Ελάχιστα 24ωρα μετά το δημοψήφισμα που φέρνει Brexit, αρχίζει να γίνεται σαφές ακόμη και στο συμβολικό πεδίο πώς θα είναι το μέλλον της ΕΕ: Η Σύνοδος Κορυφής προσέρχεται στην -άτυπη μεν, μοναδική δε με νόημα πλέον- διάταξη των «27» την Τετάρτη, σε μία συνάντηση υπαρξιακής κρίσης που αναμένεται να γίνει και η πρώτη συζήτηση για την κατεύθυνση που θα πάρει πλέον το ευρωπαϊκό οικοδόμημα αφού περάσει το σοκ του πρώτου ακρωτηριασμού του.
Όσον αφορά το σκέλος της στάσης απέναντι στη Βρετανία, αυτή φάνηκε την Τρίτη: Οι «27» κρατούν κατ' αρχήν στάση «ευγενικής πίεσης» στο Λονδίνο να ξεκινήσει γρήγορα το διαζύγιο και προαναγγέλλουν αυστηρή στάση στην κατάρτιση της μετέπειτα σχέσης Βρετανίας-ΕΕ, διαμηνύοντας πως στο Λονδίνο δεν θα «γίνουν χάρες» για την πρόσβαση στην ευρωπαϊκή οικονομία.
Ωστόσο, κανείς δεν αμφιβάλλει πως το σοκ του Brexit φέρνει σε ισχυρή δοκιμασία και την ίδια την Ευρώπη στο εσωτερικό της, χτυπώντας «καμπανάκι» για την πορεία της ενοποίησης και θέτοντας τα μέλη ενώπιον του ερωτήματος πώς θα συνεχίσουν.
Ακόμη και η στάση πλέον απέναντι στη Βρετανία είναι, εν μέρει, τμήμα αυτής της κρίσης: Σκοπός είναι, αρχικά, να αποφευχθούν παραχωρήσεις προς το Λονδίνο που θα λειτουργούσαν, έμμεσα, ως «κίνητρα» για νέες αποχωρήσεις.
Ένα από τα κεντρικά ερωτήματα είναι εάν, με ποιο τρόπο και σε ποιο επίπεδο θα πρέπει να προχωρήσει η ευρωπαϊκή ενοποίηση -και μάλιστα χωρίς να γίνουν βήματα που, από την σκοπιά των Βρυξελλών, θα γυρνούσαν «μπούμερανγκ» εντείνοντας αντανακλαστικά τις ευρωσκεπτικιστικές τάσεις.
Η εστίαση της Συνόδου και η ανησυχία για το πλήγμα του Brexit στην ευρωπαϊκή ενοποίηση ήταν εμφανέστατη από τις αφίξεις των ξένων ηγετών το πρωί στη συνάντηση της Τετάρτης.
«Δεν είναι μόνο οι Βρετανοί που έχουν αμφιβολίες για την ευρωπαϊκή συνεργασία» είπε ο ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε. «Υπάρχει σκεπτικισμός και επιφυλάξεις σε πολλές άλλες χώρες της ΕΕ» σημείωσε.
Ο βέλγος πρωθυπουργός Σαρλ Μισέλ, της χώρας που θεωρείται μεταξύ των «φιλικότερων» σε φεντεραλιστική κατεύθυνση της ΕΕ, υπογράμμισε ότι «υπάρχει η αντίληψη πως η ΕΕ είναι πολύ τεχνοκρατική».
«Πρέπει να δείξουμε ότι η Ευρώπη φέρνει προστιθέμενη αξία που γίνεται αισθητή από τους συμπολίτες μας» είπε.
Το Λουξεμβούργο από την πλευρά του στάθηκε στην ανάγκη ενότητας: «Στους καιρούς ενός μη Ηνωμένου Βασιλείου, χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ μία Ενωμένη Ευρώπη».
Η λιθουανή πρόεδρος Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε εμφανίστηκε να ρίχνει αλλού το βάρος: «Πρέπει να ξυπνήσουμε και να συνειδητοποιήσουμε τι συμβαίνει» είπε. «Η Βρετανία ξέρει τι θα κάνει μετά από αυτό που έκανε, η σημερινή συνάντηση αφορά εμάς και τι θα κάνουμε με την ενότητά μας» συμπλήρωσε, λέγοντας πως «πρέπει να ακούσουμε το λαό».
