Μπορεί η απασχόληση να αυξάνεται, όμως αυτό δεν μεταφράζεται σε αντίστοιχη βελτίωση του επιπέδου ευημερίας των εργαζομένων.
Αντιθέτως, οι μέσες πραγματικές αποδοχές έχουν μειωθεί σχεδόν κατά το 1/3 σε σχέση με το 2009, οδηγώντας όσους ζουν από τον μισθό τους σε κρίση αξιοπρεπούς διαβίωσης.
Στο παραπάνω συμπέρασμα καταλήγουν τα στοιχεία του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ για την αγορά εργασίας, όπως δημοσιεύθηκαν στην ετήσια έκθεση 2025 για την ελληνική οικονομία και την απασχόληση.
Για όσους βιαστούν να εντοπίσουν την κακοδαιμονία μόνο στο βούλιαγμα της οικονομίας την περίοδο των μνημονίων, η πραγματικότητα τους διαψεύδει. Το διάστημα 2019-2024, υπήρξε μείωση του μέσου ετήσιου πραγματικού μισθού, κατά -1,1%, παρά την αύξησή του κατά 2,9% τη διετία 2023-24.
Αναδιανομή του εισοδήματος εις βάρος των μισθών
Η έκθεση του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ καταρρίπτει το μόνιμο επιχείρημα των εργοδοτών ότι οι μισθοί παραμένουν καθηλωμένοι λόγω της χαμηλής παραγωγικότητας.
Την περίοδο 2019-2024 η πραγματική παραγωγικότητα της εργασίας στο σύνολο της οικονομίας αυξήθηκε κατά 1,2%, αλλά το μέσο πραγματικό ωρομίσθιο μειώθηκε κατά 4,7%. Σύμφωνα με την ανάλυση του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, το μέσο πραγματικό ωρομίσθιο θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 5,9% επιπλέον διατηρώντας σταθερή τη διανομή εισοδήματος μεταξύ μισθών και κερδών.
Καθώς όμως η βελτίωση της παραγωγικότητας δεν μεταφράζεται σε αυξημένα ωρομίσθια, έχουμε μια αναδιανομή εισοδήματος υπέρ των κερδών και εις βάρος των μισθών. Συγκεκριμένα το 2024 μερίδιο των κερδών στο ΑΕΠ αυξήθηκε στο 50,2% του ΑΕΠ (από 48,3% το 2019), όταν στην ΕΕ είναι το 41% του ΑΕΠ.
Αντιθέτως το μερίδιο των μισθών, υποχώρησε στο 35% από 36,8% (έναντι 47,9% στο μέσο όρο της ΕΕ).
Βελτιώνονται οι δείκτες απασχόλησης, αλλά παραμένουμε ουραγοί στην ΕΕ
Το ΙΝΕ ΓΣΕΕ αναγνωρίζει ότι τα συμβατικά ποσοτικά μεγέθη της αγοράς εργασίας συνέχισαν να παρουσιάζουν βελτίωση και το 2024, παρά τις μακροοικονομικές αβεβαιότητες που δημιουργεί η εντεινόμενη γεωοικονομική και γεωπολιτική αστάθεια.
Συγκεκριμένα ο αριθμός των απασχολούμενων αυξήθηκε σχεδόν κατά 68.000 άτομα σε σύγκριση με το 2023, εκ των οποίων πάνω από 43.000 ήταν γυναίκες.
Όμως ακόμα και αν το ποσοστό απασχόλησης στη χώρα μας ανέρχεται πλέον στο 63,3%, έχοντας αγγίξει το υψηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί από το 1995, εξακολουθούν να υπολείπονται σημαντικά έναντι του μέσου όρου της ΕΕ (κατά 7,5 ποσοστιαίες μονάδες).
Η χώρα μας πέρυσι κατέγραψε το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό απασχόλησης, εμφανίζοντας καλύτερη επίδοση μόνο σε σχέση με την Ιταλία.
Αγεφύρωτο το έμφυλο χάσμα στην απασχόληση
Παρά τις θετικές εξελίξεις, το έμφυλο χάσμα στην απασχόληση παραμένει αγεφύρωτο. Ενώ το 2024 το ποσοστό απασχόλησης στους άντρες ανήλθε στο 72%, για τις γυναίκες διαμορφώθηκε στο 52,8%. Η μέση απόκλιση στο ποσοστό απασχόλησης ανδρών και γυναικών στη δεκαετία 2014-2024 ανήλθε στις 18 ποσοστιαίες μονάδες στην Ελλάδα, έναντι 10,3% στην ΕΕ.
Σε χειρότερη θέση οι νέοι
Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες, το ποσοστό απασχόλησης των νέων (ηλικίας 15-39 ετών) παρέμεινε το 2024 σε επίπεδα αρκετά χαμηλότερα έναντι της προ οικονομικής κρίσης περιόδου, ενώ υπολείπεται σημαντικά του αντίστοιχου ποσοστού στον μέσο όρο της ΕΕ.
Υπογραμμίζεται ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το 2024 το ποσοστό ανεργίας μεταξύ των νέων ηλικίας 15-29 ετών (19,1%) ήταν το δεύτερο υψηλότερο στην ΕΕ.
Οι αμοιβές των εργαζομένων
Παρά τη σχετική εξασθένιση του πληθωριστικού σοκ την τελευταία περίοδο, την αύξηση της απασχόλησης και των ονομαστικών μισθών, οι πραγματικές αποδοχές των εργαζομένων στη χώρα μας εξακολουθούν να παρουσιάζουν σημαντική υστέρηση τόσο σε απόλυτο μέγεθος όσο και σε σύγκριση με τις αντίστοιχες στην ΕΕ.
Η μείωση των πραγματικών μισθών κορυφώθηκε την περίοδο των μνημονίων, με απώλειες 31,9% το διάστημα 2009-2018. Όμως παρά τα επιχειρήματα της κυβέρνησης ΝΔ ότι επί των ημερών της υπήρξε ανάκαμψη σε μισθούς και εισοδήματα, στην πραγματικότητα οι πραγματικοί μισθοί συνέχισαν να βουλιάζουν.
Η επιδείνωση οφείλεται οφείλεται στη συνδυαστική επίπτωση της κρίσης κόστους ζωής και της ανεπαρκούς αύξησης των ονομαστικών μισθών τη διετία 2022-23.
Ενώ στην Ελλάδα οι πραγματικοί μισθοί υποχώρησαν από το 2009 κατά 32,8%, στην υπόλοιπη ΕΕ έχουν αυξηθεί κατά 6,6%.
Τα καλά νέα
Όσον αφορά την περίοδο 2023-2024, στη χώρα μας ο μέσος ετήσιος πραγματικός μισθός αυξήθηκε κατά 2,9%, εξέλιξη που τροφοδοτήθηκε, μεταξύ άλλων, από την ενίσχυση του μέσου ονομαστικού μισθού κατά 6% και τη σχετική αποκλιμάκωση του πληθωρισμού. Θετική εξέλιξη αποτελεί επίσης το γεγονός ότι αν και οριακά, η αύξηση αυτή ήταν υψηλότερη από την αντίστοιχη στον μέσο όρο της ΕΕ (2,7%).
