Είναι ρεαλιστικός στόχος η μακροζωΐα; Μπορούμε να ζούμε μέχρι τα 100 και πόσο μπορούν να συμβάλλουν οι σύγχρονες ιατρικές εξελίξεις στην επίτευξη του στόχου; 100 διακεκριμένοι ερευνητές, προσεγγίζουν το θέμα, ο καθένας μέσα από το δικό του ερευνητικό και κλινικό έργο.
Τα τελευταία χρόνια υπήρξαν σημαντικές ανακοινώσεις σχετικά με τα ποσοστά μακρόβιων πληθυσμών ανά τον κόσμο, με το νησί της Ικαρίας είναι μία από τις πέντε περιοχές του πλανήτη με τα υψηλότερα ποσοστά μακροβιότητας. Στο πλαίσιο αυτών των ανακοινώσεων, οργανώθηκε και διεξάγεται η μελέτη ΙΚΑΡΙΑ, που στόχο έχει τη διεύρυνση των γνώσεων μας για τη μακροζωία. Με αφορμή τα ανωτέρω επιστημονικά δεδομένα, στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του, το Ερευνητικό Κέντρο για την Μακροζωία και την Πρόληψη των ασθενειών του γήρατος, διοργάνωσε επιστημονική εκδήλωση με θέμα «Μακροζωία: ένας ρεαλιστικός στόχος», στο νησί της Σάμου, στις 8-10 Σεπτεμβρίου 2016.
Για πρώτη φορά, περισσότεροι από 100 διακεκριμένοι ερευνητές, φιλόσοφοι και καθηγητές διαφόρων ιατρικών ειδικοτήτων (60 καθηγητές Α’ Βαθμίδας και Διευθυντές Κλινικών) προσέγγισαν το θέμα της Μακροζωίας και των παραγόντων που την ευνοούν, ο καθένας μέσα από το δικό του ερευνητικό και κλινικό έργο. Πιο συγκεκριμένα:
Μελέτη Ικαρία
• Στο πλαίσιο του συνεδρίου παρουσιάστηκαν τα κυριότερα αποτελέσματα από τη μελέτη ΙΚΑΡΙΑ, μελέτη που διεξήχθη με πρωτοβουλία του Καθηγητή Καρδιολογίας και Προέδρου του Συνεδρίου, κ. Χ. Στεφανάδη. Εκτός από τον τρόπο ζωής των κατοίκων της Ικαρίας (μεσογειακή διατροφή, άσκηση, μειωμένο άγχος, χαμηλά ποσοστά κατάθλιψης), φαίνεται ότι και παράγοντες που σχετίζονται με τη λειτουργικότητα των αρτηριών τους, συμβάλουν στην μακροζωία τους. Επίσης, η μοναδικότητα που παρουσιάζει η γεωμορφολογία του εδάφους της Ικαρίας, και που με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναπτύχθηκε στο συνέδριο από τον καθηγητή Γεωλογίας, κ. Ε. Λέκκα, πιθανά να σχετίζονται με το φαινόμενο της μακροζωίας, αν και χρειάζονται περαιτέρω επιστημονικά δεδομένα προκειμένου να τεκμηριωθεί η συμβολή τους και να κατανοηθούν πλήρως οι υποκείμενοι μηχανισμοί.
Μηχανισμοί γήρανσης και μακροζωΐας
• Οι βιολογικοί και γονιδιακοί μηχανισμοί ευόδωσης της μακροζωίας αποτέλεσαν ένα από τα κορυφαία θέματα του συνεδρίου. Στο γονιδιακό υλικό και τα χρωμοσώματα φαίνεται ότι μπορεί να κρύβεται το μυστικό της μακροζωίας. Συγκεκριμένα, το μήκος των τελομερών (περιοχή του DNA στο τέλος του χρωμοσώματος) αποτελεί σημαντικό ρυθμιστικό παράγοντα για την μακροζωία (μεγάλο μήκος=μακρός βίος). Επίσης, σημαντικός είναι ο ρόλος της φλεγμονής και του οξειδωτικού στρες στη διαδικασία της κυτταρικής γήρανσης (Καθηγητής Καρδιολογίας κ Τούσουλης).
• Εκτός από τα γονίδια, παράγοντες που σχετίζονται με την εμβρυική ζωή και την περιγεννητική περίοδο ευθύνονται για την καλή υγεία κατά την διάρκεια της ζωής μας. Η ενδομήτρια καθυστέρηση της ανάπτυξης αλλά και το αυξημένο βάρος των νεογνών αυξάνουν τον κίνδυνο για ανάπτυξη χρονίων νοσημάτων κατά την ενήλικο ζωή, θέτοντας σε κίνδυνο τον φιλόδοξο στόχο της μακροζωίας (Καθηγήτρια Προληπτικής Ιατρικής και Επιδημιολογίας, κ. Πετρίδου).
