Η Ιερά Μονή Βελλάς αποτελεί ένα από τα κορυφαία πολιτιστικά και θρησκευτικά μνημεία της Ηπείρου. Εκεί μεγάλωσαν και εκπαιδεύτηκαν πολλές γενιές και άλλες τόσες κουβαλούν τις μνήμες της.
Σήμερα γίνεται μεγάλη προσπάθεια από την Μητρόπολη Ιωαννίνων για να αξιοποιηθούν οι τεράστιες εκτάσεις της Μονής και να μετατραπεί σε ένα πρότυπο κέντρο αγροτικής παραγωγής.
Η Μονή Βελλάς ανήκει τοπογραφικά στους Νεγράδες Ιωαννίνων, ιδρύθηκε τον 11ο αιώνα και είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου.
Το καθολικό της μονής είναι χτισμένο σε μορφή τρίκλιτης βασιλικής και όπως μας πληροφορεί σχετική επιγραφή χτίστηκε το 1745 και οι αγιογραφίες του είναι έργα των Κωνσταντίνου, Ιωάννη και Αναστασίου. Αξιόλογες είναι οι αγιογραφίες των Ελλήνων φιλοσόφων που απεικονίζονται εδώ. Το τέμπλο, ένα έργο του 16ου-17ου αιώνα, είναι ξυλόγλυπτο και επίχρυσο δεμένα με αριστουργηματική τεχνική. Ανάμεσα στις εξαιρετικές αγιογραφίες υπάρχουν και οι μορφές αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων, ιστορικών και πολιτικών (Πλάτων, Αριστοτέλης, Σόλων, Πλούταρχος).
Η Σχολή Βελλάς Ιωαννίνων ιδρύθηκε το 1911 από το Μητροπολίτη Βελλάς και Κονίτσης, μετέπειτα Μητροπολίτη Ιωαννίνων και κατόπιν Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος, Σπυρίδωνα Βλάχο και λειτούργησε ως Ιεροδιδασκαλείον. Έχει πλούσια εκπαιδευτική ιστορία και έναv αιώνα εκπαιδευτικής προσφοράς. Ο σκοπός της ίδρυσής της ήταν η μόρφωση Ιερέων και Διδασκάλων για την εξυπηρέτηση, κατά κύριο λόγο, των περιοχών της Ηπείρου και των ακριτικών περιοχών της Ελλάδας γενικότερα.
Από το 2006 έως και σήμερα ονομάζεται Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία (ΑΕΑ) Βελλάς Ιωαννίνων (όπως και τις άλλες τρεις ομοιόβαθμες Σχολές Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Ηρακλείου Κρήτης) αναβαθμισμένη σε Ανώτατη Σχολή Πανεπιστημιακού Επιπέδου (ΠΕ), με τετραετή φοίτηση.
