Παραμένει η χειρότερη ναυτική τραγωδία εν καιρώ ειρήνης μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Απολογισμός; 852 νεκροί, εκ των οποίων οι 500 Σουηδοί.
Ήταν ξημερώματα 28ης Σεπτεμβρίου του 1994. Το πλοίο «Εστόνια» ταξίδευε στη Bαλτική Θάλασσα, κατευθυνόμενο από την πρωτεύουσα της Εσθονίας, Ταλίν, προς τη Στοκχόλμη της Σουηδίας. Λίγο μετά τα μεσάνυχτα, ευρισκόμενο ανοικτά των νοτιοδυτικών ακτών της Φινλανδίας, το πλοίο συνάντησε σφοδρή καταιγίδα. Ο καταπέλτης στην πλώρη του άνοιξε περίπου στις 01:15. Ο καιρός ήταν μεν κακός (7-8 μποφόρ), αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορούσε να δικαιολογήσει τα όσα θα επακολουθούσαν.
Το δυστύχημα -επισήμως- φαίνεται ότι προκλήθηκε από έντονους κραδασμούς που προκάλεσαν ρωγμή στο σύστημα συγκράτησης της πλώρης του καραβιού, καθώς το «Εστόνια» ήταν Ro-Ro φέρι, δηλαδή η πλώρη λειτουργούσε και ως καταπέλτης. Αρχικά, η επιθεώρηση που έκανε το πλήρωμα στο πρωραίο τμήμα του πλοίου δεν έδειξε κάποιο πρόβλημα, όμως στη συνέχεια η ζημιά προκάλεσε την ξαφνική αποκόλληση της πλώρης, που έπεσε στη θάλασσα, με συνέπεια να ανοίξει εντελώς ο μπροστινός καταπέλτης και το νερό να πλημμυρίσει σε ελάχιστα λεπτά το γκαράζ του οχηματαγωγού.
Πολύ σύντομα το πλοίο εμφάνισε κλίση 40 μοιρών, οι πόρτες και οι διάδρομοι στο εσωτερικό μετατράπηκαν σε «πηγάδια θανάτου». Το πλήρωμα εξέπεμψε SOS στις 01:22, όμως λόγω βλάβης στα ηλεκτρολογικά δεν μπορούσε να δώσει το ακριβές στίγμα, με αποτέλεσμα να χαθεί πολύτιμος χρόνος. Το «Εστόνια», λόγω της μεγάλης κλίσης, κυριολεκτικά ανατράπηκε και χάθηκε για πάντα από τα ραντάρ στις 01:50, την ώρα που οι αποστολές διάσωσης έσπευδαν προς βοήθεια.
Δεν υπήρχε χρόνος για να χρησιμοποιηθούν οι βάρκες του πλοίου. Ήταν, κατά την ορολογία, μια ανεξέλεγκτη εγκατάλειψη. Η θάλασσα ήταν κρύα (10-11 βαθμούς Κελσίου) και πολλοί άνθρωποι ήταν ντυμένοι ελαφρά ή δεν είχαν σωσίβια, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους πριν φθάσουν οι διασωστικές μονάδες. Το πρώτο πλοίο έφθασε στις 02:12, περίπου 20 λεπτά μετά τη βύθιση του «Εστόνια». Το πρώτο ελικόπτερο διάσωσης έφτασε 70 λεπτά περίπου μετά το ναυάγιο. Κατά τη διάρκεια των επόμενων τριών ωρών, άλλα έξι πλοία και επιπλέον έξι ελικόπτερα έφθασαν. 138 άνθρωποι διασώθηκαν (ένας πέθανε στο νοσοκομείο αργότερα). Από αυτούς, τους 104 περισυνέλεξαν τα ελικόπτερα και μόλις 34 τα πλοία.
Τρία χρόνια μετά την τραγωδία, το 1997, επιτροπή αποτελούμενη από Εσθονούς, Σουηδούς και Φινλανδούς εμπειρογνώμονες καταλήγει στο συμπέρασμα ότι για το ναυάγιο ευθύνονται η προβληματικής κατασκευής μπουκαπόρτα του πλοίου, η ένταση των καιρικών συνθηκών και ένα ανθρώπινο λάθος. Ωστόσο, τα σενάρια δεν σταμάτησαν ποτέ...
Οι θεωρίες συνωμοσίας
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι το ναυάγιο του «Εστόνια» δεν ήταν ένα απλό δυστύχημα, αλλά παράπλευρη απώλεια ενός βρώμικου πολέμου μυστικών υπηρεσιών. Η αλήθεια είναι ότι το πλοίο χρησιμοποιήθηκε για μεταφορά όπλων τον Σεπτέμβριο του 2004. Οι κυβερνήσεις της Σουηδίας και της Εσθονίας, μετά από πίεση των ΜΜΕ, προχώρησαν σε έρευνες, οι οποίες επιβεβαίωσαν αυτή ακριβώς την πληροφορία, χωρίς όμως να διευκρινίσουν αν και τη μοιραία νύχτα το «Εστόνια» μετέφερε όπλα.
Μία πρώτη αναφορά σχετικής επιτροπής διερεύνησης του ατυχήματος αναφέρθηκε σε πιθανή έκρηξη στο πλοίο. Νεότερες έρευνες επιβεβαίωσαν και πάλι έκρηξη στο πλοίο. Άλλοι ισχυρίζονται ότι με το «Εστόνια» μεταφερόταν εκείνη τη νύχτα μυστικό φορτίο ρωσικού στρατιωτικού υλικού, για λογαριασμό δυτικών μυστικών υπηρεσιών (της MI6, που ενεργούσε κατόπιν εντολών της CIA) με στόχο την παρακολούθηση της ανάπτυξης των ρωσικών οπλικών συστημάτων μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Έχουν επίσης αναφερθεί μυστικές και υπόγειες διαδρομές μεταξύ της Σουηδίας και της Ρωσίας με εμπόριο όπλων. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Σουηδία δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ και ότι οι σοσιαλιστικές κυβερνήσεις που έχουν κυριαρχήσει στην πολιτική ιστορία της χώρας διατηρούσαν καλές (και μυστικές) σχέσεις με τη Ρωσία. Έτσι, οι ίδιες οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες έχουν κατηγορηθεί ότι βύθισαν το «Εστόνια», προκειμένου να μην αποκαλυφθούν οι παράνομες δοσοληψίες τους κάτω από το τραπέζι με την κυβέρνηση της Σουηδίας. Η ίδια θεωρία αναφέρει ότι η Εσθονία ήταν ο αδύναμος κρίκος στην ιστορία αυτή, καθώς μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, στη μεταβατική περίοδο προσέγγισής της με τη Δύση και πρόσδεσής της στο δυτικό άρμα, η Εσθονία είχε γίνει άντρο των δυτικών μυστικών υπηρεσιών. Ισχυρίζονται κάποιοι ότι δυτικοί πράκτορες, καλά πληροφορημένοι, περίμεναν το «Εστόνια» με το «βρώμικο» φορτίο στο λιμάνι της Στοκχόλμης.
Όπως και να 'χει, το αποτέλεσμα ήταν να χάσουν τη ζωή τους 852 αθώοι άνθρωποι, σε μία από τις χειρότερες ναυτικές τραγωδίες όλων των εποχών.
