Ικανοποιητική και ισορροπημένη αλλά και πολιτικό ρίσκο για τους δύο ηγέτες, Τσίπρα και Ζάεφ, χαρακτηρίζει ο Γάλλος ιστορικός Ολιβιέ Ντελόρμ, ειδικός για τα Βαλκάνια και συγγραφέας του τρίτομου έργου «Η Ελλάδα από τον 5ο αιώνα μέχρι σήμερα», τη συμφωνία των Πρεσπών για το όνομα.
«Στα Σκόπια» εξηγεί διατυπώνοντας στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσων τις εκτιμήσεις του για την έκβαση του δημοψηφίσματος της Κυριακής, «υπάρχει κίνδυνος να αποδειχθεί, για ακόμα μια φορά, η ευθραυστότητα της κρατικής οικοδόμησης. Θα παρακολουθήσουμε πώς θα ψηφίσει η αλβανική μειονότητα, η οποία δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για το θέμα και πώς θα ψηφίσει η σλαβική πλειοψηφία που είναι αντίθετη με τη συμφωνία. Ο πρωθυπουργός Ζάεφ είναι αδύναμος, διότι πλειοψήφησε με μόλις δύο ψήφους στο Κοινοβούλιο, κατά την ανάληψη των καθηκόντων του.
Από την άλλη πλευρά στην Ελλάδα, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας βρίσκεται αντιμέτωπος με την άρνηση των ΑΝΕΛ να υποστηρίξει τη συμφωνία και προφανώς θα αξιοποιήσει το Ποτάμι. Θα έχουμε μια εξαιρετικά περίεργη πολιτική κατάσταση με το να εξασφαλίζεται μια επικύρωση, χάρη σε ένα κόμμα της αντιπολίτευσης που κινδυνεύει να εξαφανιστεί. Παράλληλα οι δημοσκοπήσεις του Ιουνίου 2018 δίνουν ότι το 70% του ελληνικού λαού είναι κατά της συμφωνίας».
Ο Ντελόρμ θυμίζει ότι όταν υπογράφηκε η συμφωνία των Πρεσπών, το κοινοβούλιο των Σκοπίων την επικύρωσε με 69 ψήφους έναντι 51. Στη συνέχεια, όμως, στις 26 Ιουνίου, ο πρόεδρος Γκεόργκι Ιβανόφ, που προέρχεται από την αντιπολίτευση (VMRO), αρνήθηκε να υπογράψει το κείμενο. Στις 5 Ιουλίου έγινε δεύτερη συζήτηση στο Κοινοβούλιο και το κείμενο υπογράφηκε από τον πρόεδρο του Κοινοβουλίου που προέρχεται από αλβανόφωνο κόμμα. Το σχέδιο για το δημοψήφισμα εγκρίθηκε στις 30 Ιουλίου, με 68 ψήφους.
Στην περίπτωση που εξασφαλιστούν οι προϋποθέσεις και το αποτέλεσμα της Κυριακής είναι τελικά θετικό, θα απαιτηθούν στη συνέχεια τα 2/3 των βουλευτών για την αλλαγή του Συντάγματος. Η αλλαγή είναι απαραίτητη, εξηγεί ο Ολιβιέ Ντελόρμ. Το ερώτημα επομένως που τίθεται είναι, σημειώνει, «πώς θα κατορθώσει ο πρωθυπουργός Ζάεφ που διαθέτει μόλις 2 ψήφους για την πλειοψηφία του, να συγκεντρώσει τα 2/3 των βουλευτών. Η κατάσταση είναι προφανώς προβληματική».
Παρόλα αυτά, μια λύση θα μπορούσε να έλθει από την ίδια την αντιπολίτευση, λέει και εξηγεί πως, σύμφωνα με πληροφορίες που έπεσαν στην αντίληψή του, αλλά που δεν μπόρεσε να διασταυρώσει, πηγές του VMRO φέρεται να δήλωναν, ότι εάν το «ναι» κερδίσει στο δημοψήφισμα, θα ψηφίσει στη Βουλή την αλλαγή του Συντάγματος. Εάν όμως το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είναι αρνητικό, «μπορούμε να αναρωτηθούμε πιο θα είναι το μέλλον της κυβέρνησης Ζάεφ» προσθέτει ο Ντελόρμ.
«Το κόμμα του Ζάεφ, η Σοσιαλδημοκρατική Ένωση, είναι ένας συνασπισμός σλαβικών κομμάτων στην πλειοψηφία και δύο αλβανόφωνων. Έχουμε επομένως μια εξαιρετικά ανόμοια πλειοψηφία» τονίζει.
Για τον Ολιβιέ Ντελόρμ, από το 2000, φάνηκε πόσο εύθραυστο ήταν το οικοδόμημα της ΠΓΔΜ με την αλβανόφωνη μειονότητα. Σήμερα οι αλβανόφωνοι είναι μειονότητα, «χάρη όμως στο δημογραφικό δυναμισμό τους θα ξεπεράσουν τελικά τη σλαβική πλειοψηφία».
Σύμφωνα με τον ιστορικό, το θέμα του ονόματος δεν μοιάζει να τους απασχολεί ιδιαίτερα, γιατί κοιτούν περισσότερο προς τα Τίρανα ή την Πρίστινα και λιγότερο προς τα Σκόπια, αν και 2 αλβανόφωνα κόμματα συμμετέχουν στην τωρινή πλειοψηφία. Σχετικά με το δημοψήφισμα, είναι άγνωστο για την ώρα κατά πόσο οι αλβανόφωνοι θα κινητοποιηθούν εκλογικά για να υποστηρίξουν τη συμφωνία. Ο δε προβληματισμός είναι, τι θα σημαίνει εάν το δημοψήφισμα περάσει χάρη στη δική τους ψήφο, με δεδομένο ότι η σλαβική πλειοψηφία ανατολικά είναι κατά της συμφωνίας.
«Εάν το δυτικό μέρος της χώρας ψηφίσει υπέρ και το ανατολικό κατά, θα βρεθούμε σε μια κατάσταση υψηλού κινδύνου. Θα φανεί ο καθαρά τεχνητός χαρακτήρας της δημιουργίας της ΠΓΔΜ που δεν υπάρχει, παρά διότι αποφασίσαμε ότι τα εσωτερικά σύνορα της Γιουγκοσλαβίας ήταν απαραβίαστα. Θα έχουμε στην πραγματικότητα ένα μέρος των Σλάβων ανατολικά που προσβλέπουν προς τη Βουλγαρία και ένα μέρος των αλβανοφώνων δυτικά που προσβλέπουν προς Αλβανία και Κόσοβο. Κατάσταση εξαιρετικά περίπλοκη», καταλήγει ο Ολιβιέ Ντελόρμ.
