Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών είναι το αρχαιότερο ελληνικό ορχηστρικό σύνολο.
Δημιουργήθηκε στα τέλη του δεκάτου ενάτου αιώνα ως Συμφωνική Ορχήστρα του Ωδείου Αθηνών.
Του Θάνου Μαντζάνα
Την μετονόμασε σε Κρατική Ορχήστρα Αθηνών ο τότε καλλιτεχνικός διευθυντής της και θεμελιωτής της εθνικής μουσικής σχολής Μανώλης Καλομοίρης.
Η πρώτη μάλιστα συναυλία της με αυτό το όνομα και υπό την διεύθυνση του τελευταίου πραγματοποιήθηκε – ηθελημένα ή μη συμβολικά - στις 28 Φεβρουαρίου 1943, λίγες ώρες μετά την κηδεία του Κωστή Παλαμά η οποία σηματοδότησε και την πρώτη μεγάλη διαδήλωση της κατεχόμενης Αθήνας ενάντια στους κατακτητές Γερμανούς.
Για αρκετά μεγάλο διάστημα η Ορχήστρα της Αθήνας, όπως θα μπορούσαμε πιο απλά να την αποκαλέσουμε, αντιμετώπιζε πολλά και σοβαρά προβλήματα τα οποία προφανώς εντάθηκαν με την έναρξη της κρίσης.
Εδώ και λίγα χρόνια όμως, χωρίς φυσικά να έχουν επιλυθεί όλα, η ΚΟΑ ολοφάνερα επιδεικνύει κινητικότητα αλλά και εξωστρέφεια μεγαλύτερες από οποιαδήποτε περίοδο στο παρελθόν της.
Το Briefingnews συνομίλησε με τους δύο πλέον αρμόδιους, τον καλλιτεχνικό διευθυντή και τον εξάρχοντα της ΚΟΑ, για να μας εξηγήσουν το «πως» και το «γιατί» αυτής της, υπό μιαν έννοια, «αναγέννησης» της.
Στέφανος Τσιάλης: «Θα ήθελα η ΚΟΑ να αποκτήσει μια θέση στο στερέωμα των σημαντικών ευρωπαϊκών ορχηστρών»
Γεννημένος στην Εμμούπολη από Ελληνα πατέρα και Δανή μητέρα ο μαέστρος Στέφανος Τσιαλής, μετά από λαμπρές σπουδές στην Θεσσαλονίκη, την Δανία και την Αυστρία, ξεκίνησε την διαδρομή του ως βοηθός μαέστρου στο Κρατικό Θέατρο του Μαινινγκεν. Εχει διευθύνει - και συνεχίζει να το κάνει - πολλές σημαντικές ορχήστρες, ευρωπαϊκές και όχι μόνον, όπως την Φιλαρμονική Ορχήστρα του Κατάρ. Ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση της ΚΟΑ τον Μάιο του ’14 και, κατά γενική ομολογία, σε εκείνον οφείλεται σε μεγάλο βαθμό η «νέα πνοή» της. Εχοντας ευρωπαϊκή μουσική παιδεία και συνολικά κουλτούρα δεν είναι παράδοξο ότι κεντρική θέση στο όραμα του για την ΚΟΑ επέχει η ευρωπαϊκή της διάσταση και καταξίωση.
