Η εισαγωγή του Προσωπικού Αριθμού (Π.Α.) από την Πολιτεία, ως μοναδικού ψηφιακού κωδικού ταυτοποίησης για κάθε πολίτη, αποτελεί ένα ακόμη βήμα προς την ψηφιακή διακυβέρνηση και τον εκσυγχρονισμό των διοικητικών υπηρεσιών, σύμφωνα με τα όσα υποστηρίζει το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Ωστόσο, αυτή η νέα εφαρμογή στοιχείου ταυτοποίησης δεν παύει να γεννά ερωτήματα και ανησυχίες, κυρίως σε πνευματικό και θεολογικό επίπεδο, σε Ιεράρχες όσο και στους κόλπους των κληρικών.
Η Εκκλησία της Ελλάδος, μέσω της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, παρακολουθεί το ζήτημα για το οποίο τοποθετήθηκε επίσημα μετά τη συνεδρίαση της 13ης Ιουνίου 2025.
Κατόπιν ενημέρωσης από τη Νομική της Υπηρεσία, η Διαρκής Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, συζήτησε για το νέο Προεδρικό Διάταγμα 40/2025 που προβλέπει τη σταδιακή αντικατάσταση υφιστάμενων αριθμών ταυτοποίησης πολιτών με έναν ενιαίο «προσωπικό αριθμό». Στο πλαίσιο αυτό, η Διαρκής Ιεράς Σύνοδος εμφανίστηκε καθησυχαστική ενημερώνοντας μέσω ανακοινωθέντος που εκδόθηκε μετά το πέρας των εργασιών, ότι:
«α) κατά τις συναλλαγές των ανθρώπων με τον Δημόσιο Τομέα δεν θα γίνεται ταυτοποίηση αποκλειστικά βάσει του «προσωπικού αριθμού», αλλά θα εξακολουθήσουν να ζητούνται και τα προσωπικά στοιχεία ληξιαρχικής φύσεως (όνομα, επώνυμο, στοιχεία γεννήσεως κλπ),
β) ο προσωπικός αριθμός υποκαθιστά υφισταμένους αριθμούς (ΑΔΤ, ΑΦΜ, ΑΜΚΑ) που ήδη κατέχουν τα φυσικά πρόσωπα. Επομένως ως προς τον «προσωπικό αριθμό» δεν μπορεί να εγερθεί ούτε επιφύλαξη θεολογικής φύσεως ούτε ισχυρισμός περί αντισυνταγματικού περιορισμού των ατομικών ελευθεριών (π.χ. προσωπικών δεδομένων) λόγω της αντικαταστάσεως τριών υφισταμένων αριθμών μητρώου από ένα ενιαίο αριθμό.»
Ωστόσο λίγες μέρες αργότερα, ο Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκτάριος εξέφρασε σοβαρές διαφωνίες και ενστάσεις για την εν λόγω γνωμοδότηση περί «μη ανησυχίας» της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου.
Με μια μακροσκελή επιστολή προς τη Διαρκή Ιερά Σύνοδο ζητά παράλληλα τη σύγκληση της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας θεωρώντας ότι μόνο αυτή μπορεί να λάβει μια υπεύθυνη και αιτιολογημένη στάση, η οποία θα αντανακλά την συλλογική θεολογική σκέψη, την πνευματική διάκριση και την ποιμαντική μέριμνα του συνόλου της Ιεραρχίας, ως αληθινού σώματος του Χριστού.
Η γνωμοδότηση της ΔΙΣ εγείρει, όπως αναφέρει ο Σεβασμιώτατος, «σοβαρότατα δογματικά, θεολογικά, κανονικά και εκκλησιολογικά ζητήματα, τα οποία θίγουν τον πυρήνα της ορθόδοξης πίστης και της χριστιανικής ανθρωπολογίας».
Σχετικά με τη θεολογική διάσταση του ζητήματος σημειώνει ότι «αυτή η γνωμοδότηση χαρακτηρίζεται από βαθιά θεολογική αστοχία και επιφανειακή προσέγγιση αφού η γνωμοδότηση της Δ.Ι.Σ. παρέλειψε να εξετάσει την ευρύτερη πνευματική διάσταση του Π.Α.: την δυνατότητα καθολικού ελέγχου, την αποπροσωποποίηση, την αλλοίωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και την υπονόμευση της ελευθερίας της συνειδήσεως. Η απειλή βρίσκεται στην αόρατη δουλεία που μπορεί να επιφέρει η πλήρης διαφάνεια και καταγραφή της ζωής του ανθρώπου. Η Εκκλησία οφείλει να προστατεύει την πνευματική ακεραιότητα των πιστών της και όχι να περιορίζεται σε μια νομικίστικη ή επιφανειακή ανάγνωση των κινδύνων».
