Συνεχίζονται οι σφοδρές ισραηλινές αεροπορικές επιθέσεις, στην πρωτεύουσα του Ιράν, Τεχεράνη. Ο
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, απαίτησε την «άνευ όρων παράδοση» του Ιράν. Λίγο αργότερα, το Ιράν δήλωσε ότι εκτόξευσε υπερηχητικούς πυραύλους κατά του Ισραήλ. «Η μάχη ξεκινά» ανέφερε οανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, σε ανάρτηση στο X.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ επιμένει ότι η Ουάσιγκτον δεν έχει συμμετοχή στην εκστρατεία βομβαρδισμών του συμμάχου Ισραήλ, ωστόσο προειδοποίησε το Ιράν ότι η υπομονή του εξαντλείται, καθώς η σύγκρουση εισέρχεται στην έκτη της ημέρα.
Ισραηλινά μαχητικά χτύπησαν την ιρανική πρωτεύουσα τα ξημερώματα της Τετάρτης, αφού ο στρατός προειδοποίησε τους πολίτες να εκκενώσουν περιοχές για λόγους ασφαλείας.
Στη συνέχεια, οι ισραηλινές δυνάμεις ανακοίνωσαν ότι επλήγησαν εργοστάσια κατασκευής όπλων καθώς και εγκατάσταση κατασκευής φυγοκεντρητών στα δυτικά της Τεχεράνης.
Το Ιράν κάλεσε τους κατοίκους του Τελ Αβίβ να προετοιμαστούν για επίθεση, με το Σώμα των Φρουρών της Επανάστασης να δηλώνει ότι οι υπερηχητικοί πύραυλοι Fattah-1 «σείουν επανειλημμένα τα καταφύγια» στην εμπορική καρδιά του Ισραήλ.
«Το 11ο κύμα της υπερήφανης Επιχείρησης Ειλικρινής Υπόσχεση 3 με χρήση πυραύλων Fattah-1» πραγματοποιήθηκε, ανέφεραν οι Φρουροί σε ανακοίνωση που μεταδόθηκε από την κρατική τηλεόραση.
Οι υπερηχητικοί πύραυλοι ταξιδεύουν με ταχύτητα πάνω από πέντε φορές αυτή του ήχου και μπορούν να αλλάξουν πορεία κατά την πτήση, καθιστώντας τους δύσκολους στον εντοπισμό και την αναχαίτιση.
Το Ιράν έστειλε επίσης ένα «σμήνος drones» προς το Ισραήλ, όπου ο στρατός ανέφερε ότι αναχαίτισε δύο πάνω από την περιοχή της Νεκράς Θάλασσας.
Παγκόσμια ανησυχία
Η διεθνής κοινότητα επιδιώκει απεγνωσμένα μια διπλωματική διέξοδο για να αποφευχθεί η μετατροπή της σύγκρουσης σε έναν πόλεμο που θα καταπιεί ολόκληρη την περιοχή.
Σε ξεχωριστές τηλεφωνικές επικοινωνίες με τον Ιρανό ομόλογό του και τον Αμερικανό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ, το βράδυ της Τρίτης, ο Αιγύπτιος ΥΠΕΞ Μπάντρ Αμπντελατί ζήτησε διπλωματική λύση.
Ο Τραμπ τροφοδότησε τις φήμες περί ενδεχόμενης αμερικανικής επέμβασης όταν αποχώρησε εσπευσμένα από τη σύνοδο κορυφής της G7 στον Καναδά, όπου οι ηγέτες των πλούσιων δημοκρατιών ζήτησαν κοινά κατάπαυση του πυρός.
Επιστρέφοντας στην Ουάσιγκτον, ο Τραμπ απαίτησε «άνευ όρων παράδοση» του Ιράν και ισχυρίστηκε ότι οι ΗΠΑ μπορούν εύκολα να εξοντώσουν τον ανώτατο ηγέτη της χώρας. «Ξέρουμε ακριβώς πού κρύβεται ο λεγόμενος “Ανώτατος Ηγέτης”. Είναι εύκολος στόχος, αλλά είναι ασφαλής εκεί — δεν θα τον εξουδετερώσουμε (δολοφονήσουμε!), τουλάχιστον όχι προς το παρόν», έγραψε στην πλατφόρμα Truth Social.
