Παρασκευή 29 Μαρτίου 2024 -

Αϋπνία: Πώς αντιμετωπίζεται με φυσικό τρόπο;



Η αϋπνία είναι η κατάσταση κατά την οποία ένα άτομο δυσκολεύεται να κοιμηθεί ή να διατηρήσει τον ύπνο του. Σχετίζεται με σημαντική δυσφορία κατά τη διάρκεια της ημέρας και συχνά ταξινομείται με βάση την αιτιολογία ως πρωτοπαθής, όταν δεν οφείλεται σε καμία σωματική ή πνευματική κατάσταση ή σε κανένα περιβαλλοντικό αίτιο και ως δευτεροπαθής, όταν υποκρύπτεται κάποια σωματική ή πνευματική πάθηση όπως π.χ. μείζων καταθλιπτική διαταραχή. 

Επιπλέον, διαχωρίζεται σε χρόνια, όταν τα συμπτώματα εμφανίζονται τουλάχιστον 3 φορές/εβδομάδα και για τουλάχιστον 3 μήνες και σε οξεία-επεισοδιακή. 

Βάση ερευνών έχει παρατηρηθεί ότι η αϋπνία στον γενικό πληθυσμό ανέρχεται στο 25% και μάλιστα πλήττει περίπου το 50% των ατόμων άνω των 65 ετών.

Πλέον, οι επιστήμονες ανεξαρτήτως ταξινόμησης, τη θεωρούν μια ενιαία νοσολογική οντότητα και την αντιμετωπίζουν ως νόσο.

Ποια είναι τα αίτια της αϋπνία;

Ορισμένες από τις αιτίες της αϋπνίας είναι οι εξής:

Άγχος

Αγχώδεις διαταραχές, μετατραυματικό στρες, όπως και ανησυχίες σχετικά με τη δουλειά, τις σπουδές ή την υγεία κρατούν το μυαλό σε εγρήγορση τις βραδινές ώρες, οδηγώντας σε αϋπνία.

Καφεΐνη

Παρότι είναι γνωστή η διεγερτική δράση του καφέ, αγνοείται από πολλούς. Έρευνες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση καφεΐνης εντός διαστήματος 6 ωρών πριν τον ύπνο, ελαττώνει τη διάρκεια του ύπνου κατά τουλάχιστον μία ώρα, ενώ επηρεάζει και την ποιότητά του. 

Κάπνισμα 

Έρευνα του πανεπιστημίου Rochester το 2013 διαπίστωσε ότι η χρήση καπνού μπορεί να επηρεάσει τους πνεύμονες και τον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα να διαταράσσεται ο ήσυχος ύπνος. Συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε ότι η νικοτίνη έχει σημαντικές επιπτώσεις στον κιρκάδιο ρυθμό (βιολογική διαδικασία που βιώνει κανείς μέσα σε ένα 24ωρο). [5]

Φαρμακευτική αγωγή

Η φαρμακευτική αγωγή που ακολουθεί κάποιος μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα του ύπνου. Για παράδειγμα, αντικαταθλιπτικά φάρμακα, κορτικοστεροειδή,  αντιυπερτασικά,  διουρητικά, βρογχοδιασταλτικά, αποσυμφορητικά είναι κάποιες από τις κατηγορίες φαρμάκων που μπορούν να επιδράσουν στο κεντρικό νευρικό σύστημα, να το διαταράξουν και να επιφέρουν αϋπνία. Επίσης, προσοχή πρέπει να δίνεται σε ορισμένα συμπληρώματα διατροφής που περιέχουν καφεΐνη και άλλες διεγερτικές ουσίες.

Υποκείμενα νοσήματα

Τέλος, κάποιες καταστάσεις όπως καρδιαγγειακά νοσήματα (στεφανιαία νόσος, αρρυθμίες), διαταραχές του αναπνευστικού συστήματος (Χ.Α.Π, άσθμα, ρινική απόφραξη ποικίλης αιτιολογίας), χρόνιοι νευροπαθητικοί πόνοι, διαταραχές του γαστρεντερικού συστήματος (Γ.Ο.Π., δυσπεψία), διαταραχές του ουροποιητικού (πολυουρία-συχνουρία ποικίλης αιτιολογίας), όπως και παθήσεις του  νευρικού συστήματος (Parkinson) μπορούν να προκαλέσουν αϋπνία.

Ορμονικές αλλαγές

Οι αλλαγές στα επίπεδα ορισμένων ορμονών μπορεί να αποτελέσουν αιτία αϋπνίας. Οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς στον “κακό” ύπνο τις ημέρες της έμμηνου ρύσης λόγω του πόνου και των αλλαγών στη διάθεση. Επιπλέον η εγκυμοσύνη και τα αυξημένα επίπεδα προγεστερόνης, μπορούν να αυξήσουν τις επισκέψεις στην τουαλέτα, εντείνοντας και με αυτό τον τρόπο την αϋπνία. Ακόμα, μπορεί να προκληθεί σε γυναίκες κατά την περιεμμηνοπαυσιακή περίοδο (περίοδος πριν την εμμηνόπαυση), λόγω των χαμηλών επιπέδων οιστρογόνων και προγεστερόνης.[4]

Ποιες είναι οι επιπτώσεις της αϋπνίας;

H αϋπνία μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την καθημερινότητα του ατόμου. Μπορεί να οδηγήσει σε κόπωση, αδυναμία συγκέντρωσης, διαταραχές στη διάθεση και μειωμένη απόδοση στις δραστηριότητες (εργασία, σπουδές). Επιπλέον, νευροαπεικόνιση έχει δείξει δομικές εγκεφαλικές αλλαγές και διαφορές στην αιμάτωση του εγκεφάλου σε ασθενείς με αϋπνία. Ακόμα, μπορεί να επιδεινώσει τυχόν καρδιαγγειακά νοσήματα, να προκαλέσει συναισθηματικές διαταραχές, μέχρι και κατάθλιψη. Τέλος, η στέρηση και η κακή ποιότητα ύπνου σχετίζεται με αύξηση του σωματικού βάρους και με την εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη.