Η ΚΟΑ είναι, τυπικά και ουσιαστικά, η πρώτη τη τάξει ορχήστρα της χώρας και όπως κάθε ορχήστρα έργο της είναι να εκτελεί έργα για τέτοια, συμφωνικά και μη. Τόσο πριν, ως μουσικός και μαέστρος, όσο και ακόμα περισσότερο από την στιγμή που αναλάβατε την καλλιτεχνική διεύθυνση της πώς και πόσο εφικτή βλέπετε την υπέρβαση της εκ φύσεως αποστολής της ώστε από το να παίζει σωστά και καλά μουσική να φτάσει στην παραγωγή αληθινού πολιτιστικού έργου διαμέσου της μουσικής φυσικά η οποία είναι το αντικείμενο της;
Σίγουρα πρώτο μέλημα μίας ορχήστρας είναι να κάνει σωστά τη δουλειά της, δηλαδή να παίζει όσο το δυνατόν καλύτερα, στόχος στον οποίο είναι αφιερωμένοι όλοι οι μουσικοί. Όμως η παραγωγή πολιτιστικού έργου είναι ίσως πιο ευρεία, με την έννοια ότι μια ορχήστρα πρέπει να έχει και έντονη εκπαιδευτική και κοινωνική παρουσία, στόχοι οι οποίοι υλοποιούνται συνεχώς από την ΚΟA μέσα από προγράμματα όπως τα «Δικαίωμα στη Μουσική», «Επιμένοντας Αιγαίο» αλλά και το «Προσφορά Μουσικής & Μουσική Προσφορά» το οποίο τελεί υπό την αιγίδα του κορυφαίου παγκοσμίως βιολιστή και αρχιμουσικού Λεωνίδα Καβάκου. Στο πλαίσιο αυτών των προγραμμάτων τα τελευταία πέντε χρόνια έχουμε επισκεφθεί περισσότερες από τριάντα οκτώ πόλεις και έχουμε φέρει τη συμφωνική μουσική κοντά σε περισσότερους από τριάντα οκτώ χιλιάδες μαθητές, σπουδαστές και φοιτητές.
Ποιες είναι οι μέχρι τώρα κινήσεις σας και ποιες σχεδιάζετε για το μέλλον ώστε η ΚΟΑ να οδηγηθεί σε αυτήν την παραγωγή αληθινού πολιτιστικού έργου;
Στις μέχρι τώρα κινήσεις μας περιλαμβάνονται – μεταξύ άλλων – η μετάκληση σημαντικών μουσικών, οι ηχογραφήσεις και η παρουσία σε σημαντικά διεθνή φεστιβάλ. Παρ’ όλα αυτά δεν επαναπαυόμαστε, αντίθετα πάντα ψάχνουμε καλύτερες θέσεις. Στο σκέλος της εκπαιδευτικής και κοινωνικής παρουσίας μας τα μόνα όρια που τίθενται είναι το σφιχτό πρόγραμμα της ορχήστρας στο οποίο όμως κάνουμε διαρκώς υπερβάσεις. Συνεχής παρουσία στην περιφέρεια, στήριξη ευπαθών ομάδων, συναυλίες σε ακριτικές περιοχές...Μέσα από όλα αυτά βασικός μας στόχος είναι να αναδείξουμε ότι η συμφωνική μουσική δεν είναι αγαθό για λίγους.
Τα επιμέρους τμήματα/σύνολα της ΚΟΑ συμβάλλουν σε αυτή την παραγωγή πολιτιστικού έργου εξίσου με την...ολομέλεια της, με ποιο τρόπο και στον μέγιστο δυνατό κατά τη γνώμη σας βαθμό ή η συνεισφορά τους μπορεί να αυξηθεί και άλλο, ποσοτικά αλλά και ποιοτικά;
Βεβαίως και συμβάλλουν στον μέγιστο βαθμό, θα δώσω μόνο ένα παράδειγμα, τα μικρά σύνολα που παίζουν σε ακριτικά νησιά. Ποιοτικά κάθε μουσικός μπορεί να βελτιωθεί, αυτό άλλωστε πρέπει να είναι το ζητούμενο καθημερινά. Ποσοτικά υπάρχουν μόνο τα χρονικά όρια που προανέφερα.
Στο πλαίσιο πάντα της παραγωγής πολιτιστικού έργου η δημιουργία ρεπερτορίου διαμέσου της ανάθεσης σύνθεσης νέων έργων είναι μια παράμετρος που σας απασχολεί ιδιαίτερα; Τι έχετε πράξει για αυτό στο μέχρι τώρα διάστημα της καλλιτεχνικής διεύθυνσης σας, είστε ικανοποιημένος από τα ποσοτικά και ποιοτικά αποτελέσματα και τι σκοπεύετε να κάνετε στη συνέχεια;
Τα τελευταία χρόνια η ΚΟΑ κάνει τουλάχιστον μια παραγγελία ανά έτος, μάλιστα πέρυσι κάναμε τρεις και εφέτος δύο. Φυσικά και είμαι ικανοποιημένος γιατί η αναλογία είναι σωστή. Πάντως θα θέλαμε να κάνουμε περισσότερες αναθέσεις αλλά πρόκειται για κόστος που δεν μπορούμε να επωμιστούμε. Οι αναθέσεις θα συνεχιστούν σε όλη τη διάρκεια της θητείας μου ενώ το 2020 - 21 θα προχωρήσουμε σε αναθέσεις με θέμα την επανάσταση του ‘21 και τους φιλέλληνες.