Συνεδρίασε με το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας για να συζητήσουν τη σύγκρουση, με τη συνάντηση να διαρκεί μία ώρα και είκοσι λεπτά χωρίς άμεσες δηλώσεις.
Αν και έχει δεσμευτεί να μην εμπλακεί ξανά σε «αιώνιους πολέμους» στη Μέση Ανατολή, ο Τραμπ διέταξε την αποστολή του αεροπλανοφόρου USS Nimitz και αρκετών αεροσκαφών στην περιοχή. Αμερικανοί αξιωματούχοι τονίζουν ότι δεν έχει ακόμη ληφθεί απόφαση για άμεση παρέμβαση.
Εκκενώσεις και απώλειες
Παρά τη διεθνή ανησυχία, καμία από τις δύο πλευρές δεν έχει αποσύρει τις επιθέσεις μεγάλης εμβέλειας που ξεκίνησαν την Παρασκευή, όταν το Ισραήλ εξαπέλυσε πρωτοφανή αεροπορική εκστρατεία εναντίον ιρανικών πυρηνικών και στρατιωτικών εγκαταστάσεων.
Το Ισραήλ υποστηρίζει ότι σκότωσε τον ανώτερο Ιρανό στρατηγό Αλί Σαντμανί καθώς και τον προκάτοχό του, Γκολάμ Αλί Ρασίντ.
Οικιστικές περιοχές και στις δύο χώρες έχουν πληγεί από θανατηφόρες επιθέσεις, ενώ ξένες κυβερνήσεις προσπαθούν να απομακρύνουν τους υπηκόους τους.
Περισσότεροι από 700 ξένοι πολίτες που ζούσαν στο Ιράν έχουν περάσει σε γειτονικές χώρες, όπως το Αζερμπαϊτζάν και η Αρμενία, από την έναρξη των ισραηλινών επιθέσεων.
Μεταξύ των απεγκλωβισμένων περιλαμβάνονται πολίτες από Ρωσία, Λευκορωσία, Καζακστάν, Κιργιζία, Τατζικιστάν και Ουζμπεκιστάν, καθώς και από Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία, Σερβία, Ρουμανία, Πορτογαλία, Ηνωμένες Πολιτείες, ΗΑΕ, Κίνα και Βιετνάμ, σύμφωνα με κυβερνητική πηγή.
Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι κλείνουν την πρεσβεία τους στην Ιερουσαλήμ έως και την Παρασκευή, εν μέσω της αυξανόμενης κρίσης, χωρίς ωστόσο να ανακοινώσουν ενέργειες για απομάκρυνση Αμερικανών πολιτών από την «περιοχή κρίσης».
Πολλοί κάτοικοι της Τεχεράνης έχουν εγκαταλείψει την πόλη, ενώ την Τρίτη σχηματίστηκαν ουρές έξω από φούρνους και βενζινάδικα καθώς οι πολίτες έσπευδαν να προμηθευτούν καύσιμα και βασικά είδη.
Κυβερνοεπίθεση την Τρίτη παρέλυσε την Τράπεζα Sepah, μία από τις μεγαλύτερες κρατικές τράπεζες του Ιράν, σύμφωνα με το πρακτορείο Fars.
Στο Τελ Αβίβ, με τις σειρήνες αεροπορικής επιδρομής να ηχούν τακτικά, ορισμένοι πολίτες μετέφεραν τη διαμονή τους σε υπόγειο πάρκινγκ κάτω από εμπορικό κέντρο. «Αποφασίσαμε να εγκατασταθούμε μόνιμα εδώ μέχρι να τελειώσει, υποθέτω», δήλωσε η 30χρονη Μάλι Παπιράνι στο AFP.
Πυρηνικές εγκαταστάσεις
Μετά από δεκαετίες έχθρας και παρασκηνιακού πολέμου, το Ισραήλ δήλωσε ότι η αιφνιδιαστική αεροπορική του εκστρατεία στοχεύει στο να αποτρέψει το Ιράν από το να αποκτήσει πυρηνικά όπλα — κάτι που η Τεχεράνη αρνείται ότι επιδιώκει.
