Άκρως απόρρητο έγγραφο της CIΑ, το οποίο δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα, αποκαλύπτει συγκλονιστικές λεπτομέρειες ενός σοβαρότατου ναυτικού επεισοδίου στη βρετανική θάλασσα κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, το οποίο ήταν ικανό να πυροδοτήσει την έναρξη του Γ' Παγκοσμίου Πολέμου, παρασύροντας τον κόσμο στον πυρηνικό όλεθρο.
Το έγγραφο της CIA αναφέρεται στα συγκλονιστικά γεγονότα της εποχής εκείνης. Πριν από σχεδόν 42 χρόνια, το 1974, ένα αμερικανικό πυρηνικό υποβρύχιο και ρωσικό πυρηνικό υποβρύχιο, συγκρούστηκαν στις ακτές της Βρετανίας, στη Σκωτία (κοντά στο Holy Loch, στο Άρτζιλ), μετά από διένεξη που προηγήθηκε. Η έκθεση της αμερικανικής μυστικής υπηρεσίας αναφέρει στην εκτίμησή του, ότι ήταν τόσο σοβαρό επεισόδιο, που θα μπορούσε να προκαλέσει το ξέσπασμα του Γ' Παγκόσμιου Πολέμου.
Όπως αναφέρει η άκρως απόρρητη έκθεση, τα δύο υποβρύχια συγκρούστηκαν, μετά από μανούβρες που έκαναν ενώ βρέθηκαν σε εξαιρετικά κοντινή απόσταση το ένα από το άλλο. Αμέσως μετά το περιστατικό αυτό, το οποίο κρατήθηκε μυστικό, ακολούθησε η ευθεία διπλωματική ρήξη μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας.
Το κατεπείγον τηλεγράφημα αναφέρει πως «Μόλις παραλάβαμε από το Πεντάγωνο την είδηση ότι ένα από τα υποβρύχιά μας συγκρούστηκε με σοβιετικό υποβρύχιο. Το υποβρύχιο James Madison απέπλευσε για δοκιμή από το λιμάνι Holy Loch, Το σοβιετικό βρισκόταν ακριβώς στην είσοδο του λιμανιού».
Το σοβαρότατο αυτό επεισόδιο διέρρευσε μαζί με άλλες 13 εκατ. σελίδες από τη CIA το προηγούμενο διάστημα, αποκαλύπτοντας μία ιστορία που θα μπορούσε να έχει οδηγήσει στον αφανισμό την ανθρωπότητα, τουλάχιστον στη μορφή που τη γνωρίζουμε σήμερα. Στο σκωτσέζικο λιμάνι, οι ΗΠΑ είχαν αποθηκευμένες τουλάχιστον 160 πυρηνικές κεφαλές, γεγονός που αναδεικνύει τη σημασία και το μέγεθος της ναυτικής βάσης.
Ένα μήνυμα του Χένρι Κίσινγκερ ανέφερε στις 3 Νοεμβρίου 1974, ότι το μήνυμα αυτό πρέπει να διαβαστεί μόνο από εγκεκριμένους λήπτες. «Και τα δύο υποχρύχια βγήκαν στην επιφάνεια, ενώ το σοβιετικό βούλιαξε εκ νέου».
Ο ειδικός αναλυτής, Χανς Κρίστενσεν, μιλώντας στους Times για το συγκεκριμένο περιστατικό, τόνισε ότι το «ολοκάυτωμα» θα μπορούσε να έχει ενεργοποιηθεί με δύο τρόπους. Πρώτον, αν η σύγκρουση είχε ως αποτέλεσμα την εκτόξευση έστω και ενός πυραύλου, κάτι που θα είχε ως αποτέλεσμα μαζικούς θανάτους και από τις δύο πλευρές. Δεύτερον, η σύγκρουση να είχε ερμηνευτεί είτε από τη μια, είτε από την άλλη πλευρά, ως επιθετική ενέργεια και να εξαπέλυε επίθεση, προκειμένου να αμυνθεί.
Σε κάθε περίπτωση, το 1974, σε μία περίοδο που ο κόσμος ακροβατούσε μεταξύ ειρήνης και πολέμου, ο πυρηνικός όλεθρος αποφεύχθηκε εξαιτίας της ψυχραιμίας που επέδειξαν οι πρωταγωνιστές, άμεσοι και έμμεσοι. Παρόλα αυτά, η ανθρωπότητα δεν δείχνει να έχει διδαχθεί από τα παθήματά της και με οδηγό το συμφέρον της κάθε χώρας, αλλά και προσωπικές πολιτικές επιδιώξεις, δείχνει να έχει εισέλθει σε μία νέα ψυχροπολεμική περίοδο, μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας. Ένα επεισόδιο ανάλογο με εκείνο του 1974, ίσως να προκαλέσει αυτό που κάθε λογικός άνθρωπος απεύχεται. Θα αποδειχθούν εξίσου ψύχραιμοι οι ηγέτες;
