Από τον Ιανουάριο του 2026, το ευρώ θα είναι το νόμισμα στη Βουλγαρία. Η ΕΚΤ και η Κομισιόν ενέκριναν την ένταξή της στη ζώνη του ευρώ και η κυβέρνησή της υποστηρίζει ότι έρχεται ευημερία για τη χώρα και τους πολίτες της.
Δεν συμφωνούν όμως όλοι οι Βούλγαροι με αυτή την αισιοδοξία. Φοβούνται ότι έρχεται αύξηση τιμών, υποτίμηση των εισοδημάτων και των αποταμιεύσεών τους και επιδείνωση της κατάστασής τους.
Τα «κέρδη» από το ευρώ
Ο υπουργός Οικονομίας και Βιομηχανίας, Πέτερ Ντίλοφ, υποστηρίζει ότι η εθνική οικονομία στη Βουλγαρία θα γίνει πλουσιότερη κατά 2 δισεκατομμύρια λέβα. Υποστηρίζει ότι η οικονομία και οι πολίτες έως τώρα χάνουν περίπου 1 δισεκατομμύριο λέβα ετησίως λόγω της μετατροπής λέβα σε ευρώ και αντίστροφα. «Σχεδόν μισό εκατομμύριο μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις λειτουργούν στη Βουλγαρία, διατηρώντας λογαριασμούς τόσο σε λέβα όσο και σε ευρώ», είπε ο Πέτερ Ντίλοφ. Αν δεν χρειάζονται να μετατρέπουν τα νομίσματα, θα εξοικονομήσουν «περίπου 100 ευρώ ετησίως».
Η κυβέρνηση προσδοκά επίσης ότι η υιοθέτηση του ευρώ θα διευκολύνει τις επενδύσεις στη Βουλγαρία. Κυρίως στον τομέα των νέων τεχνολογιών. «Διαθέτουμε εργατικό δυναμικό υψηλής εξειδίκευσης σε αυτόν τον τομέα», είπε ο υπουργός Οικονομίας. Επίσης, εκτιμούν ότι το ΑΕΠ της χώρας θα αυξηθεί κατά 3,1% σε ετήσια βάση.
Διχασμένοι οι Βούλγαροι
Οι πολίτες όμως είναι επιφυλακτικοί, ακόμη και φοβισμένοι για τις συνέπειες του ευρώ στην τσέπη τους.
Έρευνες από το Ευρωβαρόμετρο έδειξαν ότι στη Βουλγαρία οι πολίτες είναι διχασμένοι αναφορικά με τα οφέλη του ευρώ, ενώ ανησυχούν για τον κίνδυνο να εκτοξευθεί ο πληθωρισμός. Ο φόβος είναι μεγαλύτερος ιδιαίτερα μεταξύ των ατόμων με χαμηλό εισόδημα και των συνταξιούχων με αποταμιεύσεις σε σκληρό νόμισμα. Άλλωστε ο πληθωρισμός ήταν η αιτία που καθυστέρησε αρκετά χρόνια η υιοθέτηση του ευρώ. Και ο πόλεμος στην Ουκρανία την έπληξε πολύ σοβαρά, καθώς οι τιμές ενέργειας εκτοξεύθηκαν.
Η Βουλγαρία, η φτωχότερη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει μακρά ιστορία οικονομικών δυσχερειών. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της βρίσκεται στα δύο τρίτα του μέσου όρου της Ε.Ε. έπειτα από σχεδόν δύο δεκαετίες ένταξης. Και για τους πολίτες της, που έχουν ζήσει καταρρεύσεις τραπεζών, οικονομικές κρίσεις και τη μετάβαση από το κομμουνιστικό καθεστώς στην ελεύθερη οικονομία, το λέβα σημαίνει πολλά.
Το εθνικό τους νόμισμα είναι κάτι περισσότερο από χαρτονομίσματα και κέρματα, είναι σύμβολο σταθερότητας. Και χάρη στη σύνδεσή του, από το νομισματικό συμβούλιο, το 1997 με το μάρκο και στη συνέχεια με το ευρώ μπόρεσε να σταθεροποιήσει την οικονομία.
