Ο Ιερός Ναός χτίστηκε στο σημείο όπου βρέθηκε η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας μετά από οράματα που είχε η τότε Μοναχή, Αγία Πελαγία.
Ξεπερνούν τα πεντακόσια τα ονόματα που έχουν αποδώσει οι πιστοί στην Παναγία. Είναι η Γλυκοφιλούσα, η Ελεούσα, η Βρεφοκρατούσα, η Μεγαλομάτα, η Θρηνούσα, η Δεξιά ακόμα και του Χάρου, σε κάθε περίπτωση είναι η μεσίτρια και μητέρα όλων.
«Βουλιάζει» η Τήνος από τους χιλιάδες προσκυνητές που κατέφθασαν στο νησί για να γιορτάσουν τη μεγάλη Θεομητορική εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Έργο του Αποστόλου και Ευαγγελιστή Λουκά είναι σύμφωνα με την παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας που σήμερα βρίσκεται στον ομώνυμο Ιερό Ναό στο Βέρμιο.
Το όνομα Σουμελά ετυμολογείται από το όρος Mελά και το ποντιακό ιδίωμα «σού», που σημαίνει «εις το», και έγινε Σουμελά «εις του Μελά».
Τη λαμπρότερη θεομητορική γιορτή της ζει σήμερα, Δευτέρα 15 Αυγούστου, η Ορθόδοξη Εκκλησία, που τιμά την Κοίμηση της Θεοτόκου και τη μετάστασή της από τη Γη στον Ουρανό.
Η Κοίμηση της Θεοτόκου
Την ανάγκη να κρατήσουν οι 'Ελληνες, όπως τους καλεί η σημερινή μέρα και παρά τα όσα έχασαν τα τελευταία χρόνια, ακόμη πιο γερά την πίστη, τις αρχές και τις αξίες, για να βγουν μια ώρα αρχύτερα από την πολύπλευρη και επώδυνη κρίση, επισημαίνει σε δήλωσή του για τη μεγάλη γιορτή της Παναγίας ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Κυριάκος Μητσοτάκης.