Πως θα αντιμετωπίσετε την αϋπνία με φυσικό τρόπο;

Η συμπλήρωση του οργανισμού μας με ορισμένα θρεπτικά συστατικά μπορεί να επιφέρει αυτή τη ρύθμιση του βιολογικού ρολογιού που επιθυμείτε, ώστε να καταπολεμήσετε με φυσικό τρόπο την αϋπνία. Ορισμένα από αυτά τα στοιχεία είναι τα εξής:

Μαγνήσιο

Σε χημικό επίπεδο, το μαγνήσιο βοηθά στη διαδικασία του ύπνου ενεργοποιώντας το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, το σύστημα που είναι υπεύθυνο ώστε να επέλθει χαλάρωση και ηρεμία. Επιπλέον, ρυθμίζει τους νευροδιαβιβαστές, οι οποίοι στέλνουν σήματα σε όλο το νευρικό σύστημα και τον εγκέφαλο, όπως και την ορμόνη μελατονίνη, η οποία καθοδηγεί τους κύκλους ύπνου-αφύπνισης. [6], [7]

Παράλληλα, το μαγνήσιο αλληλεπιδρά – ενεργοποιεί τους υποδοχείς ενός νευροδιαβιβαστή που ονομάζεται γ-αμινοβουτυρικό οξύ (GABA). Το GABA, βοηθά να αντιμετωπιστεί το αίσθημα του άγχους και προετοιμάζει τον οργανισμό για ύπνο. Επιπλέον, μαζί με τη μείωση των ορμονών που προκαλούν το στρες, συνεισφέρει στη χαλάρωση των μυών.

Μελατονίνη

Η μελατονίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από την επίφυση του εγκεφάλου και χαρακτηρίζεται συχνά ως η ορμόνη του ύπνου. Είναι πρωτίστως υπεύθυνη για τη ρύθμιση του κιρκάδιου ρυθμού του σώματος και για τη διαχείριση του φυσικού κύκλου του ύπνου. Μια μελέτη σε 50 άτομα με αϋπνία έδειξε ότι η λήψη μελατονίνης δύο ώρες πριν από τη νυχτερινή κατάκλιση βοήθησε τους ασθενείς να κοιμηθούν γρηγορότερα και να βελτιώσουν τη συνολική ποιότητα ύπνου .

Μια άλλη μεγάλη ανάλυση 19 μελετών σε παιδιά και ενήλικες με διαταραχές ύπνου διαπίστωσε ότι η μελατονίνη μείωσε το χρόνο που χρειάστηκε για να κοιμηθεί κάποιος, αύξησε τον συνολικό χρόνο ύπνου και βελτίωσε και την ποιότητά  του[8]

Βαλεριάνα

Η ρίζα βαλεριάνας περιέχει έναν αριθμό ενώσεων που μπορούν να προωθήσουν τον ύπνο και να μειώσουν το άγχος. Αυτά περιλαμβάνουν το βαλεριανικό οξύ, το ισοβαλερικό οξύ και μια ποικιλία αντιοξειδωτικών. Η βαλεριάνα έχει μελετηθεί για την αλληλεπίδρασή της με το γάμμα-αμινοβουτυρικό οξύ (GABA). Το βαλεριανικό οξύ έχει βρεθεί ότι αναστέλλει τη διάσπαση του GABA στον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα να επιφέρει αίσθημα ηρεμίας και να προάγει τον ύπνο. [10],[11],[12]

Ο ύπνος είναι, αναμφίβολα, μία απαραίτητη προϋπόθεση της καλής υγείας του ανθρώπου. Για αυτό το λόγο οφείλουμε να λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη την αϋπνία και να αναζητούμε βοήθεια ώστε να αναστρέψουμε αυτή την κατάσταση.

Πασιφλόρα

Μελέτες για την πασιφλόρα (passiflora incarnata) ή αλλιώς passionflower (φρούτο του πάθους) δείχνουν ότι μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση της αϋπνίας και του άγχους. Φαίνεται ότι αυξάνει τα επίπεδα γάμμα-αμινοβουτυρικού οξέος (GABA) στον εγκέφαλό. Αυτή η ένωση μειώνει την εγκεφαλική δραστηριότητα, η οποία μπορεί να επιφέρει χαλάρωση και καλύτερη ποιότητα ύπνου. [9],[10]

Σε μια δοκιμή που δημοσιεύθηκε στο Phytotherapy Research Trusted Source, οι συμμετέχοντες έπιναν μια ημερήσια δόση τσαγιού από βότανα passionflower. Μετά από επτά ημέρες, ανέφεραν βελτιώσεις στην ποιότητα του ύπνου τους. Οι ερευνητές προτείνουν ότι το passionflower μπορεί να βοηθήσει τους ενήλικες να διαχειριστούν ήπιες ανωμαλίες στον ύπνο τους.