Φθινοπωρινό βράδυ Δευτέρας, ώρα 19.30 στη μητρόπολη, με μια σταθερή ψιλή βροχή να «συνοδεύει» τις δραστηριότητες της Αθήνας από το πρωί. Οι νύχτες είναι πια πιο κρύες.
Οι περισσότεροι βρίσκονται στα σπίτια τους. Οχι όλοι όμως. Οι άστεγοι, μια συχνά αόρατη, όμως υπαρκτή και αυξανόμενη σε πληθυσμό κοινωνική ομάδα της πόλης, βρίσκονται έξω, στον δρόμο, αναζητώντας μια προστατευμένη γωνιά μέχρι να κοπάσει η βροχή.
«H δράση μας πραγματοποιείται μια συγκεκριμένη στιγμή. Δεν καταγράφουμε που κοιμούνται οι άστεγοι καθ΄όλη τη διάρκεια της νύχτας της Δευτέρας 20 Οκτωβρίου, αλλά που βρίσκονται τη Δευτέρα 20 Οκτωβρίου, στις 19.30 συγκεκριμένα. Αυτό που αντικρίζουμε είναι μια φωτογραφία της αστεγίας της πρωτεύουσας μια δεδομένη στιγμή».
Με αυτά τα λόγια περιγράφει η Κατερίνα Μανούσου-Αλεξίου, κοινωνική λειτουργός στον δήμο Αθηναίων, τη δράση καταγραφής των αστέγων που κινούνται και ζουν στον μεγαλύτερο δήμο της χώρας.
«Θέλουμε να ξέρουμε πόσοι είναι οι άστεγοι και γιατί αστεγούν» εξηγεί με τη σειρά της η Μαρία Στρατηγάκη, Αντιδήμαρχος (άμισθη), Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Ισότητας και Καθηγήτρια Κοινωνικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Η ίδια ήταν αντιδήμαρχος στο ίδιο πόστο και το 2018 όταν και είχε γίνει μια καταγραφή των αστέγων, με τη βοήθεια του διεθνούς οργανισμού Bloomberg. Η δράση το βράδυ της Δευτέρας, πραγματοποιείται με μεθοδολογία που έχει καταρτίσει το βελγικό πανεπιστήμιο του Λεβέν και με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση ταυτόχρονα σε 35 ευρωπαϊκές πόλεις.
Από τις 19.00 μέχρι τις 22.00, 60 ομάδες των δύο και τριών ατόμων – το ένα άτομο είναι κοινωνικός/ή λειτουργός που απασχολείται στον δήμο- κατέγραψαν τον αριθμό των αστέγων που διαβιούν στον ιστό της Αθήνας.
Στο πρόγραμμα συμμετείχε ο δήμαρχος Αθηναίων Χάρης Δούκας και πλήθος εθελοντών, οι οποίοι «αντλήθηκαν» από τα μητρώα του δήμου, άνθρωποι που έχουν ζητήσει να συμμετέχουν σε δράσεις που αφορούν το κοινωνικό σύνολο.
Αυξάνονται οι άστεγοι λόγω της τοξικοεξάρτησης
Στο ύψος της Αιόλου με τη Σοφοκλέους, η ομάδα streetwork συναντά έξω από ένα κατάστημα ρούχων, σε μια προφυλαγμένη στοά, έναν άστεγο που ζει στον δρόμο εδώ και 13 χρόνια. Δεν θέλει να μεταβεί στο υπνωτήριο του δήμου. Λέει πως δεν του αρέσει το γεγονός πως δεν κλειδώνουν τα δωμάτια στο υπνωτήριο, ενώ πιστεύει πως κανείς δεν μπορεί να καταλάβει πως ζει και τι περνά ένας άστεγος αν δεν ζήσει και ο ίδιος στον δρόμο. Σε αυτή τη «φέτα» της Αιόλου, η ομάδα καταμετρά τη Δευτέρα το βράδυ τέσσερις άστεγους πολίτες.
Καθώς οι ομάδες εισέρχονται στα στενά της πόλης, στις στοές, τα προφανή και τα πιο κρυφά σημεία της Αθήνας, για να χαρτογραφήσουν την τωρινή εικόνα της αστεγίας στην ελληνική πρωτεύουσα, η κ. Στρατηγάκη αναφέρει πως το Πολυδύναμο Κέντρο Αστέγων φιλοξενεί 200 άτομα. Η ίδια δηλώνει βέβαιη πως οι άστεγοι έχουν αυξηθεί αρκετά από το 2018 όταν και καταγράφηκαν 700 άστεγοι στην Αθήνα.
