Ο Δεκαπενταύγουστος στην Ελλάδα δεν είναι ακόμη μια θρησκευτική γιορτή.
Είναι το «Πάσχα του Καλοκαιριού»
Και η Κοίμηση της Θεοτόκου δεν είναι ένα πένθιμο γεγονός, αντιθέτως είναι από τις μεγαλύτερες γιορτές καθώς η Παναγία «μετέστη προς την ζωήν».
Όλη η Ελλάδα γιορτάζει.
Όλη η Ελλάδα μετατρέπεται σε ένα πανηγύρι.
Είναι που γιορτάζει και υμνείται η «Μητέρα» του Θεού και των ανθρώπων, η Μητέρα όλων μας.
Είναι εμπειρία ζωής να βρεθείς της Παναγιάς στην Ίμβρο. Κάθε χρόνο, πάνω από 5000 Ίμβριοι από κάθε γωνιά του πλανήτη παίρνουν το δρόμο του γυρισμού, από τη Νέα Ζηλανδία, την Αυστραλία, την Αμερική, Τους σέρνει η ανάγκη να γυρίσουν στα σπίτια που αφήσαν, στην πατρική γη, στους τάφους των προγόνων. Και μαζεύονται για τον πιο ελληνικό και τον πιο συναισθηματικά φορτισμένο Δεκαπενταύγουστο που ποτέ θα βιώσεις. Τα έθιμα διατηρούνται ανά τους αιώνες (βράζουν ζωμό κρέατος με στάρι το προηγούμενο βράδυ στα καζάνια, και φτιάχνουν την «κουρκούτα». Μετά τη Θεία Λειτουργία, μεταβαίνουν στα κοιμητήρια για τα «νεκρόδειπνα»). H πολύπαθη «βουβή» Ίμβρος, ανασταίνεται και αυτή κάθε Δεκαπενταύγουστο…
Μαγικός είναι βέβαια και ο Δεκαπενταύγουστος στην Πάτμο (όπου γίνεται και περιφορά Επιταφίου όπως και σε άλλα νησιά…) Ξεχωριστή εμπειρία είναι να ζήσεις Δεκαπενταύγουστο και στη Σαμοθράκη.
Της Παναγιάς τα χρόνια εκείνα..
Νομίζω πως στην παιδική μου μνήμη ο Δεκαπενταύγουστος είναι συνυφασμένος με ένα κομμάτι των διακοπών. Είτε θα πηγαίναμε στο χωριό ή στη Θεσσαλονίκη και στη Χαλκιδική…
Στο «πάνω χωριό», οι γυναίκες πήγαιναν στην Παναγία, γιατί έπρεπε να Την ξενυχτήσουν και κοιμόντουσαν μέσα στην εκκλησία στρωματσάδα, λέγοντας ιστορίες όλο το βράδυ. Δοξασίες, θρύλοι και παραμύθια έδιναν και έπαιρναν, ενώ στη Σαλονίκη πάντα θα μας περίμενε η γιαγιά Ευτυχία.
Μας φόρτωναν αδέρφια, ξαδέρφια, πέδιλα, βατραχοπέδιλα, πράγματα συμπράγκαλα στο σκούρο Mirafiori, όπου πραγματικά χωρούσαμε όλοι και ο μπαμπάς έλεγα πάντα στη μαμά: «Πάλι φορτωμένοι θα ταξιδέψουμε;»
Της έκλεινε το μάτι, μας έριχνε συνωμοτικό χαμόγελο και … το ταξίδι ξεκινούσε. Στο δρόμο ο μπαμπάς έπαιζε σκετς του Καραγκιόζη εμείς ξεκαρδιζόμασταν ζητώντας κι άλλο, η μαμά αποκοιμιόταν και εγώ χαιρετούσα στο δρόμο όλες τις ΑΤΕ (τότε είχα την εντύπωση πως αφού η μαμά δουλεύει εκεί πως η ΑΤΕ είναι δική μας!).
Σταματούσαμε μόνο για να να πάρω εγώ Σπορ του Βορρά για τον μπαμπά, και το Περιοδικό Ρόδι για μένα (το αγαπημένο μου παιδικό περιοδικό. Ήμουν και εγώ Ροδόπουλο κανονικό και δεν χάναμε τεύχος).
