Η Μυτιλήνη αλλάζει... τουλάχιστον ένας τοίχος της πόλης σε μερικές ημέρες θα είναι διαφορετικός! Ένα τεράστιο γκράφιτι με τον Οδυσσέα Ελύτη έρχεται να δώσει άλλη αισθητική και οπτική στην πόλη.
Στο πάρκο Χατζηδήμου είναι σε εξέλιξη η δημιουργία του Αlex Martinez που απεικονίζει την γνωστή προσωπογραφία του Οδυσσέα Ελύτη. Το τεράστιο γκράφιτι γίνεται με πρωτοβουλία επιχειρηματιών της περιοχής και αναμένεται να ολοκληρωθεί στο τέλος του μήνα.
Γιατί όμως να πιστώνεται η Μυτιλήνη ως γενέτειρα του Ελύτη που, αν και μεγάλωσε και έζησε όλη τη ζωή στην Αθήνα, γεννήθηκε στην Κρήτη; Για τον απλούστατο λόγο ότι τόσο ο πατέρας του όσο και η μητέρα του υπήρξαν γέννημα-θρέμμα της Μυτιλήνης (στη συνέχεια θα σημειώσουμε πώς «συγκροτεί» ο ίδιος ο Ελύτης τη σχέση του με το νησί που αναφέρεται συχνά και ως Λέσβος).
Ο Οδυσσέας Ελύτης ενώ ατενίζει τη θάλασσα από τη βεράντα του αρχοντικού Αλεπουδέλη.
Ο πατέρας του Παναγιώτης (Αλεπουδέλης) αλλά και τα αδέλφια του πατέρα του, η Μαριγώ, η Βικτωρία και ο Θρασύβουλος, είχαν γεννηθεί στο χωριό Παναγιούδα, στο ίδιο χωριό όπου είχαν γεννηθεί και ο παππούς του Θόδωρος και η γιαγιά του Αμερσούδα. Ενα παραθαλάσσιο ψαροχώρι η Παναγιούδα, απέναντι από τις μικρασιατικές ακτές, θα χρησιμεύσει ως βάση για την έναρξη της επιχειρηματικής δραστηριότητας του πατέρα τού ποιητή Παναγιώτη σε συνεργασία με τον αδελφό του Θρασύβουλο. Με τη συνδρομή του ελαιοκτηματία πατέρα τους, του Θόδωρου, θα κτίσουν στην Παναγιούδα εργοστάσιο σύνθλιψης ελαιών, δραστηριότητα που στα τέλη του 19ου αιώνα θα τη μεταφέρουν στο Ηράκλειο της Κρήτης.
Ο,τι είναι το χωριό Παναγιούδα για τον πατέρα του ποιητή, είναι το χωριό Παπάδος (της Μυτιλήνης) για τη μητέρα του Μαρία. Εδώ θα γεννηθεί η ίδια και τα αδέλφια της Πηνελόπη και Στρατής, όπως στον Παπάδο είχε γεννηθεί και ο πατέρας τους, ο Βρανάς Νικολάου - Χατζημιχαλάκης, ενώ η μητέρα τους Μελισσηνή Χατζηβασιλείου είχε γεννηθεί στο χωριό Μεσαγρός.
Το αρχοντικό της οικογένειας Αλεπουδέλη στη Λέβο.
Γονείς και παππούδες αλλά και προπάπποι από την καρδιά της Μυτιλήνης, επόμενο ήταν ο Ελύτης να τη λογαριάσει ως γενέτειρά του και να αναπτύξει μαζί της τους δεσμούς που μας είναι ήδη γνωστοί. Δεσμοί που δεν θα πάψουν να εκπλήσσουν ως προς την αποκαλυπτική δύναμη ενός νησιού, που ο Ελύτης το μετέβαλε από ένα γεωγραφικό σημείο σε «τόπο» ποιητικό, δηλαδή συμπαντικό. Φτάνει να διαβάσουμε λίγους στίχους «Της Σελήνης της Μυτιλήνης»: «Τόσο μου ομόρφηνες τη δυστυχία - που ξέρω: / Μόνο σε Σένα θα το πω παλιά θαλασσινή Σελήνη μου. / Ητανε στο νησί μου κάποτες κει που αν δεν γελιέμαι / Πριν χιλιάδες χρόνους η Σαπφώ κρυφά / Σ' έφερε μέσ' στον κήπο του παλιού σπιτιού μας / Κρούοντας βότσαλα μέσ' στο νερό ν' ακούσω / Πώς σε λένε Σ ε λ ά ν α και πως εσύ κρατείς / Επάνω μας και παίζεις τον καθρέφτη του ύπνου». Θα αρκούσε το ποίημα αυτό για να έχει «καθαρίσει» τους λογαριασμούς του με τη Μυτιλήνη ο Ελύτης. Αλλά ο δημιουργός των «Προσανατολισμών» ήταν ταυτόχρονα ένας γήινος άνθρωπος, που μέσα από τη φιλία του με ανθρώπους που αγαπούσε ήθελε να γίνεται ποικιλότροπα χρήσιμος και αποτελεσματικός.
