Αναζωπυρώθηκαν χθες οι ισχυρές πιέσεις που είχαν εκδηλωθεί στις ιταλικές τραπεζικές μετοχές στον απόηχο του Brexit, συμπαρασύροντας όχι μόνο το χρηματιστήριο του Μιλάνου, που έκλεισε με απώλειες κοντά στο 2%, αλλά και το κόστος δανεισμού της χώρας, με την απόδοση του 10ετούς ιταλικού ομολόγου να αγγίζει το 1,20% (από 1,04% την Παρασκευή).
Στο επίκεντρο των νέων σεισμικών δονήσεων βρέθηκε ο πιο αδύναμος κρίκος του συστήματος, η τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα της Ιταλίας Monte dei Paschi di Siena, η μετοχή της οποίας βούλιαξε σε νέο ιστορικό χαμηλό, μετά το τελεσίγραφο που έλαβε από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για δραστική μείωση των «κόκκινων» δανείων της κατά 40% σε χρονικό ορίζοντα τριετίας, ώστε να περιοριστούν στα 14,6 δισ. ευρώ το 2018 από 24,2 δισ. ευρώ στο τέλος του 2015.
Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, εκτιμάται ότι η τράπεζα θα χρειαστεί νέα κεφάλαια ύψους τουλάχιστον 4 δισ. ευρώ που είναι βέβαιο ότι δεν θα κατορθώσει να αντλήσει από τις αγορές χρήματος, με δεδομένα τα χρόνια προβλήματά της: Η MPS έχει αντλήσει πάνω από 15 δισ. ευρώ μέσω αλλεπάλληλων αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου από το 2008, έχει εμφανίσει ισόποσες ζημίες την περίοδο 2011-2014 και δεν έχει κατορθώσει να εξυγιάνει τον ισολογισμό της.
Μονόδρομος
Η κρατική βοήθεια εμφανίζεται ως μονόδρομος, πλην όμως έχει ως προπαιτούμενο την ενεργοποίηση των νέων κανόνων της Ευρωζώνης που προβλέπουν «κούρεμα» μετόχων, ομολογιούχων και ενδεχομένως (ανασφάλιστων) καταθέσεων. Η κυβέρνηση της Ρώμης, έχοντας κατά νου ότι η Monte dei Paschi και όχι μόνο στηρίζεται εν πολλοίς σε ιδιώτες μικροπενδυτές (που κατέχουν περίπου το 30% των ομολόγων που έχουν εκδώσει οι ιταλικές τράπεζες σύμφωνα με τη Fitch) βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την Κομισιόν για την εξεύρεση φόρμουλας που θα της επέτρεπε να στηρίξει τις τράπεζες αποφεύγοντας τα «κουρέματα» το ταχύτερο δυνατό, με δεδομένο ότι στα τέλη του μήνα δημοσιεύονται τα αποτελέσματα των φετινών stress tests της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής που πιθανότατα θα αποκαλύψουν κεφαλαιακές ελλείψεις στην MPS και αλλού.
Οπως σχολίασε ο αναλυτής της IG Βιτσέντζο Λόνγκο, «η αγορά προεξοφλεί ότι η MPS σύντομα θα εξωθηθεί σε άλλη μια ΑΜΚ και αυτή τη φορά κανείς μέτοχος δεν θα βάλει κεφάλαια... Η κυβέρνηση θα υποχρεωθεί να παρέμβει. Η μορφή της παρέμβασης βρίσκεται στην καρδιά των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ρώμης και Βρυξελλών που είναι πολύ δύσκολες και θα μπορούσαν να έχουν συστημικές επιπτώσεις, τόσο για την Ιταλία όσο και για την Ε.Ε.».
Ελληνικό μοντέλο;
Ενδεικτικό του βαθμού δυσκολίας των διαπραγματεύσεων ήταν η διαρροή στους Financial Times ότι η Ιταλία είναι έτοιμη να αγνοήσει τους ευρωπαϊκούς κανόνες για bail-in και να προχωρήσει σε κεφαλαιακές ενέσεις δισεκατομμυρίων ευρώ στο τραπεζικό της σύστημα, εάν οι πιέσεις ενταθούν είτε ενόψει των stress tests, είτε προ του δημοψηφίσματος του Οκτωβρίου για τη Συνταγματική Αναθεώρηση, από το οποίο ο πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι εξαρτά την πολιτική του επιβίωση.
Η κυβέρνηση επιχείρησε χθες να ρίξει τους τόνους, ξεκαθαρίζοντας ότι θα σεβαστεί τους ευρωπαϊκούς κανόνες και ότι αναζητεί λύση με «όρους αγοράς». Μεταξύ των ιδεών που εξετάζονται είναι η ενίσχυση του fund Atlante που σύστησε η Ρώμη με ιδιωτική όμως χρηματοδότηση, του οποίου η αρχική δύναμη πυρός (5 δισ. ευρώ) σχεδόν εξαντλήθηκε, αφού επωμίστηκε την ανακεφαλαιοποίηση δύο μικρότερων τραπεζών (Banca Veneto, Banca Popolare), αφού το επενδυτικό ενδιαφέρον από ιδιώτες ήταν μηδενικό.
Η Κομισιόν, από την άλλη, φέρεται να προωθεί «ελληνικό μοντέλο» για τις ιταλικές τράπεζες, επιτρέποντας στο ιταλικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας να αγοράσει μερίδια στις προβληματικές τράπεζες, εάν αυτές υποβάλλουν και εφαρμόσουν δεσμευτικά σχέδια αναδιάρθρωσης. Το μοντέλο αυτό προβλέπει ακόμα υποχρεωτική ανταλλαγή των ομολόγων που έχουν εκδώσει οι τράπεζες με μετοχές, μια διαδικασία που συνεπάγεται απώλειες για τους ομολογιούχους, μικρότερες όμως σε σύγκριση με αυτές που θα έγραφαν σε περίπτωση πλήρους bail-in. Το εάν η... ελληνική «τεχνογνωσία» μεταφερθεί στη Ρώμη, απομένει να φανεί...
