Η Ελλάδα προχωρά σε σημαντικά βήματα προς την ενίσχυση της συνεργασίας με την Ανατολική Λιβύη και οι πρώτες εξελίξεις είναι ήδη ορατές.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, θα φτάσουν σύντομα στη χώρα μας άνδρες των λιβυκών δυνάμεων που υπάγονται στον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, προκειμένου να λάβουν εκπαίδευση σε θέματα που σχετίζονται με την αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης και την ασφάλεια στα σύνορα.
Η έλευση των Λίβυων στην Ελλάδα αποτελεί το πρώτο πρακτικό αποτέλεσμα της πρόσφατης συνάντησης του Υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, με τον Χαφτάρ στη Βεγγάζη. Ο Έλληνας υπουργός μετέφερε στην ηγεσία της βορειοαφρικανικής χώρας ένα συνολικό σχέδιο στήριξης, το οποίο περιλαμβάνει διάφορες μορφές βοήθειας, με στόχο να ενισχυθούν οι δυνάμεις ασφαλείας της περιοχής και να αναπτυχθεί μια πιο στενή συνεργασία μεταξύ των δύο πλευρών.
Παρότι η πλευρά Χαφτάρ έχει συμφωνίες συνεργασίας και με την Τουρκία, η επιλογή να συνεργαστεί και με την Ελλάδα θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική. Το γεγονός, μάλιστα, ότι η εκπαίδευση ξεκινά άμεσα δείχνει ότι οι συζητήσεις προχώρησαν με ταχύτητα και ότι υπάρχει βούληση και από τις δύο πλευρές να υλοποιήσουν όσα συμφωνήθηκαν.
Η ελληνική πλευρά προσφέρει, σύμφωνα με σημερινό δημοσίευμα της «Καθημερινής», κυρίως εκπαίδευση στο προσωπικό της ακτοφυλακής της Ανατολικής Λιβύης, ώστε να μπορεί να πραγματοποιεί ελέγχους σε ύποπτα πλοία και να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά σε περιστατικά έρευνας και διάσωσης. Παράλληλα, η λιβυκή πλευρά έχει ζητήσει επιπλέον βοήθεια σε τεχνικά θέματα, όπως η επισκευή παλιών περιπολικών σκαφών, καθώς και η παροχή τζιπ για τις περιπολίες στα μεγάλα και δύσβατα χερσαία σύνορα της Λιβύης με την Αίγυπτο και το Σουδάν.
Η εν λόγω περιοχή είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη, καθώς εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί λόγω συγκρούσεων και αναζητούν τρόπο να φτάσουν προς τις μεσογειακές ακτές και από εκεί στην Ευρώπη. Η συνεργασία Ελλάδας – Ανατολικής Λιβύης έχει στόχο να περιορίσει τις παράνομες μεταναστευτικές ροές, ενισχύοντας ταυτόχρονα την ασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή. Την ίδια στιγμή, από την Τρίπολη —που ελέγχει το δυτικό κομμάτι της Λιβύης— έχουν σταλεί επίσημες διαμαρτυρίες προς την Αθήνα για την ελληνική δραστηριότητα νοτίως της Κρήτης. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η ελληνική κυβέρνηση ετοιμάζει την επίσημη απάντησή της, η οποία θα βασίζεται σε σταθερά νομικά επιχειρήματα.
Οι ίδιες πηγές ξεκαθαρίζουν πως η Ελλάδα ενεργεί απολύτως εντός του πλαισίου των κυριαρχικών της δικαιωμάτων και πως οι αντιδράσεις από την Τρίπολη προκύπτουν επειδή η Αθήνα έχει επιλέξει να έχει ενεργή παρουσία και να προχωρά με βάση το εθνικό της συμφέρον.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται και στις έρευνες της αμερικανικής εταιρείας Chevron στα νότια της Κρήτης. Όπως τονίζεται, μια τόσο μεγάλη εταιρεία δεν θα αναλάμβανε ερευνητική δραστηριότητα σε περιοχή που θεωρείται αμφισβητούμενη. Αυτό αποδεικνύει, σύμφωνα με την ελληνική πλευρά, ότι η διεθνής πραγματικότητα επιβεβαιώνει την ελληνική θέση και ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος για αμφισβητήσεις. Η λογική λέει ότι καμία μεγάλη ιδιωτική εταιρεία δεν ρισκάρει να εμπλακεί σε νομικές ή πολιτικές διαμάχες αν δεν έχει διασφαλιστεί από πριν η νομιμότητα και η ασφάλεια της επένδυσης. Βέβαια, όπως επισημαίνεται, για την οριστική επίλυση ζητημάτων που αφορούν θαλάσσιες ζώνες, η πιο σίγουρη και αποτελεσματική οδός είναι οι συμφωνίες οριοθέτησης μεταξύ κρατών. Τέτοιες συμφωνίες αποτελούν τη βάση για την αποφυγή μελλοντικών προστριβών και την ειρηνική συνύπαρξη.