Πέραν του οικονομικού, δηλαδή της υποχρηματοδότησης που δυστυχώς, ειδικά από την αρχή της κρίσης, μαστίζει όλο τον χώρο του πολιτισμού στην χώρα μας και με το οποίο σχετίζονται άμεσα τα περισσότερα από τα υπόλοιπα, αν δεν είναι η αιτία τους, ποια θεωρείτε τα κυριότερα προβλήματα της ΚΟΑ;
Το ότι, αν και είχαμε σημαντική υποστήριξη από το υπουργείο πολιτισμού, η ορχήστρα συνεχίζει να αιμορραγεί γιατί οι μουσικοί που συνταξιοδοτούνται δεν αναπληρώνονται και έτσι νευραλγικές θέσεις παραμένουν κενές. Το οικονομικό παραμένει το κύριο πρόβλημα γιατί καλύτερα οικονομικά θα μας επέτρεπαν τη μετάκληση κορυφαίων μουσικών με μεγαλύτερη συχνότητα παρότι το υψηλό επίπεδο της ορχήστρας έχει ήδη προσελκύσει πολύ σημαντικούς μουσικούς, αρκεί για παράδειγμα να αναφερθώ στη γενναιόδωρη προσφορά του Λεωνίδα Καβάκου. Αυξημένα οικονομικά μέσα θα μας έδιναν επίσης μεγαλύτερη άνεση στην προβολή και επικοινωνία του έργου μας, κάτι το οποίο τώρα γίνεται με ηρωικό τρόπο, υπό πολύ δύσκολες συνθήκες.
Η έλλειψη – πλην φυσικά αυτών του Μεγάρου Μουσικής που είναι και η έδρα της – κατάλληλων κλειστών χώρων στην Αθήνα για να παίζει πιστεύετε ότι είναι ένα από τα προβλήματα όχι μόνο της ΚΟΑ αλλά και των υπολοίπων σημαντικών ελληνικών ορχηστρών;
Δεν θα συμφωνήσω σε αυτό. Πλέον η Ελλάδα έχει πολύ καλές υποδομές και όχι μόνο στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη, υπάρχουν πολύ αξιόλογες αίθουσες σε πολλές πόλεις της περιφέρειας όπως στις Βέροια, Ηράκλειο, Σέρρες, Πάτρα, Καλαμάτα και Κομοτηνή. Το βασικό πρόβλημα δεν είναι οι υποδομές που κατά τη γνώμη μου βρίσκονται σε ικανοποιητικό επίπεδο. Υπάρχουν σοβαρά θεσμικά προβλήματα, όπως και προβλήματα στην κατάρτιση των μουσικών. Βασικό, για παράδειγμα, είναι το γεγονός ότι το νομικό πλαίσιο για την εκπαίδευση των νέων μουσικών παραμένει μη ξεκάθαρο.
Ποιο θεωρείτε αντικειμενικά το σημαντικότερο επίτευγμα σας για την ΚΟΑ από τότε που αναλάβατε την καλλιτεχνική διεύθυνση της και ποια αντίστοιχα είναι η μεγαλύτερη καλώς εννοούμενη φιλοδοξία ή ακόμα και όνειρο σας για το μέλλον;
Καταρχήν δεν είναι δικό μου προσωπικό επίτευγμα αλλά αποτέλεσμα μιας πολύ καλής συνεργασίας όλων των συντελεστών της ορχήστρας. Η συνδρομή μου σε αυτή την ανοδική πορεία της ΚΟΑ είναι ότι είχα ιδέες οι οποίες, με τη βοήθεια των υπόλοιπων συντελεστών, υλοποιήθηκαν. Αναμφισβήτητη είναι η καλλιτεχνική πρόοδος της ορχήστρας, πράγμα που την κάνει ελκυστική για σπουδαίους μουσικούς οι οποίοι επιστρέφουν ξανά και ξανά παρά τις χαμηλές αμοιβές. Επίσης σημαντική θεωρώ την αύξηση του κοινού στις συναυλίες μας, αν και δεν μπορούμε να επαναπαυθούμε γιατί είναι σημαντική και η διαρκής αύξηση της προσέλευσης στις τακτικές συναυλίες μας. Θεωρώ σημαντική την ηχογράφηση συναυλιών για την γερμανική ραδιοφωνία και την δισκογραφική εταιρεία Naxos που συνεχίζονται. Η φιλοδοξία μου είναι η ΚΟΑ να αφήσει ολοκληρωτικά πίσω της την εσωστρέφεια παλαιότερων εποχών ώστε να γίνει ένα σύνολο που να έχει μια καλή θέση στο στερέωμα των ευρωπαϊκών ορχηστρών.
