Τα τελευταία χρόνια έχει οργανωθεί, και ως ένα σημείο εξελιχθεί, μια νέα, διαφορετική εκπαιδευτική πραγματικότητα που ονομάζεται εξ΄ αποστάσεως εκπαίδευση. Ειδικά για την Ελλάδα, αποτελεί κάτι εντελώς καινούργιο που ακόμη δεν έχει πλήρως εξελιχθεί και διαδοθεί σε μεγάλο μέρος τουλάχιστον, του κοινού.
Για τα εκπαιδευτικά δεδομένα όμως σε Ευρώπη και κυρίως Αμερική, είναι μια διαδικασία που έχει παρελθόν αλλά κυρίως δείχνει να έχει μέλλον. Μόνο τυχαίο δεν είναι ότι κάποια από τα σημαντικότερα πανεπιστημιακά ιδρύματα του κόσμου όπως το Χάρβαρντ, το Κορνέλ, το Γέιλ, το Κολούμπια, έχουν οργανώσει τμήματα εξ΄ αποστάσεως εκπαίδευσης που προσφέρουν πτυχία, μεταπτυχιακούς τίτλους, προγράμματα εξειδίκευσης ακόμη και επαγγελματικής κατάρτισης.
Τα μέσα στα οποία κατά κανόνα η νέα αυτή εκπαιδευτική πραγματικότητα στηρίζεται είναι οι νέες τεχνολογίες όπως η διδασκαλία μέσω skype, η παρακολούθηση μαθημάτων και σεμιναρίων μέσω βιντεοσκοπημένων παραδόσεων και διαλέξεων, η εκπόνηση εργασιών και projects μέσω αλληλογραφίας συμβατικής ή emails κ .λ.π.
Η πραγματικότητα αυτή -όπως και κάθε πραγματικότητα- έχει στοιχεία θετικά αλλά και αρνητικά να παρουσιάσει γεγονός, που την κάνει να συγκεντρώνει φανατικούς θιασώτες αλλά και πολέμιους.
Θέλοντας κάποιος να εστιάσει στα πιο θετικά σημεία της εξ΄ αποστάσεως εκπαίδευσης, θα μπορούσε να αναφέρει τα εξής. Αρχικά μεγάλο πλεονέκτημα είναι ότι αυτή η μορφή εκπαίδευσης δεν απαιτεί τη φυσική παρουσία του μαθητή, του φοιτητή, του εκπαιδευόμενου, σε συγκεκριμένο χώρο και προκαθορισμένο χρόνο. Έτσι, αποδεικνύεται ως μια πολύ ευέλικτη μορφή εκπαίδευσης που δίνει το περιθώριο σε εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενους, να οργανώσουν το δικό τους, προσωπικό πρόγραμμα. Ακόμη, δίνει το περιθώριο για παρακολούθηση μαθημάτων, διαλέξεων και σεμιναρίων από το σπίτι ή κάποιον προσωπικό μας χώρο, στοιχείο που διευκολύνει και άλλες δράσεις μας όπως, άσκηση επαγγέλματος, ανατροφή παιδιών. Έτσι δικαιολογείται ότι η μορφή αυτή εκπαίδευσης προτιμάται από “ειδικές” κατηγορίες πληθυσμού όπως μητέρες και επαγγελματίες που προσπαθούν να συνδυάσουν πολλά πράγματα. Ως θετικό πρέπει να θεωρηθεί -ειδικά στους χαλεπούς καιρούς που ζούμε- και το πολύ μικρότερο κόστος σε σχέση με την παραδοσιακή φοίτηση και εκπαίδευση. Αυτό γιατί και τα δίδακτρα είναι μικρότερα αλλά και γιατί δεν απαιτούνται έξοδα διαμονής και διαβίωσης σε μια άλλη πόλη ή ακόμη και σε μια άλλη χώρα. Επιπροσθέτως, θετικό και μάλιστα με ανθρωπιστικές και κοινωνικές προεκτάσεις, κρίνεται το ότι έχουν την ευκαιρία μόρφωσης, εκπαίδευσης, εξειδίκευσης, άτομα που ζουν σε απομονωμένες περιοχές και άτομα με κινητικά ή άλλα προβλήματα υγείας. Είναι για αυτά ένα παράθυρο στον κόσμο.
Στον αντίποδα, εντοπίζονται και αρνητικά στοιχεία όπως εξάλλου είναι φυσικό, αναμενόμενο. Πρώτο αρνητικό αποτελεί το ότι ως κάτι νέο, πρόσφατο, η μορφή αυτή εκπαίδευσης δεν είναι διαδεδομένη, γνωστή άρα, είναι μικρή ακόμη η επίδρασή της στο κοινό. Επίσης, συγκεντρώνει τη δυσπιστία πολλών που για διάφορους λόγους όπως η ανάγκη αξιοποίησης τεχνολογικών μέσων, ή το ότι δεν αντιλαμβάνονται ή δεν αποδέχονται τη σκοπιμότητά της και το λόγο ύπαρξής της. Πολλοί δε, την κατατάσσουν σε μια κατώτερη, υποβαθμισμένη μορφή, βαθμίδα εκπαίδευσης σε σχέση με τις παραδοσιακές, τις γνωστές και διαδεδομένες. Μειονέκτημα αποτελεί και το ότι σε επίπεδο εργασίας δεν εκτιμώνται οι κάτοχοί της ισότιμα με τους κατόχους τίτλων μέσω των συμβατικών σπουδών και έτσι, κατά κανόνα, αμείβονται λιγότερο. Για κάποιους πάλι μειονέκτημα αποτελεί και η περιορισμένη ή η πιο απρόσωπη επαφή μεταξύ διδάσκοντα και διδασκομένων όπως και μεταξύ των μελών μιας ομάδας, μιας ψηφιακής τάξης. Τέλος, δεν είναι λίγοι εκείνοι που επισημαίνουν τον κίνδυνο πλήρους εμπορευματοποίησης της εκπαίδευσης αφού τα τεχνολογικά μέσα αποτελούν “παράδεισο” όλων των ειδών των διαφημίσεων.
Συμπερασματικά, πέρα από τα όποια θετικά και όποια αρνητικά η εξ΄ αποστάσεως εκπαίδευση παρουσιάζει, αποτελεί μια πραγματικότητα όπως επιβεβαιώνει και το μεγαλόπνοο σχέδιο του Michael Saylor, προέδρου της Microstrategy, που θέλει να επενδύσει 100 εκ. δολάρια για το πρώτο εικονικό πανεπιστήμιο και μάλιστα χωρίς δίδακτρα. Απομένει στον άνθρωπο να εκμεταλλευτεί και να αξιοποιήσει προς τη σωστή κατεύθυνση τα νέα δεδομένα έχοντας πάντα ως γνώμονα, το καλό των πολλών και όχι μιας ελίτ. Μα για να γίνει αυτό πρέπει εκτός από εκπαίδευση, να διαμορφώσουμε πρωτίστως παιδεία.