Οι άκομψοι διπλωματικοί χειρισμοί από τους αξιωματούχους της Κομισιόν που οδήγησαν στη διπλωματική εμπλοκή της περασμένης εβδομάδας στη Βεγγάζη δεν φαίνεται να έχουν επηρεάσει την ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας που έχει η Αθήνα με την πλευρά του στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ.
Αυτό φάνηκε, σύμφωνα με κυβερνητικούς αξιωματούχους και έμπειρους διπλωμάτες, από το γεγονός ότι μέσα σε δύο 24ωρα η πλευρά Χαφτάρ έκανε όχι μία αλλά δύο κινήσεις καλής θέλησης.
Ο γιος του Χαλίφα Χαφτάρ, Μπελκάσεμ, κάλεσε χθες το απόγευμα τον Έλληνα γενικό πρόξενο στη Βεγγάζη με αντικείμενο της συνάντησης τον προγραμματισμό της διμερούς συνεργασίας. Μάλιστα αναφέρθηκε στο διπλωματικό επεισόδιο της περασμένης Τρίτης, λέγοντας μεταξύ άλλων ότι ήταν ένα απλό ζήτημα πρωτοκόλλου. Εκτός όλων των άλλων, ο γιος του Χαλίφα Χαφτάρ ζήτησε τη συμμετοχή ελληνικών εταιρειών σε έργα υποδομής που είναι υπό εξέλιξη στην Ανατολική Λιβύη.
Η πρώτη κίνηση επαναπροσέγγισης είχε γίνει από τον έτερο γιο του Χαλίφα Χαφτάρ, ο οποίος είχε επισκεφθεί τον πρόεδρο της ελληνικής κοινότητας.
Πλέον, σύμφωνα με κυβερνητικούς αξιωματούχους, ο δρόμος είναι ανοιχτός για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να οργανώσει προσεκτικά μια αποστολή της «Ομάδας Ευρώπης» στη Βεγγάζη, προκειμένου να τεθεί το μείζον ζήτημα του μεταναστευτικού, όπως συμφωνήθηκε στην τετραμερή που έγινε ανάμεσα στον Κυριάκο Μητσοτάκη, την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, την Τζόρτζια Μελόνι και τον πρωθυπουργό της Μάλτας.
Στο εσωτερικό, με νομοθετική ρύθμιση η Ελλάδα προχωράει στην αναστολή εξέτασης αιτήσεων ασύλου, αρχικά για τρεις μήνες, για όσους φτάνουν στην Ελλάδα από τη Βόρεια Αφρική με πλωτά μέσα.
Όπως τονίζουν κυβερνητικές πηγές, είναι μια απαραίτητη προσωρινή αντίδραση, η οποία στηρίζεται ακριβώς στην ίδια νομική επιχειρηματολογία την οποία η ελληνική κυβέρνηση είχε χρησιμοποιήσει, όταν επιτυχημένα αντιμετώπισε τη μεταναστευτική εισβολή στον Έβρο τον Μάρτιο του 2020. Όσοι μετανάστες εισέρχονται παράνομα στη χώρα, θα συλλαμβάνονται και θα κρατούνται.
Ο βασικός στόχος της κυβέρνησης, παρά τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης, είναι να στείλει μήνυμα αποφασιστικότητας ότι η δίοδος προς την Ελλάδα κλείνει.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι από το 2019 η κυβέρνηση είχε επισημάνει στην Ευρώπη ότι το προσφυγικό πρέπει να αφορά αποκλειστικά όσους πληρούν τις προϋποθέσεις διεθνούς προστασίας και υπογραμμίζουν πως είναι πλέον αναγκαίο να διαμορφωθεί ένα ενιαίο ευρωπαϊκό πλαίσιο επιστροφών.
Η αναστολή δεν είναι απεριόριστη, καθώς πρέπει να επανεξετάζεται βάσει των ευρωπαϊκών υποχρεώσεων της χώρας. Και αυτό έγινε κατανοητό από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η οποία έδωσε το πράσινο φως για τα μέτρα που υιοθετούνται.
Η παραμονή στη χώρα μετά την απόρριψη ασύλου πλέον συνιστά ποινικό αδίκημα. Ο παραβάτης θα τιμωρείται με ποινή φυλάκισης έως 5 έτη χωρίς αναστολή, με μόνη εναλλακτική την επιστροφή στη χώρα προέλευσης.
Επίσης, δρομολογείται επανεξέταση όλων των επιδομάτων που δίνονται σε παράτυπους μετανάστες, ακόμα και το μενού που παρέχεται στις δομές, το οποίο είναι ξενοδοχειακού τύπου με τρία γεύματα την ημέρα.
Όσον αφορά στη δημιουργία νέας κλειστής δομής κράτησης στην Κρήτη, αυτή αποτελεί επιτακτική ανάγκη, καθώς το νησί βρίσκεται σε ζώνη αυξημένης μεταναστευτικής πίεσης λόγω της γεωγραφικής του θέσης.
Ήδη έχουν παραχωρηθεί κατάλληλοι χώροι από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας και βρίσκεται σε εξέλιξη ο σχεδιασμός για την άμεση κατασκευή της δομής.
