Σε χρονιά ασυνήθιστα υψηλής γεωπολιτικής και οικονομικής αβεβαιότητας εξελίσσεται το 2025 επηρεάζοντας το παγκόσμιο οικονομικό κλίμα λόγω της συνεχιζόμενης κλιμάκωσης των εμπορικών εντάσεων και της ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή. Ένα «νέο πληθωριστικό σοκ» δεν μπορεί να αποκλειστεί με τις αντοχές των ελληνικών νοικοκυριών να λιγοστεύουν παραδομένα στην ακρίβεια που τα έχει «γονατίσει».
Αστάθεια στις διεθνείς χρηματαγορές, σημαντική αύξηση στα ασφάλιστρα κινδύνου διακίνησης πετρελαίου και φυσικού αερίου, δυσμενείς συνθήκες για το διεθνές εμπόριο, μείωση προβλεψιμότητας για επενδυτές και νοικοκυριά «απειλούν με ένα νέο πληθωριστικό κύμα και επιβράδυνση της ανάπτυξης», σημειώνει, μεταξύ άλλων, το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής στην τριμηνιαία έκθεσή του.
Με τρόμο παρακολουθούν τις γεωπολιτικές εξελίξεις τα νοικοκυριά βλέποντας την ακρίβεια να «καταπίνει» τα εισοδήματά τους
Η επιβολή ευρείας κλίμακας δασμών από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τα αντίμετρα από άλλες χώρες έχουν αποσταθεροποιήσει το διεθνές εμπόριο και έχουν επηρεάσει αρνητικά την οικονομική δραστηριότητα παγκοσμίως.
Προκλήσεις και ρίσκα
Μέσα σε αυτό το διεθνές περιβάλλον σημαντικών προκλήσεων και ρίσκων, «η ελληνική οικονομία διατηρεί την ανοδική της πορεία με οδηγό τις καλές δημοσιονομικές επιδόσεις και την εμπιστοσύνη των διεθνών επενδυτών», σύμφωνα με την έκθεση. Όμως, ο δρόμος είναι μακρύς και έχει πολλά εμπόδια να ξεπεραστούν.
«Η βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας μέσω επενδύσεων, καινοτομίας και παραγωγικότητας της οικονομίας είναι ο ασφαλέστερος δρόμος για την σύγκλιση του εισοδήματος των πολιτών της χώρας με τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο και την διατήρηση ισχυρής ανάπτυξης και μετά το 2026.
Για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι απαραίτητο να ενταθούν οι προσπάθειες για μεταρρυθμίσεις, βελτίωση της αποτελεσματικότητας του δημοσίου τομέα, απλοποίηση ρυθμιστικών πλαισίων για προσέλκυση επενδύσεων, και με οδηγό την δημοσιονομική σύνεση, αξιοποίηση του δημοσιονομικού χώρου για ενίσχυση της παραγωγικής δυναμικής της χώρας».
Αναθεώρηση προς τα κάτω της ανάπτυξης
Στο μεταξύ, η επικαιροποιημένη βασική εκτίμηση του Γραφείου για τον ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ για το 2025 αναθεωρήθηκε οριακά προς τα κάτω, στο 2,2%, με εύρος πρόβλεψης μεταξύ 2,1% και 2,3%.
Η αναθεώρηση οφείλεται σε δύο πηγές αβεβαιότητας που ενδεχομένως θα επιδεινώσουν το επενδυτικό κλίμα και την καταναλωτική εμπιστοσύνη. «Αφενός η συνεχιζόμενη ρητορική περί επιβολής δασμών και αφετέρου η πρόσφατη ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή».
Η παγκόσμια οικονομία
Τριγμούς στην παγκόσμια ανάπτυξη προκαλεί η εμπορική πολιτική των ΗΠΑ. Το ΔΝΤ (Αρπίλιος 2025) αναθεώρησε προς τα κάτω τις προβλέψεις του. Συγκεκριμένα, προβλέπεται ρυθμός ανάπτυξης 2,8% για το 2025 και 3,0% για το 2026, με την πρόβλεψη για το 2025 να είναι κατά 0,5 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερη σε σχέση με εκείνη του Ιανουαρίου και κατά 0,3 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερη για το 2026.
Σε υποβάθμιση των προβλέψεών του για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας προχώρησε ο ΟΟΣΑ, στην πρόσφατη επικαιροποίηση των προβλέψεών του. Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία, η παγκόσμια οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί με ρυθμό 2,9% τόσο το 2025 όσο και το 2026 — έναντι 3,1% και 3,0% αντίστοιχα, σύμφωνα με την πρόβλεψη του Μαρτίου.
Για την Ευρωζώνη, το ΔΝΤ αναθεώρησε προς τα κάτω τις προβλέψεις για το 2025 και 2026. Για το 2025 προβλέπει ρυθμό μεγέθυνσης 0,8% (από 1,0% στην έκθεση του Ιανουαρίου), ενώ για το 2026 η πρόβλεψη διαμορφώνεται στο 1,2% (από 1,4% στην προηγούμενη πρόβλεψη).
ΟΟΣΑ, ΕΕ, ΕΚΤ
Ο ΟΟΣΑ διατήρησε σταθερή τη πρόβλεψη για την Ευρωζώνη τόσο για το 2025 όσο και για το 2026. Συγκεκριμένα, η εκτίμηση για το 2025 διαμορφώθηκε στο 1,0% και για το 2026 στο 1,2%.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις εαρινές προβλέψεις της αναθεώρησε προς τα κάτω τις προοπτικές της Ευρωζώνης με τον ρυθμό μεγέθυνσης να διαμορφώνεται σε 0,9% για το 2025 (από 1,3% στις Φθινοπωρινές Προβλέψεις) και σε 1,4% για το 2026 (από 1,6% στις προηγούμενες προβλέψεις).
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) σύμφωνα με τις πρόσφατες μακροοικονομικές προβλέψεις (Ιούνιος 2025), διατήρησε αμετάβλητη την πρόβλεψη για τον ρυθμό μεγέθυνσης της Ευρωζώνης για το 2025 στο 0,9%, αναθεώρησε ελαφρώς προς τα κάτω την πρόβλεψη για το 2026 στο 1,1% (από 1,2%) και διατήρησε αμετάβλητη την πρόβλεψη για το 2027 στο 1,3%.
Οι προβλέψεις αυτές επηρεάζονται από την αύξηση των δασμών των ΗΠΑ κατά 10% στις εισαγωγές από την ΕΕ, την έντονη αβεβαιότητα στην εμπορική πολιτική και την πρόσφατη ανατίμηση του ευρώ, τα οποία επιβαρύνουν κυρίως τις εξαγωγές και τις επενδύσεις.