Ιρανικά μέσα ανέφεραν πολλαπλές εκρήξεις την Τρίτη στην κεντρική πόλη Ισφαχάν, όπου βρίσκονται πυρηνικές εγκαταστάσεις.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (IAEA) ανέφερε ότι φαίνεται να υπήρξαν «άμεσα πλήγματα στις υπόγειες αίθουσες εμπλουτισμού» του πυρηνικού εργοστασίου στο Νατάνζ.
Το Ισραήλ έχει διατηρήσει πολιτική ασάφειας όσον αφορά το δικό του πυρηνικό πρόγραμμα, όμως το Διεθνές Ινστιτούτο Ειρηνικής Έρευνας της Στοκχόλμης (SIPRI) εκτιμά ότι διαθέτει περίπου 90 πυρηνικές κεφαλές.
Η σύγκρουση ανέστειλε τις συνεχιζόμενες πυρηνικές συνομιλίες μεταξύ Τεχεράνης και Ουάσιγκτον, με το Ιράν να δηλώνει μετά την έναρξη της ισραηλινής εκστρατείας ότι δεν θα διαπραγματευτεί με τις ΗΠΑ όσο βρίσκεται υπό επίθεση.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι ο Τραμπ έχει κρίσιμο ρόλο στην επανεκκίνηση της διπλωματίας με το Ιράν, τονίζοντας ότι ενδεχόμενη απόπειρα αλλαγής καθεστώτος θα φέρει «χάος».
Η Κίνα κατηγόρησε τον Τραμπ ότι «ρίχνει λάδι στη φωτιά», ενώ ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατηγόρησε τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Νετανιάχου ως «τη μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια της περιοχής».
Από την Παρασκευή, τουλάχιστον 24 άτομα έχουν σκοτωθεί στο Ισραήλ και εκατοντάδες έχουν τραυματιστεί, σύμφωνα με το γραφείο του Νετανιάχου. Το Ιράν ανακοίνωσε την Κυριακή ότι τουλάχιστον 224 άτομα σκοτώθηκαν από ισραηλινές επιθέσεις, περιλαμβανομένων στρατιωτικών διοικητών, πυρηνικών επιστημόνων και αμάχων. Δεν έχει εκδοθεί νέα επίσημη ενημέρωση από τότε.
Μια ισχυρή διατρητική βόμβα που διαθέτουν οι ΗΠΑ, η μοναδική που μπορεί να καταστρέψει τις υπόγειες πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, θα αποτελέσει το στρατηγικό όπλο που είναι πιθανό να επιλέξει ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ εφόσον αποφασίσει να εμπλέξει τη χώρα του στη σύγκρουση υποστηρίζοντας το Ισραήλ.
Η GBU-57, μια βόμβα 13 τόνων ικανή να πλήξει στόχους σε βάθος δεκάδων μέτρων κάτω από τη Γη, είναι αυτό που χρειάζεται το Ισραήλ για να πετύχει τον δηλωμένο στόχο του: να εμποδίσει την Τεχεράνη να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.
Αν και μέσα σε πέντε ημέρες ο ισραηλινός στρατός κατάφερε να αποδεκατίσει την ιρανική στρατιωτική διοίκηση και να καταφέρει πλήγματα σε υπέργειες εγκαταστάσεις, «υπάρχουν πολλά ερωτήματα για την αποτελεσματικότητα των ισραηλινών πληγμάτων ενάντια στην καρδιά του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος», σχολίασε ο Μπέναμ Μπεν Ταλέμπλου μιλώντας στο AFP.
Σύμφωνα με αυτόν τον ειδικό του Foundation for Defense of Democracies, ένα αμερικανικό κέντρο ερευνών με νεοσυντηρητικές τάσεις, «όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στο Φορντό».
Σε αυτό το εργοστάσιο εμπλουτισμού ουρανίου που βρίσκεται νότια της Τεχεράνης «δεν έχει παρατηρηθεί καμία ζημιά», σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ- ΙΑΕΑ). Διότι, αντίθετα με τις πυρηνικές εγκαταστάσεις στη Νατάνζ και την Ισφαχάν στο κεντρικό Ιράν, αυτές στο Φορντό είναι κρυμμένες σε βάθος περίπου 100 μέτρων κάτω από τη Γη, μακριά από το βεληνεκές των ισραηλινών βομβών.