Και τελειώνοντας μια υπό μια έννοια προσωπική ερώτηση, πού τελειώνει ο καλλιτεχνικός διευθυντής και πού αρχίζει ο μαέστρος Στέφανος Τσιαλής; Για να το θέσω απλούστερα, με ποια κριτήρια αποφασίζετε ποιες συναυλίες της ΚΟΑ θα διευθύνετε ο ίδιος;
Ο καλλιτεχνικός διευθυντής είναι πάνω από τον μαέστρο διότι πρέπει να βλέπει τη συνολική πολιτική, καλλιτεχνική και μη, της ορχήστρας. Σε σχέση με την επιλογή των έργων που διευθύνω είναι φυσικά αυτά που αγαπώ και με εκφράζουν σε σημαντικό βαθμό. Όμως σε περιπτώσεις όπως οι συναυλίες για τα εβδομήντα χρόνια από τον θάνατο του Νίκου Σκαλκώτα πιστεύω ότι, ακόμα και αν δεν συγκαταλεγόταν στους αγαπημένους μου συνθέτες, είναι υποχρέωση του καλλιτεχνικού διευθυντή να τις διευθύνει ως ελάχιστο φόρο τιμής σε αυτό το εξέχον μέλος της ορχήστρας μας.
Μιας ορχήστρας που αφού ξεκίνησε έχοντας ανάμεσα στα μέλη της έναν κορυφαίο Ελληνα δημιουργό όπως τον Νίκο Σκαλκώτα έχει κάθε λόγο αλλά και όλα τα εχέγγυα για να φτάσει πολύ υψηλότερα τον επόμενο από την ίδρυση τη αιώνας...
Δημήτρης Σέμσης: «Επιθυμούμε να γίνει η ΚΟΑ είδος πρώτης ανάγκης για τους Αθηναίους»
Γεννημένος στο Μόναχο από οικογένεια μουσικών ο Δημήτρης Σέμσης σπούδασε στη Γερμανία, την πρώην Γιουγκοσλαβία, την Αγγλία αλλά και την Ελλάδα και αναμφίβολα είναι από τους κορυφαίους Έλληνες βιρτουόζους του βιολιού σήμερα. Συνέπραξε ή ήταν μέλλον πολλών ελληνικών και σπουδαίων ευρωπαϊκών ορχηστρών και διετέλεσε εξάρχων της Εθνικής Συμφωνικής Ορχήστρας της ΕΡΤ μέχρι τον Οκτώβριο ‘03 οπότε ανέλαβε την ίδια θέση στην ΚΟΑ. Ως άτυπος «ηγέτης» και εκπρόσωπος όλων των μελών της ορχήστρας εκφράζει το συλλογικό όνειρο τους να την δουν να πρωτοστατεί όχι μόνο στο μουσικό αλλά και το συνολικό πολιτιστικό, ακόμα και το κοινωνικό γίγνεσθαι της Αθήνας.