• Η λειτουργία των ενδοκρινών αδένων, και ιδιαίτερα του θυρεοειδούς αδένα, φαίνεται να αποτελεί έναν από τους κύριους ρυθμιστικούς παράγοντες ευόδωσης της μακροζωίας (Καθηγητής Χειρουργικής, κ. Δ. Λινό).
• Νεότερα δεδομένα από το Πανεπιστήμιο Αθηνών υποστηρίζουν ότι η ψυχολογία του γήρατος και συγκεκριμένα η κατάθλιψη που βιώνουν αρκετοί ηλικιωμένοι ασθενείς, επηρεάζει την ποιότητα αλλά και την ποσότητα της ζωής τους (Καθηγήτρια Ψυχιατρικής, κ. Μ. Μαλλιώρη). Η κατάθλιψη αποτελεί την 4η αιτία θνητότητας παγκοσμίως, μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα, τον καρκίνο και τα ατυχήματα.
• Στυτική δυσλειτουργία: ένα μεγάλο πρόβλημα στις μεγάλες ηλικίες. Στο συνέδριο παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά δεδομένα που αφορούν την ευεργετική επίδραση της διατηρημένης σεξουαλικής λειτουργίας και των επιπέδων της τεστοστερόνης στην επίτευξη της μακροζωίας. Επίσης, για πρώτη φορά ανακοινώθηκαν στοιχεία που αφορούν στην αποτελεσματικότητα νέων φαρμακευτικών παραγόντων για τη θεραπεία της στυτικής δυσλειτουργίας (Αν. Καθηγητής Καρδιολογίας κ. Βλαχόπουλος).
Καρδιαγγειακά νοσήματα και καρκίνος
Δεδομένου ότι τα καρδιαγγειακά νοσήματα και ο καρκίνος αποτελούν τις δύο κυριότερες αιτίες θνητότητας παγκοσμίως, στο συνέδριο αναπτύχθηκαν όλες οι νεότερες εξελίξεις στους δύο αυτούς τομείς, όπως και η αποτελεσματικότητα καινοτόμων θεραπειών, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην εφαρμογή τους σε ηλικιωμένους ασθενείς. Συγκεκριμένα:
Επεμβατική Καρδιολογία
• Για πρώτη φορά παρουσιάστηκαν αποτελέσματα από την ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου Αθηνών, που αφορούν στην επιτυχή εφαρμογή της διαδερμικής (μη χειρουργικής) αντικατάστασης αορτικής βαλβίδας σε υπερήλικες στον ελληνικό πληθυσμό. Η καινοτόμος αυτή μέθοδος αντικατάστασης της αορτικής βαλβίδας έχει απόλυτη ένδειξη σε ηλικιωμένους ασθενείς με σοβαρή στένωση αορτικής βαλβίδας, βελτιώνοντας την ποιότητα της ζωής τους και συμβάλοντας στην μακροζωία (Αν. Καθηγητής Καρδιολογίας κ. Βαβουρανάκης).
• Επίσης, αναλύθηκαν τα οφέλη της αναίμακτης αντιμετώπισης της στεφανιαίας νόσου (αγγειοπλαστική- STENT) στους υπερήλικες ασθενείς, οι οποίοι συνήθως εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο για χειρουργική αντιμετώπιση (by-pass) λόγω υπαρχουσών συνοσηροτήτων (Αν. Καθηγητής Καρδιολογίας κ. Τούτουζας).
Αρρυθμίες
• Η συχνότητα της κολπικής μαρμαρυγής αυξάνει όσο αυξάνεται η ηλικία. Νεότερες θεραπείας αντιμετώπισης της κολπικής μαρμαρυγής όπως είναι η κατάλυση των πνευμονικών φλεβών (ablation) φαίνεται να δίνουν θετικά αποτελέσματα ακόμα και σε υπερήλικες ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή βελτιώνοντας έτσι την ποιότητα ζωής τους (Δ/ντής Ηλεκτροφυσιολογίας κ. Τσιαχρής).
Ογκολογία
• Είναι γεγονός ότι η επίπτωση του καρκίνου αυξάνει με την πρόοδο της ηλικίας. Ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, Καθηγητής Ογκολογίας, κ. Μ. Α. Δημόπουλος, συνοψίζοντας τις παρουσιάσεις που αφορούσαν σε νέα στοιχεία για τις καινοτόμες θεραπευτικές προσεγγίσεις σε ασθενείς με νεοπλασματικά νοσήματα, εξέφρασε την πεποίθηση ότι η εξέλιξη στον τομέα της χειρουργικής και φαρμακευτικής αντιμετώπισης του καρκίνου θα βελτιώσει την ποιότητα ζωής και θα συμβάλει στην ολοένα και μεγαλύτερη επιμήκυνση του χρόνου ζωής των ασθενών με νεοπλασίες.