Το αγαπημένο μας Ρόδι. Η ωραιότερη παιδική έκδοση…
Και φυσικά για να να φάμε το πιο ονειρεμένο πρωινό της Μακεδονίας: Μπουγάτσα με τυρί και γάλα σοκολατούχο ΤΟΠΙΝΟ της ΜΕΒΓΑΛ, στο Θείο Βάνια. Όποιος δεν έχει φάει αυτό το πρωινό, δεν ξέρει τι θα πει Σαλονικιώτικο πρωινό…
Όταν επιτέλους φτάναμε, ψάχναμε μονίμως τα παππούτσια μας, μονίμως κάπου χαμένα μέσα στο αμάξι και χωνόμασταν σε αγκαλιές και λιώναμε σε χάδια και φιλιά, σε ντιβάνια και ράντσα, με το μπαμπά να βιάζεται γιατί έπρεπε να γυρίσει, για να πάει «μέσα» όπως έλεγαν…
Το πρωί πηγαίναμε στην εκκλησία, να ανάψουμε ένα κερί για την Παναγία.
Φορούσαμε όλοι τα “καλά” μας. Εγώ λευκό φόρεμα με λευκά πεδιλάκια (τα Πασχαλιάτικά μου) και πάντα είχα τα μαλλιά μου πιασμένα με μια λευκή κορδέλα και καμάρωνα σα γύφτικο σκεπάρνι.
Δεν καταλάβαινα και πολλά αλλά ήξερα ότι γιορτάζει η Παναγία.
Με μπέρδευε μόνο που είχε τόσα ονόματα, δεν είχα δει κανέναν άλλο με τόσα ονόματα. Και τα σημείωνα σε ένα χαρτί για να μην τα ξεχνάω… Μεγαλόχαρη, Εκατονταπυλιανή, Φανερωμένη, Κοσμοσωτήρα, Χοζοβιώτισσα, Εικοσιφοίνισσα, Βρεφοκρατούσα, Ελεούσα, Θαλασσινή, Γιάτρισσα, Μυρτιδιώτισσα και τόσα πολλά ακόμη.
Η Παναγία Καβουράδαινα στη Λέρο
Μόνο όταν μεγάλωσα κατάλαβα ότι η Παναγιά, ανεξάρτητα από το πόσο πιστεύει κάποιος, είναι Αυτή που επικαλείσαι ότι και να σου συμβεί. Είναι η Μητέρα σου, η Μητέρα της μητέρας σου, η Μητέρα όλων, και παίρνει τόσα ονόματα όσα θέλουμε εμείς να της δώσουμε.
Μόνο όταν τα χρόνια πια άρχισαν να προσθέτονται το ένα πάνω στο άλλο, συνειδητοποίησα, πόσο συχνά έχω επικαλεστεί στη ζωή μου την Παναγία. Κάθε φορά που λύγισα, που έχασα την ελπίδα μου, που θύμωσα, που σκιάχτηκα, που απελπίστηκα, που χάρηκα, που ήθελα κάπου να ακουμπήσω.
Μόνο όταν τα χρόνια κύλησαν, αντιλήφθηκα πως η Παναγία δεν έχει να κάνει με το πόσο πιστεύεις και με το πόσο συχνά πας στην εκκλησία…
Η Παναγία ανήκει σε όλους μας.
Και τα χρόνια πέρασαν.
To Mirafiori δεν υπάρχει πια, το Ρόδι σταμάτησε να κυκλοφορεί, ο Θείος Βάνιας κατέβασε ρολά στη γειτονιά μας, ο παππούς Μήτσος δεν είναι πλέον εδώ για να με πάει στο μποστάνι να χαϊδέψω τα καρπούζια μας και η γιαγιά Άρτεμις δεν θα μας χαιρετήσει φωνάζοντας: “Η Παναγιά μαζί σας”. Η γιαγιά και ο παππούς στο Βαρδάρη, που μας περίμεναν πάντα στο μπαλκόνι του 5ου ορόφου, έφυγαν και η ΑΤΕ έκλεισε … Και μου λείπουν όλα φριχτά.
Αλλά κάθε φορά που έρχεται ο Δεκαπενταύγουστος επιστρέφουν όλοι και όλα στη θέση τους, και η γεύση της αλμυρής μπουγάτσας με το ΤΟΠΙΝΟ, γλυκάνει αυτό τον κόμπο στο λαιμό…
Στη λατρεμένη Πάτμο
Και όπου και αν βρίσκομαι στον κόσμο θέλω να ανάβω ένα κερί. Για αυτούς που έφυγαν και θα τους ξανανταμώσουμε σίγουρα. Για αυτούς που έμειναν και τρέμω μην τους συμβεί ποτέ κακό. Ένα κερί για όλο τον κόσμο.
Καλό Δεκαπεντάγουστο Ελλάδα Μου.
Όπου και αν βρεθούμε. Η Παναγιά μαζί μας.
wearewhatwedo.gr.com