«Ηλίθιες φήμες»
«Για 28 χρόνια, οι άνθρωποι συνήθισαν το νομισματικό συμβούλιο και τώρα ανησυχούν για το τι θα συμβεί χωρίς αυτό», εκτιμά ο Σβέτοσλαβ Γκαβρίσκι. Ήταν ο υπουργός Οικονομικών που προετοίμασε τη χώρα για το νομισματικό συμβούλιο το 1997. Ο Γκαβρίσκι χαρακτήρισε τους φόβους για τον πληθωρισμό «ηλίθιες φήμες». «Μια χώρα πρέπει να βγει από το νομισματικό συμβούλιο αργά ή γρήγορα για να γίνει μια κανονική χώρα», λέει.
Η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί ότι θα καταπολεμήσει τις κερδοσκοπικές αυξήσεις τιμών και οι ρυθμιστικές αρχές υποσχέθηκαν να εντείνουν τον έλεγχο στους λιανοπωλητές. Ο πρωθυπουργός Ροζέν Ζελιάσκοφ είπε ότι στόχος είναι να αποτραπούν τυχόν προσπάθειες «αδικαιολόγητης αύξησης» των τιμών.
Αλλά οι πολίτες δεν πείθονται. Παράδειγμα η Ντοροτέγια Καναβρόβα, αγρότισσα που πουλάει τα προϊόντα της σε υπαίθρια αγορά. «Είμαι κατά», λέει στο Bloomberg. Aνησυχεί ότι η μετάβαση στο ευρώ, για παράδειγμα, θα αυξήσει την τιμή των λιπασμάτων και θα κάνει την παραγωγή από το μικρό αγρόκτημά της πιο δαπανηρή. «Οι μεγάλες επιχειρήσεις είναι πλουσιότερες, μπορούν να το αντέξουν οικονομικά», είπε. «Τα πάμε άσχημα με το λέβα. Θα τα πάμε χειρότερα με το ευρώ».
Και καθώς οι περισσότεροι πελάτες της είναι Ρουμάνοι τουρίστες που κατευθύνονται προς τα παραθαλάσσια θέρετρα στη Βουλγαρία, προτιμά να πληρώνεται με ρουμανικό λέι αντί για ευρώ. Μπορεί να χρησιμοποιήσει τα χρήματα για διασυνοριακές αγορές τον χειμώνα.
Οι επιχειρηματίες το βλέπουν διαφορετικά. Ο Μιχαΐλ Γκεοργκίεφ, που κάνει εισαγωγές –από κρασιά έως είδη υψηλής τεχνολογίας- το ευρώ έρχεται για καλό. «Είναι το δεύτερο ισχυρότερο νόμισμα, είναι το νόμισμα εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων», είπε στο Bloomberg. «Στο παρελθόν, περίμενα ώρες για βίζα, κάθε διέλευση συνόρων ήταν ταλαιπωρία λόγω των πολυάριθμων ελέγχων. Τώρα ονειρεύομαι πραγματικά έναν ενιαίο κόσμο με ένα ενιαίο νόμισμα».
«Συναγερμός για τον λαό»
Επιπλέον, ο δημοφιλής πρόεδρος της χώρας, Ρούμεν Ράντεφ, εξέφρασε αμφιβολία αν η Βουλγαρία είναι έτοιμη για το ευρώ. Είχε κάνει έκκληση για δημοψήφισμα για την ημερομηνία ένταξης, αλλά το αίτημά του απορρίφθηκε από το κοινοβούλιο. Ο Ράντεφ χαρακτήρισε την απόφαση της Ε.Ε. να δώσει το πράσινο φως στην ένταξη της Βουλγαρίας «χαρά για όσους βρίσκονται στην εξουσία και συναγερμό για τον λαό» που ανησυχεί για τις αυξήσεις των τιμών.