«Μόνο οι ΗΠΑ έχουν τη συμβατική ικανότητα» να καταστρέψουν τέτοιου είδους εγκαταστάσεις, επιβεβαίωσε και ο Μαρκ Σουάρτς Αμερικανός στρατηγός που υπηρέτησε στη Μέση Ανατολή και πλέον εργάζεται ως σύμβουλος στο Rand Corporation.
Αυτή η «συμβατική ικανότητα», δηλαδή μη πυρηνική, είναι η GBU-57.
Η βόμβα αυτή είναι μοναδική διότι μπορεί να εισχωρήσει βαθιά σε βράχους και μπετόν, καθώς «σχεδιάστηκε για να διεισδύει σε βάθος έως 60 μέτρων κάτω από τη Γη προτού εκραγεί», εξηγεί ο αμερικανικός στρατός.
Σε αντίθεση με πολλούς πυραύλους ή βόμβες που πυροδοτούνται κατά την πρόσκρουση, η GBU-57 πρώτα βυθίζεται στο έδαφος και μετά εκρήγνυται.
Αυτή η βόμβα διαθέτει «ένα πολύ παχύ περίβλημα από ενισχυμένο ατσάλι» που τη βοηθά να «διεισδύει σε στρώματα βράχων», δήλωσε στο AFP ο Μασάο Ντάλγκρεν, ειδικός εξοπλισμού στο ερευνητικό κέντρο CSIS στην Ουάσινγκτον.
Έτσι εξηγείται το βάρος της, πάνω από 13 τόνους, ενώ το μήκος της είναι 6,6 μέτρα.
Η αποτελεσματικότητά της έγκειται επίσης στον πυροκροτητή της, ο οποίος δεν ενεργοποιείται κατά την πρόσκρουση αλλά «ανιχνεύει» «κοιλότητες» για να «εκραγεί όταν (η βόμβα) εισέλθει στο καταφύγιο», εξήγησε ο Ντάλγκρεν.
Η κατασκευή της βόμβας αυτής ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και το 2009 έγινε μια παραγγελία για 20 μονάδες στη Boeing.
Τα αμερικανικά αεροσκάφη Β-2 είναι τα μοναδικά που μπορούν να ρίξουν αυτή τη βόμβα.
Κάποια από αυτά τα στρατηγικά βομβαρδιστικά αναπτύχθηκαν στην αμερικανική βάση Ντιέγκο Γκαρσία στον Ειρηνικό Ωκεανό, αλλά στα μέσα Ιουνίου δεν ήταν ορατά, σύμφωνα με την ανάλυση δορυφορικών εικόνων του PlanetLabs που έκανε το AFP.
Με το μεγάλο εύρος δράσης τους τα B-2 που απογειώνονται από τις ΗΠΑ «είναι ικανά να πετάξουν ως τη Μέση Ανατολή για να προχωρήσουν σε βομβαρδισμούς, αυτό έχει γίνει», τόνισε ο Ντάλγκρεν.
Κάθε Β-2 μπορεί να μεταφέρει δύο GBU-57.
Αν ληφθεί η απόφαση να τις χρησιμοποιήσουν «δεν θα ρίξουν απλώς μία βόμβα και μετά ‘τέλος’. Θα χρησιμοποιήσουν πολλές για να διασφαλίσουν ότι οι πιθανότητες επιτυχίας θα είναι 100%», σχολίασε ο Σουάρτς.
Μια τέτοια αμερικανική παρέμβαση «συνοδεύεται από μεγάλο πολιτικό κόστος για την Αμερική», εκτίμησε ο Μπέναμ Μπεν Ταλέμπλου, υπογραμμίζοντας ότι «δεν είναι η μόνη λύση» για να πληγεί με μόνιμο τρόπο το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Εκτός από αυτή τη βόμβα, οι Ισραηλινοί θα μπορούσαν να πλήξουν τις υπόγειες εγκαταστάσεις του Ιράν, όπως αυτή στο Φορντό, «προσπαθώντας να χτυπήσουν τις εισόδους τους, να καταστρέψουν ό,τι μπορούν (από αυτές), να διακόψουν την ηλεκτροδότηση», πρόσθεσε ο ίδιος, κάτι που φαίνεται να έχουν ήδη κάνει στη Νατάνζ, όπως αναφέρει το ΑΠΕ.