Στη επιστολή του ο Σεβασμιώτατος τονίζει και την κανονική – εκκλησιολογική διάσταση της γνωμοδότησης τονίζοντας ότι «η απόφαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου να γνωμοδοτήσει επί του Π.Α. συνιστά κανονική υπέρβαση, θεσμική εκτροπή και εκκλησιολογική παρέκκλιση, καθώς επιχειρεί να επιλύσει ένα μείζον θέμα χωρίς την απαιτούμενη συνοδική πληρότητα και την έγκριση του σώματος της Ιεραρχίας, παρακάμπτοντας την συλλογική φωνή του Αγίου Πνεύματος που εκφράζεται διά του σώματος των Επισκόπων της Ιεραρχίας».
Παράλληλα ο Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκτάριος υπογραμμίζει, μεταξύ άλλων, ότι ο Προσωπικός Αριθμός, «ως ένας μοναδικός, καθολικός και υποχρεωτικός αναγνωριστικός κωδικός, ο οποίος θα συνδέει πλέον όλες τις πτυχές της ζωής του πολίτη (οικονομικές, κοινωνικές, ιατρικές, διοικητικές, ακόμη και τις ιδιωτικές του προτιμήσεις), εγείρει βάσιμες ανησυχίες περί ολικού “ηλεκτρονικού φακελώματος” και πλήρους παρακολούθησης. Η θεολογική διάσταση εδώ είναι κρίσιμη: ο άνθρωπος δεν είναι απλώς ένας αριθμός, ένα αντικείμενο στατιστικής ή ένα απρόσωπο γρανάζι σε ένα απρόσωπο σύστημα».
(Διαβάστε ολόκληρη την επιστολή του Μητροπολίτη Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκταρίου)
Νωρίτερα είχε προηγηθεί η τοποθέτηση του Ιερού Συνδέσμου Κληρικών Ελλάδος (ΙΣΚΕ), ο οποίος από την πλευρά του, εκφράζει προβληματισμούς και ανησυχίες για τις πνευματικές, θεολογικές και κοινωνικές διαστάσεις της εισαγωγής του Προσωπικού Αριθμού.
Σε ανακοίνωσή του, τονίζει ότι η ταύτιση του ανθρώπου με έναν απρόσωπο αριθμό προσβάλλει την αξία του ως εικόνα Θεού και εγκυμονεί κινδύνους για την ελευθερία της συνείδησης, καλώντας παράλληλα την Πολιτεία να δώσει σαφείς νομικές εγγυήσεις.
«Η πίστη, και ειδικότερα η ορθόδοξη χριστιανική συνείδηση, αντιλαμβάνεται την τεχνολογία όχι ως κάτι εγγενώς κακό, αλλά ως εργαλείο που, ανάλογα με την χρήση του, μπορεί να υπηρετήσει είτε το αγαθό είτε το πονηρό. Όμως όταν η τεχνολογία συνδέεται με καθολικό έλεγχο, απώλεια της προσωπικής ελευθερίας, και ψηφιακή επιτήρηση, τότε τίθεται σε δοκιμασία η πνευματική αξιοπρέπεια του ανθρώπου ως εικόνα Θεού.
Ο άνθρωπος, σύμφωνα με την ορθόδοξη θεολογία, είναι μοναδικός και ανεπανάληπτος. Δεν είναι αριθμός, ούτε καταγραφή σε κάποια βάση δεδομένων. Είναι πρόσωπο, δηλαδή ύπαρξη που σχετίζεται με τον Θεό και με τους άλλους ανθρώπους σε ελευθερία και αγάπη», αναφέρει, μεταξύ άλλων, η σχετική ανακοίνωση του ΙΣΚΕ.
(Διαβάστε ολόκληρη την ανακοίνωση του ΙΣΚΕ)
Το ζήτημα του Προσωπικού Αριθμού απασχόλησε επίσης την Ιερά Επαρχιακή Σύνοδο της Εκκλησίας της Κρήτης η οποία δηλώνει ότι εξετάζει το ζήτημα με γνώμονα την προστασία των προσωπικών ελευθεριών και αναμένει εμπεριστατωμένες εισηγήσεις προκειμένου να αποφασίσει και να ενημερώσει τον πιστό λαό.
Όπως αναφέρει, μεταξύ άλλων, το σχετικό ανακοινωθέν που εξέδωσε μετά το πέρας της Συνοδικής Σύσκεψης την περασμένη Τετάρτη (2/7), η Ιερά Επαρχιακή Σύνοδος της Εκκλησίας της Κρήτης «ἐπιφυλάσσεται νά λάβει θέση καί ἐξετάζει τό θέμα στή βάση τῆς διασφάλισης τῶν προσωπικῶν ἐλευθεριῶν τοῦ ἀνθρώπου καί τῆς καταστρατήγησής τους. Ἀνέθεσε δέ σέ ἁρμόδιους τήν εὐρύτερη μελέτη καί εἰσήγηση ἐπί τοῦ θέματος, προκειμένου νά ἀποφασίσει καί νά ἐνημερώσει τόν πιστό λαό».