Ως εξάρχων της ΚΟΑ και εκπροσωπώντας το σύνολο των μουσικών της θα λέγατε ότι σας απασχολεί η παραγωγή ουσιαστικού πολιτιστικού έργου πέραν της τυπικής αποστολής σας, του να πραγματοποιείτε δηλαδή έναν αριθμό συναυλιών κάθε χρόνο;
Επιτρέψτε μου να πω ότι η «τυπική αποστολή της ορχήστρας» είναι κατά τη γνώμη μου το ουσιαστικότερο μέρος της πολιτιστικής αποστολής της. Υλοποιείται μέσω της διαρκούς και τακτικής παρουσίας της στο κοινό με ερμηνείες ποιότητας όλων των μεγάλων έργων του ρεπερτορίου αλλά και της παρουσίασης μαέστρων και σολίστ από την Ελλάδα και ολόκληρο τον κόσμο. Επίσης στην αποστολή αυτή συγκαταλέγεται η προβολή νέων έργων με έμφαση στην ελληνική δημιουργία και νέων Ελλήνων σολίστ οι οποίοι δεν θα είχαν τρόπο αλλιώς να παρουσιάσουν την δουλειά τους. Ως αποτέλεσμα διαμορφώνεται ένα μόνιμο κοινό που περιβάλλει την ορχήστρα με αγάπη και όλο και περισσότερο ενδιαφέρον για την συμφωνική μουσική.
Παράλληλα μεν αλλά και ανεξάρτητα από το τι πράττει ως προς αυτή την παραγωγή πολιτιστικού έργου όχι μόνον η νυν αλλά και η εκάστοτε καλλιτεχνική διεύθυνση της ΚΟΑ εσείς οι μουσικοί της, καθένας και καθεμία προσωπικά και φυσικά και ως σύνολο, ποιες σκέψεις έχετε για αυτό και ποιες κινήσεις έχετε κάνει ή έστω θα θέλατε να κάνετε;
Οι μουσικοί εκφράζουν τις απόψεις τους προς την Διεύθυνση μέσω ενός άτυπου μεν αλλά συχνά πολύ ουσιαστικού καλλιτεχνικού συμβουλίου που αποτελείται από τους εξάρχοντες και τρία εκλεγμένα μέλη της ορχήστρας. Φυσικά η ευθύνη του καλλιτεχνικού προγραμματισμού ανήκει αποκλειστικά στον καλλιτεχνικό διευθυντή ο οποίος όμως έχει στη διάθεσή του τις προτάσεις και τις ιδέες των μουσικών καθώς και τις αντιρρήσεις τους για επιλογές προσώπων που κρίνονται ακατάλληλα για μελλοντική επανάληψη συνεργασίας με την ΚΟΑ. Παράλληλα ο ρόλος των εξαρχόντων είναι ουσιαστικός για αυτό καθώς είναι παρόντες σε όλες τις πρόβες και γνωρίζουν πολύ καλά «εκ των έσω» τα όποια θέματα προκύπτουν.
Τα επιμέρους τμήματα/σύνολα της ΚΟΑ συμβάλλουν σε αυτή την παραγωγή πολιτιστικού έργου, με ποιους τρόπους και σε ικανοποιητικό κατά την γνώμη σας βαθμό;
Είναι φυσικό σε μία μουσική κοινωνία όπως είναι η ορχήστρα να αναπτύσσονται μικρότερα σύνολα που καλύπτουν τόσο τις ανάγκες καλλιτεχνικής έκφρασης των μουσικών όσο και τις ανάγκες μουσικόφιλων που βρίσκονται σε μέρη όπου δεν είναι δυνατόν να μεταβεί και να εμφανιστεί η ορχήστρα. Τα σύνολα αυτά επιτελούν ένα τεράστιο εκπαιδευτικό έργο σε παραμεθόριες περιοχές με επίσημες βραδινές συναυλίες που συνδυάζονται με παρουσιάσεις σε μαθητές σχολείων και ωδείων. Επίσης παρουσιάζονται κάθε χρόνο σε πολλά μουσεία της Αθήνας δίνοντας έτσι μιαν άλλη διάσταση στα εκθέματα τους.
