουκρανία πρέπει να έχει ισχυρές και αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας προκειμένου να υπερασπιστεί αποτελεσματικά την εθνική κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητά της».
«Η Συμμαχία των Προθύμων είναι έτοιμη να διαδραματίσει ενεργό ρόλο», υπογραμμίζεται, κάνοντας αναφορά στην πρόθεση ορισμένων χωρών να αναπτύξουν δυνάμεις που θα επιτηρούν την τήρηση της εκεχειρίας μόλις σταματήσουν οι εχθροπραξίες.
«Δεν πρέπει να τεθούν περιορισμοί στις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας ή στη συνεργασία με τρίτες χώρες. Η Ρωσία δεν μπορεί να έχει δικαίωμα βέτο στην πορεία της Ουκρανίας για ένταξη στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ», αναφέρει η ανακοίνωση.