Ετσι, ανάμεσα στο πρώτο ταξίδι στη Μυτιλήνη, το καλοκαίρι του 1915, ενώ είναι 4 μόλις χρονών, και το τελευταίο του που έγινε τον Σεπτέμβριο του 1986 για να παρευρεθεί στα εγκαίνια της παραλιακής οδού, που είχε ονομασθεί Λεωφόρος Οδυσσέα Ελύτη, θα παρεμβληθούν πολλά ακόμη ταξίδια στο νησί των προγόνων του. Ταξίδια που συνδέονται στο σύνολό τους με κρίσιμες περιστάσεις της ζωής και της δημιουργίας του, σε βαθμό που θα έλεγε κανείς ότι αποτελούσαν μια ευκαιρία προκειμένου να αναζωογονηθεί και να σχεδιάσει άλλου τύπου εξορμήσεις.
Δεν γράφουμε ότι το χρειαζόταν το ταξίδι στη γενέτειρά του για να εμπνευστεί, γιατί για τον Ελύτη δεν χρειαζόταν καμιά μετακίνηση προκειμένου να γράψει. Αν και δύσκολα κατανοείται, η τρομακτική έμπνευσή του συνδυαζόταν με μια μάλλον «ασάλευτη ζωή», αφού τα ταξίδια του (με ηχηρότερο εκείνο στη Σουηδία για την παραλαβή του Νομπέλ) υπήρξαν ελάχιστα, ώστε θα έλεγε κανείς πως ακόμη και κλεισμένος διαρκώς στο ασκητικό του διαμέρισμα, το έργο του θα ήταν αυτό ακριβώς που είναι.
Η ελαχιστότερη μετακίνηση άλλωστε του προκαλούσε μεγάλη ταραχή και κατάπληκτος ρωτούσε τον φίλο του, τον σπουδαίο σκηνογράφο Διονύση Φωτόπουλο, πώς γίνεται ένας άνθρωπος, όπως ο ίδιος ο Φωτόπουλος, να ταξιδεύει τόσο πολύ χωρίς να χάνει τον μπούσουλα της ζωής του και της εργασίας του. Την απαθανατισμένη με τόσους τρόπους σχέση του Οδυσσέα Ελύτη με τη Μυτιλήνη την ενισχύει ιδιαίτερα μια αποστροφή του ίδιου, αμέσως μετά την απονομή σ' αυτόν του Νομπέλ: «Οι αρχαίοι Αιολείς βλέπανε τα πάντα μέσα από τη φύση κι έτσι εξηγούν οι αρχαιολόγοι το γεγονός ότι στη Λέσβο δεν βρίσκουνε μνημεία.
Η Αιολίδα κρατούσε επαφή με τις Σάρδεις, το Παρίσι της εποχής. Γι' αυτό και οι γυναίκες στη Λέσβο είχαν ελεύθερα ήθη, ήταν αισθησιακές και κομψά ντυμένες και γι' αυτό μπόρεσε να υπάρξει και η Σαπφώ. Είναι μια παράδοση που έφτασε κατά μυστηριώδη τρόπο ώς τις μέρες μας. Εγώ, που μεγάλωσα στην Αθήνα και όχι στη Μυτιλήνη, όπως λένε, έχω αυτή την αίσθηση, σύμφωνα με κάποιον μυστηριώδη νόμο. Ετσι, ένας φίλος μού είχε πει ότι, όταν διαβάζει τα ποιήματά μου, βλέπει τη Μυτιλήνη».
