Στην περίπτωση που γίνεται πρόσληψη αντιβιοτικών η διατροφή μπορεί να επηρεάσει θετικά ή αρνητικά τόσο τη δράση των αντιβιοτικών όσο και τις δυσμενείς επιπτώσεις που μπορεί να έχει η χρήση τους στον οργανισμό.
Ποιές τροφές συστήνεται να καταναλώνονται όταν γίνεται χρήση αντιβιοτικών;
Τροφές με προβιοτικά
Τα προβιοτικά είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί που όταν καταναλώνονται σε επαρκείς ποσότητες μπορούν να προσφέρουν αρκετά οφέλη στον οργανισμό μας. Ανάμεσα στα σημαντικά οφέλη τους είναι η διατήρηση του εντερικού μικροβιώματος και η δημιουργία ενός επιθυμητού εντερικού περιβάλλοντος, καθώς τα προβιοτικά έχουν την δυνατότητα να ανταγωνίζονται τους παθογόνους μικροοργανισμούς του εντέρου (Hill et al., 2014).
Τα προβιοτικά φαίνεται να είναι χρήσιμα στην πρόληψη της εμφάνισης διάρροιας λόγω χρήσης αντιβιοτικών και ιδιαίτερα στα παιδιά, ενώ φαίνεται ότι η πρόσληψη τους μπορεί ενδεχομένως να ελαχιστοποιήσει και τη χρονική διάρκεια της διάρροιας (Blaabjerg et al., 2017; Goldenberg et al., 2015). Πιο συγκεκριμένα, έρευνες που πραγματοποιήθηκαν σε ενήλικες έδειξαν ότι τα προβιοτικά Lactobacillus (Lactobacillus casei, Lactobacillus acidophilus) έχουν προστατευτική δράση έναντι της εμφάνισης διάρροιας λόγω χρήσης αντιβιοτικών (Psaradelis et al., 2010; Gao et al., 2010; Hickson et al., 2007). Ωστόσο, τα αποτελέσματα των ερευνών σχετικά με την αποτελεσματικότητα των αντιβιοτικών στη πρόληψη και την αντιμετώπιση της διάρροιας λόγω χρήσης αντιβιοτικών είναι αντικρουόμενα και εστιάζουν κυρίως σε ασθενείς που νοσηλεύονται. Το 2008, μία επιστημονική ομάδα του πανεπιστημίου του Γέιλ (Yale University) εξέτασε όλα τα έως τότε επιστημονικά δεδομένα και κατέληξε ότι η πρόσληψη των προβιοτικών L. rhammosus GG και S. boulardii καθώς και η πρόσληψη συνδυασμού των L. casei DN-114 001, L. delbrueckii, Bulgaricus και S. thermophilus αποτελούν αποτελεσματικές στρατηγικές στην πρόληψη της εμφάνισης διάρροιας λόγω αντιβιοτικών σε ενήλικες ασθενείς που νοσηλεύονται (Floch et al., 2008; Hickson et al., 2007). Επίσης, η χρήση τους έχει υποστηριχτεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Γαστρεντερολογίας (World Gastroenterology Organization, 2008).
Στα πλέον σημαντικά τρόφιμα που περιέχουν ποσότητες προβιοτικών συγκαταλέγονται τα γιαούρτια. Έρευνα έδειξε ότι στο σύνολο τους όλα τα γιαούρτια περιέχουν ποσότητες των S. thermophilus, L. delbrueckii και Bulgaricus, ενώ κάποια περιέχουν και ποσότητες των Bifidobacterium και Lactobacillus σε διάφορες συγκεντρώσεις ανάλογα με το γιαούρτι. Άλλα τρόφιμα που περιέχουν σημαντικές ποσότητες προβιοτικών είναι το κεφίρ, το βουτυρόγαλα (οξυνισμένο αποβουτυρωμένο γάλα) και το ξινόγαλα. Στην Ελλάδα, τα κύρια γαλακτοκομικά προϊόντα που έχουν μελετηθεί για την περιεκτικότητα τους σε προβιοτικά είναι το γιαούρτι, που περιέχει κυρίως τα προβιοτικά S. thermophilus, L. delbrueckii και Bulgaricus, και το κεφίρ που περιέχει ζυμομύκητα, δηλαδή μαγιά (Alexopoulos et al., 2017; Kalamaki and Angelidis., 2017)
Τροφές με φυτικές ίνες και πρεβιοτικά
Τα πρεβιοτικά είναι μη εύπεπτες ουσίες που ευνοούν την ανάπτυξη και τη λειτουργία των ωφέλιμων βακτηρίων που βρίσκονται στο έντερο. Συνολικά μια δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες και πρεβιοτικά, όπως η ινουλίνη, ευνοούν την ανάπτυξη των ωφέλιμων βακτηρίων στο έντερο (προβιοτικά) όπως το Bifidobacterium (Ludwig et al., 1999). Ανάμεσα στα τρόφιμα που περιέχουν σημαντικές ποσότητες πρεβιοτικών βρίσκονται οι μπανάνες, η ντομάτα, το αγελαδινό γάλα, τα φασόλια, ο αρακάς, το κρεμμύδι, τα σπαράγγια, η σόγια, το κριθάρι και η σίκαλη (Varzakas et al., 2018).
Συμπερασματικά
Συνολικά, υπάρχουν τροφές που συστήνεται η κατανάλωση ή η αποφυγή – απαγόρευση τους όταν γίνεται ταυτόχρονη λήψη αντιβιοτικών για την καλύτερη λειτουργία των αντιβιοτικών και την πρόληψη και αντιμετώπιση δυσμενών συνεπειών όπως εκείνη της διάρροιας. Στην περίπτωση των προβιοτικών και των πρεβιοτικών τα μέχρι τώρα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν πώς μπορούν να προστατέψουν από διαταραχή της μικροχλωρίδας του εντέρου που συμβαίνει λόγω της πρόσληψης αντιβιοτικών και πιθανόν από δυσμενείς επιπτώσεις όπως εκείνη της διάρροιας. Στον παρακάτω πίνακα συνοψίζονται διατροφικές οδηγίες όταν γίνεται πρόσληψη αντιβιοτικών ή όταν προκύψει διάρροια λόγω χρήσης αντιβιοτικών:
