Παράπονο Κεραμιανός Συρτός Παραδοσιακό:Στίχοι: Γιάννης Ξυδιανός Διασκευή: Κάρολος Κουκλάκης Μεγάλο μου παράπονο, βγες όξω να σε δούνε να παρηγορηθούν αυτοί που λένε πως πονούνε... Καρδιά μου το παράπονο δεν θέλω να σε πιάνει μα όσοι καημοί κι ανε σε βρουν,ο τόπος σου, τσι βάνει. «ΜΕ ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΜΕ ΤΡΟΠΟ!..»
Η Ειρήνη Δερέμπεη και ο Κάρολος Κουκλάκης αποτελούν δυο εκλεκτές δημιουργικές προσωπικότητες, σ’ έναν χώρο πλούσιο και πολύμορφο αλλά και πολύπαθο και κακοποιημένο, όπως είναι η σύγχρονη κρητική μουσική σκηνή. Με πολύχρονη συνεπή πορεία στη ζώσα παράδοση και τη μουσική εκπαίδευση, συνταιριάζουν το ταλέντο και την ερμηνευτική δεξιοτεχνία με τη συνεχή αναζήτηση και το πάθος του ερευνητή, καθώς και την αναλυτική σκέψη του δασκάλου. Συνειδητά επέλεξαν να μελετήσουν και να προβάλουν δύο από τα παλαιότερα μουσικά όργανα της Κρήτης που κάποια στιγμή κινδύνεψαν να εξαφανιστούν: το θιαμπόλι (το καλαμένιο κρητικό σουραύλι) και το μπουλγαρί (τον κρητικό ταμπουρά).
Τα όργανα αυτά, με το γοητευτικό ηχόχρωμά τους, πρωταγωνιστούν στα κομμάτια του δίσκου, συνοδεύοντας τραγούδια παλιά και καινούργια, επιλεγμένα με βαθειά ευαισθησία και γνώση. Και, όπως τραγουδά η Αρετούσα: «Ως το τραγούδι μ’ άρεσε, ήπιανα κι ήγραφά το / εθώρου, ξαναθώρου το, ξεστίχου, μάθαινά το…» Σταχυολογούν μια σειρά από μελωδίες-αναφοράς που σφράγισαν οι «Πρωτομάστορες» της κρητικής μουσικής παράδοσης, τις οποίες επεξεργάζονται με σεβασμό και διακριτικότητα ως προς το ύφος και το ήθος τους. Σε αυτές έρχονται να παραθέσουν και τη δική τους πρόταση, με σύγχρονες συνθέσεις που όμως πατάνε στέρεα στην πρωτογενή μουσική και ποιητική δημιουργία.
Έτσι, επιβεβαιώνουν τη δύναμη της μαντινάδας και της κοντυλιάς ως πηγή συνεχούς ανανέωσης και αναδημιουργίας της κρητικής παράδοσης, αρκεί βεβαίως ο καλλιτέχνης «να κατέχει να μιλεί με γνώση και με τρόπο», κάτι που η Ειρήνη και ο Κάρολος επιβεβαιώνουν με το έργο και την όλη τους παρουσία. Αποτελούν ξεχωριστές παρουσίες με θέση και άποψη, απέναντι σ’ ένα σύγχρονο μουσικό τοπίο θολό και αμήχανο, όπου η ουσία και το βίωμα του παραδοσιακού συχνά εξαντλούνται σε ανώδυνες φολκλορικές αναπαραστάσεις ή σε επιφανειακές «έθνικ» αναμείξεις.
Σημειώνουμε τον συρτό-φόρο τιμής στη Λαυρεντία Μπερνιδάκη, την πρώτη γυναίκα που τραγούδησε κρητικά στη δισκογραφία των 78 στροφών, με την ερμηνεία της Ειρήνης να γεφυρώνει τον χρόνο αποκαλύπτοντας την εκλεκτική συγγένεια μαζί της. Ενώ, παράλληλα, με το τραγούδι-αναφορά στον αδερφό της Λαυρεντίας, τον θρυλικό Γιάννη Μπαξεβάνη, οι δυο σύγχρονοι καλλιτέχνες τιμούν και τον σπουδαίο συνθέτη Νίκο Μαμαγκάκη, δάσκαλο και συνεργάτη τους που τόσο αγάπησε την κρητική μουσική παράδοση και εμπνεύστηκε δημιουργικά από αυτήν.
Θεωρώ ότι είναι πολύ ενδεικτικός ο τίτλος «Αντάμα» τον οποίο η Ειρήνη και ο Κάρολος επέλεξαν για την μουσική πρόταση που έστησαν μαζί με τον φίλο τους, επίσης εξαιρετικό μουσικό, τον Βασίλη Τζωρτζίνη. Κάνοντας πράξη αυτό που τραγούδησε ο Νίκος Ξυλούρης: «Εμείς αδελφέ μου δεν τραγουδάμε για να ξεχωρίσουμε απ’ τον κόσμο. / Εμείς τραγουδάμε για να σμίξουμε τον κόσμο!» Γι’ αυτό και «Αντάμα» μας απευθύνουν, σαν πρόσκληση και πρόκληση μαζί, τον χαιρετισμό: «Όπου κι αν είσαι γεια σου, τραγούδα για να στέσομε το χοροστάσι πάλι!» Λάμπρος Λιάβας
