Το ταξίδι στα στρατόπεδα της φρίκης της Πολωνίας, στο Άουσβιτς και το Μπίρκενάου είναι μία εμπειρία για να βιώσει από κοντά κανείς όλα αυτά τα φρικαλέα που διαβάζαμε ξανά και ξανά στα βιβλία της ιστορίας.
Πρώτος σταθμός: Βαρσοβία
Αφετηρία μας υπήρξε η Βαρσοβία, η πρωτεύουσα της Πολωνίας, μια πόλη που δύσκολα μπορεί να χαρακτηριστεί τουριστική αλλά σίγουρα κρύβει πολλές και ενδιαφέρουσες εκπλήξεις για κάθε επισκέπτη. Πανύψηλοι ουρανοξύστες από τη μία και ένα ιστορικό κέντρο που μοιάζει με πραγματική ζωγραφιά, η Βαρσοβία αποτελεί μια πόλη που σίγουρα δεν θα σας κάνει να πλήξετε ούτε λεπτό. Στην καρδιά της Βαρσοβίας, ο κεντρικός σιδηροδρομικός σταθμός αποτέλεσε την αφετηρία για το ταξίδι μας στην πιο μαύρη σελίδα της σύγχρονης ιστορίας. Σύγχρονα, πεντακάθαρα τρένα, με κομψά σεπαρέ για τους επιβάτες, μας φιλοξένησαν για περίπου 2,5 ώρες μέσα από μια μαγευτική διαδρομή αντιθέσεων με τα θηριώδη κτίρια του κομμουνιστικού παρελθόντος από τη μία και τα πυκνά, παρθένα δάση από την άλλη.
Επόμενη στάση: Κρακοβία
Λέγεται πως κάποτε, ο θεός των Ινδουϊστών, ο Σίβα, πέταξε επτά μαγικές πέτρες σε επτά διαφορετικά μέρη του κόσμου. Και από τότε κάθε μέρος στο οποίο έπεσε μια πέτρα θεωρείται πως διαθέτει μια ξεχωριστή ενέργεια. Η Κρακοβία ήταν ένα από αυτά τα μέρη. Άφιξη στην κουκλίστικη Κρακοβία, μια πόλη που σήμερα δεν θυμίζει σε τίποτα τα σχεδόν κινηματογραφικά στιγμιότυπα της ναζιστικής θηριωδίας που εκτυλίχθηκαν στα πετρόκτιστα δρομάκια της. Το τρένο μας αποβιβάζει στον Krakow Glowny, τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης και η περιπέτεια ξεκινά. Με μια πρώτη ματιά, η Κρακοβία σε γοητεύει. Τα πάρκα είναι καταπράσινα, οι δρόμοι είναι πεντακάθαροι και ιδιαίτερα μεγάλοι, η κίνηση διόλου ανυπόφορη και η τάξη κυριαρχεί παντού.
Άουσβιτς
Σε απόσταση μόλις 60 χλμ. από την καρδιά της Κρακοβίας, στην περιοχή Oswiecim, ο ανθρώπινος νους βιώνει μια πρωτόγνωρη εμπειρία που δύσκολα μπορεί να πιστέψει πως συνέβη στην πραγματικότητα και όχι σε κάποια κινηματογραφική ταινία.
Οι επιλογές για να φθάσει κάποιος στο Άουσβιτς ή στο Μπιρκενάου είναι είτε τα οργανωμένα «πακέτα» ξενάγησης που προσφέρονται σε όλα τα μεγάλα ξενοδοχεία της Κρακοβίας είτε η μεταφορά με το τρένο από την Κρακοβία στο Oswiecim, μια διαδρομή που καλύπτεται σε περίπου 1,5-2 ώρες.
Στις οργανωμένες ξεναγήσεις, η μεταφορά των επισκεπτών γίνεται με ειδικά πούλμαν, όπου κατά τη διάρκεια της διαδρομής προβάλλονται από τις οθόνες ντοκιμαντέρ για τη ναζιστική κτηνωδία και τη δημιουργία των στρατοπέδων. Μια μακάβρια «εισαγωγή» σε ένα ταξίδι που ήδη μοιάζει αλλιώτικο από τα άλλα…Με την άφιξη στο Άουσβιτς, το μυαλό παγώνει. Μπροστά στα έκπληκτα μάτια μας ξεδιπλώνονται τα ναζιστικά στρατόπεδα, ένα από τα πιο ζωντανά μνημεία της ανθρώπινης θηριωδίας, ένα μοναδικό μάθημα ιστορίας που όλοι θα πρέπει να «διδαχθούν» μέσα από μια επίσκεψη. Τα συναισθήματα ανάμεικτα. Το βλέμμα εκπλήσσεται δυσάρεστα και τα πρόσωπα των επισκεπτών ξαφνικά αλλάζουν έκφραση. Πρώτη εικόνα; Η σιδερένια επιγραφή που «κοσμεί» την πύλη του στρατοπέδου, που αναγράφει «Arbeit Macht Frei» δηλαδή «η εργασία απελευθερώνει»…
Από τη μια, πιστεύεις πως βρίσκεσαι σε ένα ζωντανό κινηματογραφικό σκηνικό καθώς άπειρες φορές έχουμε βρεθεί νοερά εκεί μέσα από τις ταινίες. Ξύλινα φυλάκια, αγκαθωτά συρματοπλέγματα, κοιτώνες με ξύλινα κρεβάτια για 50 άτομα που στέγαζαν 400, αίθουσες που έχουν μετατραπεί σε μουσείο, όπου στεγάζονται τα φρικαλέα απομεινάρια-τόνοι από κομμένα μαλλιά γυναικών, γυαλιά, παπούτσια, ρούχα και αποσκευές, σχεδιαγράμματα εξόντωσης όλο και περισσότερων κρατουμένων με «αποτελεσματικά» γερμανικά δηλητηριώδη αέρια…
Η «ξενάγηση»-αν μπορεί κανείς να την αποκαλέσει έτσι-χαράσσεται βαθιά στη μνήμη. Εδώ στοιβάζονταν οι κρατούμενοι, εκεί δούλευαν νηστικοί και ξυπόλυτοι πάνω στο χιόνι για 18 ώρες την ημέρα, παραπέρα «ξεδιάλεγαν» τους ανυποψίαστους ανθρώπους και στο τέλος, το αποκορύφωμα, οι τεράστιες σκοτεινές αίθουσες, όπου στοιβάζονταν γυμνοί νομίζοντας πως θα κάνουν μπάνιο ενώ την ίδια στιγμή δηλητηριώδη αέρια έφερναν ακαριαίο θάνατο. Και τέλος, οι «φούρνοι» ή αλλιώς τα κρεματόρια, όπου οι ναζιστές εξαφάνιζαν κάθε ίχνος, μετατρέποντας την ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια σε στάχτη.