«Πιστεύουμε πως τώρα έχουν γίνει τουλάχιστον 1.000. Η αίσθηση μου είναι ότι ο λόγος που θα καταγράψουμε περισσότερους άστεγους αυτή τη φορά, είναι γιατί έχουν αυξηθεί οι τοξικοεξαρτημένοι» σημειώνει η αντιδήμαρχος.
Η κεκαλυμμένη αστεγία των γυναικών
Η εικόνα που μεταφέρουν οι κοινωνικοί λειτουργοί που εργάζονται στις streetwork ομάδες του δήμου, είναι πως η συντριπτική πλειονότητα των «ορατών» άστεγων είναι άντρες.
Το γιατί συμβαίνει αυτό εξηγεί η κ. Μανούσου-Αλεξίου. «Οι γυναίκες δεν κοιμούνται ποτέ μόνες τους στον δρόμο, πάντα βρίσκουν κάποιον να κοιμηθούν σπίτι του. Πλήττονται από αυτό που αποκαλούμε ‘κεκαλυμμένη αστεγία’. Βρίσκουν κάποιον που τις εκμεταλλεύεται σεξουαλικά, κάποιον στον οποίον θα δώσουν το σώμα τους για να… κερδίσουν στέγη. Πολύ πιο δύσκολα καταγράφονται γυναίκες στον δρόμο, όμως σύμφωνα με τη βιβλιογραφία αυτό συμβαίνει γιατί κρύβονται. Και αυτό όμως, αστεγία είναι».
Λίγα λεπτά αργότερα, στη γωνία Αιόλου και Σταδίου, μία από τις ομάδες streetwork συναντά μια γυναίκα, που κουβαλά διαφορά υπάρχοντα σε δύο χαρτοσακούλες. Κάθεται με βλέμμα χαμένο στην είσοδο ενός πολυκαταστήματος. Η ομάδα των δύο κοινωνικών λειτουργών την πλησιάζει και τις απευθύνει μερικές ερωτήσεις.
Στις 20.15, μία από τις ομάδες καταγραφής εντοπίζει μια άστεγη γυναίκα στη γωνία Αιόλου και Σταδίου να κάθεται στην είσοδο ενός πολυκαταστήματος
«Μας είπε πως είναι άστεγη, αλλά πως ‘δεν πειράζει, δεν έχει σημασία’. Μας είπε πως δεν θέλει να το συζητήσουμε περαιτέρω» λέει, μεταφέροντας τον διάλογο που είχαν, η Σοφία Οικονομίδου, κοινωνική λειτουργός στην ομάδα Streetwork του ΚΥΑΔΑ (Κέντρο Υποδοχής και Αλληλεγγύης Δήμου Αθηναίων).
Η έμπειρη κοινωνική λειτουργός συμπληρώνει: «Κάποιες φορές οι άνθρωποι είναι καχύποπτοι. Δεν μας εμπιστεύονται από την αρχή. Πρέπει να πας ξανά και ξανά να τους βρεις. Κάποιοι θέλουν τον χρόνο τους».
Η γραφειοκρατία για να εισέλθει ένας άστεγος σε μια δομή
Οπως μαθαίνουμε πάντως, ακόμα και να ήθελε να φιλοξενηθεί τη Δευτέρα το βράδυ η συγκεκριμένη κυρία στο υπνωτήριο του δήμου της Αθήνας, είναι πολύ πιθανό να μην τα κατάφερνε μιας και θα χρειαζόταν να πραγματοποιήσει πρώτα μια σειρά από ιατρικές εξετάσεις (θώρακος, δερματολογικές αλλά και εξετάσεις ψυχιατρικής εκτίμησης).
Οι εξετάσεις είναι προαπαιτούμενο, για να αποκλειστεί ότι το άτομο δεν πάσχει από κάποια μεταδοτική ασθένεια αλλά και ότι μπορεί να συμβιώσει αρμονικά με τους υπόλοιπους φιλοξενούμενους της δομής. Οπως σχολιάζει μία από τις κοινωνικές λειτουργούς: «Αν την είχαμε εντοπίσει πρωινές ώρες, τότε η συγκεκριμένη κυρία θα μπορούσε να κάνει τις απαραίτητες εξετάσεις σε ένα από τα ιατρεία του δήμου».
«Υπό κανονικές συνθήκες, δεν θα έπρεπε να υπάρχουν προϋποθέσεις εισόδου. Αυτές οι προδιαγραφές ορίζονται από ΚΥΑ του 2016, του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας» αναφέρει η κ. Στρατηγάκη.
in.gr
