Νέες παρατηρήσεις υποδηλώνουν ότι ο διαστρικός κομήτης 3I/ATLAS θα μπορούσε να καλύπτεται από εκρηκτικά «ηφαιστειακά παγόβουνα». Οι επιστήμονες εντόπισαν στοιχεία που δείχνουν ότι, καθώς ο κομήτης πλησίαζε τον ήλιο, μια σειρά από κρυοηφαίστεια (γνωστά και ως «παγοηφαίστεια») ενεργοποιήθηκαν στην επιφάνειά του. Η ενεργοποίηση αυτών των παγωμένων εκτοξεύσεων μπορεί να εξηγηθεί από τη σύσταση του κομήτη, σύμφωνα με μελέτη που αναρτήθηκε στις 24 Νοεμβρίου στην πλατφόρμα προδημοσίευσης arXiv.
Τα ευρήματα της μελέτης, που ακόμη δεν έχουν υποβληθεί σε επιστημονική αξιολόγηση, υποδηλώνουν ότι ο κομήτης 3I/ATLAS μοιάζει με παγωμένα αντικείμενα πέραν του Ποσειδώνα – νάνους πλανήτες και άλλα σώματα που κινούνται γύρω από τον ήλιο. Αν επιβεβαιωθεί αυτό, σημαίνει ότι, παρά το γεγονός ότι προέρχεται από άλλο αστρικό σύστημα, ο κομήτης 3I/ATLAS έχει εκπληκτικές ομοιότητες με αντικείμενα του δικού μας ηλιακού συστήματος.
«Μείναμε όλοι έκπληκτοι», δήλωσε στο Live Science ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Χοσέπ Τρίγο-Ροντρίγκεθ, κύριος ερευνητής στο Ινστιτούτο Διαστημικών Επιστημών (CSIC/IEEC) στην Ισπανία. «Είναι αξιοσημείωτο ότι, αν και πρόκειται για κομήτη που σχηματίστηκε σε ένα απομακρυσμένο πλανητικό σύστημα, η σύνθεση της επιφάνειας του σώματος έχει ομοιότητες με τα αντικείμενα πέραν του Ποσειδώνα, σώματα που σχηματίστηκαν σε μεγάλες αποστάσεις από τον Ήλιο, αλλά ανήκουν στο ηλιακό μας σύστημα».
Από την πρώτη παρατήρησή του τον Ιούλιο, έχουν υπάρξει συνεχείς φήμες για την προέλευση του 3I/ATLAS. Ένα μεγάλο μέρος της διαδικτυακής συζήτησης επικεντρώθηκε στο ενδεχόμενο ο κομήτης να είναι εξωγήινο διαστημόπλοιο. Ωστόσο, οι περισσότεροι αστρονόμοι είναι βέβαιοι ότι ο 3I/ATLAS είναι κομήτης που προέρχεται από άγνωστο αστρικό σύστημα.
Το τρίτο διαστρικό αντικείμενο που έχει καταγραφεί ποτέ
Ο κομήτης 3I/ATLAS είναι μόλις το τρίτο διαστρικό αντικείμενο που έχει καταγραφεί ποτέ, προσφέροντας σπάνια ευκαιρία στους ερευνητές να μάθουν περισσότερα για τις συνθήκες γύρω από άλλα αστέρια και για το βαθύ παρελθόν. Αυτό σημαίνει ότι οι επιστήμονες βιάζονται να μελετήσουν το αντικείμενο πριν αυτό αποχωρήσει οριστικά από το ηλιακό μας σύστημα τον επόμενο χρόνο.
Για τη νέα μελέτη, ο Τρίγο-Ροντρίγκεθ και οι συνεργάτες του παρατήρησαν τον κομήτη χρησιμοποιώντας το Tηλεσκόπιο Joan Oró στο παρατηρητήριο Montsec στη βορειοανατολική Καταλονία της Ισπανίας, συνδυάζοντας τις παρατηρήσεις τους με άλλες που έγιναν σε περιφερειακά παρατηρητήρια. Οι αστρονόμοι παρακολουθούσαν τον κομήτη, καθώς πλησίαζε το περίγειο, δηλαδή το κοντινότερο σημείο στην τροχιά του γύρω από τον ήλιο, στις 29 Οκτωβρίου. Καθώς οι κομήτες θερμαίνονται όταν πλησιάζουν αστέρια, ο πάγος στην επιφάνειά τους εξατμίζεται σε αέριο, το οποίο οι ερευνητές μπορούν να εντοπίσουν και να μελετήσουν.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι ο κομήτης μπήκε σε πιο έντονο στάδιο εξάτμισης όταν βρέθηκε σε απόσταση περίπου 378 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τον ήλιο, ενώ παράλληλα φώτισε έντονα. Χρησιμοποιώντας το Τηλεσκόπιο Joan Oró, τράβηξαν τις υψηλότερης ανάλυσης εικόνες μέχρι σήμερα από πίδακες αερίου και σωματιδίων σκόνης που εκτοξεύονταν από τον κομήτη, τους οποίους ερμήνευσαν ως σαφή σημάδια κρυοηφαιστειακής δραστηριότητας.
