Ανάμικτα είναι τα νέα για τον κατασκευαστικό τομέα σύμφωνα με τη μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) με τίτλο «Τάσεις, προκλήσεις και προοπτικές ανάπτυξης των Κατασκευών στην Ελλάδα – 2025».
Από τη μία καταγράφεται ισχυρή ανάκαμψη του τομέα των Κατασκευών στην Ελλάδα – μετά το βούλιαγμα της οικοδομής την περίοδο της κρίσης – και θετικές προοπτικές ανάπτυξης ως το 2026, με ώθηση και από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης.
Από την άλλη, η Ελλάδα συνεχίζει να είναι oυραγός στην ΕΕ στις επενδύσεις σε κατασκευές ως ποσοστό του ΑΕΠ, με μεγάλη απόκλιση από τον μέσο όρο της ΕΕ.
πηγή: ΙΟΒΕ
Επενδύσεις σε κατοικίες
Ιδίως στον τομέα των κατοικιών, που καίει περισσότερο τους πολίτες εν μέσω του οξυμένου στεγαστικού προβλήματος, η Ελλάδα υστερεί δραματικά. Οι επενδύσεις στην κατασκευή κατοικιών αντιπροσωπεύουν μόλις το 2,3% του ΑΕΠ – το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό μετά την Πολωνία, έναντι 5,4% του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Στις λοιπές κατασκευές οι επενδύσεις αντιπροσωπεύουν το 3,7% του ΑΕΠ, έναντι 5,5% στην ΕΕ των 27. Πρόκειται επίσης για το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό μετά την Ιρλανδία.
Συνολικά, οι επενδύσεις σε κατασκευές αντιπροσώπευαν το 6,0% του ΑΕΠ το 2024, έναντι 14,7% το 2007 και 4,0% το 2020, ενώ η απόκλιση για το 2024 σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ-27 ήταν 4,9 ποσοστιαίες μονάδες.
Στα θετικά είναι ότι οι επενδύσεις σε κατασκευές συνεχίζουν την ανοδική τους πορεία από το 2020 και μετά, ενισχύοντας τον ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ κατά 0,6 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως κατά μέσο όρο.
Στα αρνητικά είναι ότι οι επενδύσεις σε κατοικίες εξακολουθούν να υστερούν έναντι των λοιπών κατασκευών, μολονότι έχει διαπιστωθεί ότι έχουν υψηλότερη συνεισφορά στη μεγέθυνση του ΑΕΠ.
Αντιθέτως, στην ΕΕ οι επενδύσεις είναι ισόποσα μοιρασμένες μεταξύ κατοικιών και λοιπών κατασκευών.
πηγή: ΙΟΒΕ
Τα μεγέθη του κατασκευαστικού κλάδου
Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ, η αξία παραγωγής του κλάδου των Κατασκευών εκτιμάται ότι έφτασε το 2024 τα 15,7 δισ. ευρώ, έχοντας υπερδιπλασιαστεί από το 2020, όταν είχε διαμορφωθεί σε 7,2 δισ. ευρώ.
Στον κλάδο απασχολούνταν συνολικά 210 χιλ. εργαζόμενοι το 2024, αριθμός που ενισχύθηκε κατά 8,8% έναντι του 2023 (+17 χιλ. εργαζόμενοι), καλύπτοντας ένα μέρος των αυξημένων αναγκών του κλάδου σε εργατικό δυναμικό.
Οι δημόσιες επενδύσεις σε υποδομές και κτιριακά έργα που έχουν ολοκληρωθεί ανήλθαν το 2023 σε 4,14 δισ. ευρώ. Από το 2019 το μέγεθος των εν λόγω δημόσιων επενδύσεων έχει διπλασιαστεί, ενώ εκτιμάται ότι μέχρι το 2026 θα αυξηθεί περαιτέρω λόγω της υλοποίησης των προγραμματισμένων έργων του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.
Στα ύψη οι τιμές νέων διαμερισμάτων
Απλησιάστες για το μέσο ελληνικό νοικοκυριό είναι οι τιμές των νέων διαμερισμάτων στην Ελλάδα, καθώς έχουν αυξηθεί κατά 72% από το 2018 ως το 2024. Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ οι τιμές των ακινήτων δεν έχουν ακόμη δείξει σημάδια σημαντικής επιβράδυνσης, υποστηριζόμενες από την αύξηση της απασχόλησης και του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος, αλλά και την ισχυρή ζήτηση που προέρχεται από το εξωτερικό και τις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Η προσφορά οικιστικών ακινήτων, όπως διαπιστώθηκε από την αύξηση των οικοδομικών αδειών, ανταποκρίνεται μερικώς, αλλά η προσαρμογή αυτή απαιτεί χρόνο ώστε να περιοριστεί το έλλειμμα προσφοράς κατοικιών.
«Βούλιαξε» η οικοδομή το πρώτο δίμηνο του 2025
Αν και το 2024 υπήρξε σημαντική αύξηση των οικοδομικών αδειών για νέες κατοικίες, κατά 32% σε σύγκριση με το 2024, η τάση αυτή αντιστράφηκε, με υποχώρηση της οικοδομικής δραστηριότητας το πρώτο δίμηνο του 2025. Η αγορά έχει «παγώσει» μετά την απόφαση του ΣτΕ που έκρινε αντισυνταγματικές τις ρυθμίσεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) για το μπόνους δόμησης.
Συγκεκριμένα, οι οικοδομικές άδειες για νέες κατοικίες μειώθηκαν κατά -51% σε πλήθος και κατά -49% στην επιφάνεια. Η σημαντική αυτή μείωση οφείλεται στην αβεβαιότητα που προκάλεσε η απόφαση του ΣτΕ, σε συνδυασμό με την αναστολή έκδοσης αδειών που περιλάμβαναν τα κίνητρα του ΝΟΚ.
Το ΙΟΒΕ εκτιμά ότι οι επιπτώσεις των παραπάνω εξελίξεων στην οικοδομική δραστηριότητα θα καταγραφούν πιο έντονα το 2026.