Τα κρυοηφαίστεια συνήθως βρίσκονται σε πλανητικά σώματα πλούσια σε πάγο, όπως τα αντικείμενα πέραν του Ποσειδώνα. Ο Τρίγο-Ροντρίγκεθ επεσήμανε ότι αυτά τα σώματα διαθέτουν εσωτερική θερμότητα που λιώνει τον πάγο και παράγει τα κρυοηφαίστεια, τα οποία απελευθερώνουν ατμό και σκόνη στο διάστημα.
Στην περίπτωση του κομήτη 3I/ATLAS, οι ερευνητές πιστεύουν ότι η κρυοηφαιστειακή δραστηριότητα προκαλείται από τη διάβρωση πρωτόγονου υλικού που βρίσκεται στο εσωτερικό του. Καθώς ο ήλιος θέρμαινε τον κομήτη, ξεπεράστηκε το όριο στο οποίο το στερεό διοξείδιο του άνθρακα (ξηρός πάγος) εξατμίζεται σε αέριο. Αυτό επέτρεψε σε ένα οξειδωτικό υγρό να διεισδύσει στο εσωτερικό του κομήτη και να αντιδράσει με σωματίδια αντιδραστικού σιδήρου και νικελίου και θειούχα ορυκτά.
Για να ελέγξουν τις θεωρίες τους σχετικά με τη σύσταση του κομήτη, οι επιστήμονες πραγματοποίησαν φασματοσκοπική σύγκριση, αναλύοντας τον τρόπο αλληλεπίδρασης της ύλης με το φως, χρησιμοποιώντας πρωτόγονους και ανέπαφους πετρώδεις μετεωρίτες που ονομάζονται ανθρακικοί χονδρίτες, οι οποίοι συλλέχθηκαν από τη NASA στην Ανταρκτική.
Ένα από αυτά τα δείγματα περιείχε, σύμφωνα με τους ερευνητές, κομμάτι αντικειμένου πέραν του Ποσειδώνα. Η ανάλυση αποκάλυψε ότι ο κομήτης 3I/ATLAS ήταν παρόμοιος με αυτά τα υπολείμματα από τις πρώτες μέρες του ηλιακού μας συστήματος και πιθανότατα είναι πλούσιος σε φυσικά μέταλλα. Οι ανθρακικοί χονδρίτες πιστεύεται ότι συνέβαλαν στην εμφάνιση της ζωής στη Γη, φέρνοντας πτητικά υλικά που βοήθησαν στη διαμόρφωση της ατμόσφαιρας και άλλων συνθηκών απαραίτητων για τη ζωή, σύμφωνα με το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου.
Προέλευση και μέγεθος του κομήτη 3I/ATLAS
Αν και το ακριβές μέγεθος του 3I/ATLAS παραμένει αβέβαιο, παρατηρήσεις του Διαστημικού Τηλεσκοπίου Hubble υποδηλώνουν ότι έχει διάμετρο μεταξύ 440 μέτρων και 5,6 χιλιομέτρων. Ο Τρίγο-Ροντρίγκεθ και οι συνεργάτες του υπολόγισαν ότι, αν ο κομήτης έχει διάμετρο 1 χλμ. και τη βραχώδη σύσταση που υποθέτουν, η μάζα του θα ξεπερνούσε τα 600 εκατομμύρια τόνους.
Ωστόσο, ακόμα κι αν ο 3I/ATLAS έχει σύνθεση παρόμοια με τους ανθρακικούς χονδρίτες και συμπεριφέρεται όπως τα αντικείμενα πέραν του Ποσειδώνα όταν πλησιάζουν τον ήλιο, δεν προέρχεται από το ηλιακό μας σύστημα. Η υπερβολική ταχύτητά του, περίπου 221.000 χιλιόμετρα την ώρα, τον καθιστά ανεξάρτητο από τη βαρύτητα του ήλιου, σύμφωνα με τη NASA.
Οι ερευνητές δεν γνωρίζουν από ποιο αστρικό σύστημα προέρχεται ο κομήτης 3I/ATLAS, αλλά είναι βέβαιο ότι έχει διανύσει τεράστια απόσταση. Ο κομήτης πιθανότατα έχει ηλικία δισεκατομμυρίων ετών και ενδέχεται να είναι πάνω από 3 δισεκατομμύρια χρόνια μεγαλύτερος από το δικό μας ηλιακό σύστημα. Η παραμονή του στο διάστημα για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα σημαίνει ότι μπορεί να έχει δεχτεί έντονη ακτινοβόληση, καθιστώντας ακόμη πιο δύσκολη την αποκάλυψη της προέλευσής του.
Ο Τρίγο-Ροντρίγκεθ τόνισε ότι είναι σημαντικό να μελετώνται και να παρακολουθούνται οι διαστρικοί κομήτες, καθώς αποτελούν πιθανό κίνδυνο σύγκρουσης για τη Γη. Παράλληλα, τους χαρακτήρισε «εξαιρετικά αντικείμενα», που αξίζουν ιδιαίτερης προσοχής. «Είναι διαστημικές κάψουλες, που περιέχουν πολύτιμες πληροφορίες για τη χημεία που συμβαίνει σε άλλες περιοχές του γαλαξία μας», δήλωσε ο Τρίγο-Ροντρίγκεθ.