Από πλευράς έμψυχου δυναμικού, τόσο αριθμητικά όσο και αναλογικά ως προς κάθε όργανο, θεωρείτε την ΚΟΑ επαρκώς στελεχωμένη ή θα επιθυμούσατε να προστεθούν κάποιοι/ες ακόμα μουσικοί;
Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών είναι ένας φορέας του δημοσίου και υπόκειται σε όλες τις διατάξεις του. Επόμενο είναι λοιπόν, ειδικά στα χρόνια της κρίσης που περάσαμε, να αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα υποστελέχωσης. Ξέρετε η ορχήστρα είναι κάπως σαν μία ποδοσφαιρική ομάδα, για κάθε έργο που ερμηνεύει χρειάζεται ακριβώς τους έντεκα παίκτες της, δέκα δεν φτάνουν ενώ δώδεκα είναι πολλοί. Υπάρχει κατάλληλο οργανόγραμμα της ορχήστρας και τα όποια κενά καλύπτονται με έκτακτες προσλήψεις μουσικών για συγκεκριμένες παραγωγές. Η λύση αυτή απέχει πολύ απ’ το να είναι ιδανική, είναι όμως η καλύτερη δυνατή έχοντας υπόψη τις παρούσες συνθήκες και τους περιορισμούς.
Δεδομένου ότι ευτυχώς τουλάχιστον η μισθοδοσία σας είναι εξασφαλισμένη η υποχρηματοδότηση της ΚΟΑ σας εμποδίζει να λειτουργήσετε ως μουσικοί της έτσι όπως θα έπρεπε και θα θέλατε και, αν ναι, με ποιους τρόπους;
Απ’ όσο είμαι σε θέση να γνωρίζω ελάχιστες ορχήστρες καλύπτουν τα έξοδα τους από το προϊόν των εισιτηρίων τους. Στις περισσότερες των περιπτώσεων προσελκύουν χορηγούς και δωρητές για τις ανάγκες τους. Δυστυχώς στην Ελλάδα το νομοθετικό πλαίσιο των χορηγιών δεν ευνοεί κάτι τέτοιο με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται το υπουργείο πολιτισμού για τον σκοπό αυτό. Προφανώς στις ανάγκες των ορχηστρών συμπεριλαμβάνονται και τα έξοδα για μετακλήσεις αρχιμουσικών και σολίστ, η ενοικίαση μουσικού υλικού, η προβολή και επικοινωνία, η μεταφορά, η ενοικίαση χώρων δοκιμών και μύρια όσα ακόμα. Φανταστείτε πως το κόστος για την ενοικίαση των έργων του Σκαλκώτα, του δικού μας Σκαλκώτα, είναι δυσβάσταχτο και καταβάλλεται σε αμερικανικό εκδοτικό οίκο. Θα ήταν ευχής έργο αν με κατάλληλες αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο γινόταν ευκολότερη η δυνατότητα χορηγιών προς την ορχήστρα.
Εκτός του οικονομικού σκέλους και οτιδήποτε σχετίζεται με αυτό ποια θεωρείτε τα κυριότερα προβλήματα της ΚΟΑ, πρώτα τα τυχόν διαχρονικά και στη συνέχεια τα πλέον πρόσφατα;
Η ΚΟΑ έχει τα τελευταία χρόνια λύσει πολλά από τα σοβαρά προβλήματα που την βασάνιζαν στο παρελθόν με κυριότερο αυτό της στέγασής της στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, τόσο για συναυλίες όσο και για δοκιμές. Υπάρχουν πολλά που θα μπορούσαν να αλλάξουν σε σχέση με τον τρόπο λειτουργίας της σε διοικητικό επίπεδο ώστε να είναι περισσότερο ανταγωνιστική διεθνώς και φυσικά υπάρχουν λαμπρά πρότυπα και παραδείγματα για αυτό από ορχήστρες του εξωτερικού. Οι αλλαγές όμως πιστεύω ότι προχωρούν, ίσως αργά αλλά σταθερά.
Τόσο προσωπικά όσο και εκπροσωπώντας το σύνολο των μουσικών της ΚΟΑ ποιο θεωρείτε το σημαντικότερο επίτευγμα της για την τελευταία δεκαετία, τι είναι αυτό που σας κάνει με την καλή έννοια υπερήφανο/ους;
Δεν θα μπορούσα να απομονώσω ένα συγκεκριμένο επίτευγμα. Είναι πολλά αυτά που έχουν γίνει όπως για παράδειγμα η συχνή πλέον συνεργασία με τον Λεωνίδα Καβάκο, η παρουσίαση της Ενάτης συμφωνίας του Μπετόβεν με συμμετοχή της χορωδίας της βαυαρικής ραδιοφωνίας, η σύμπραξη με τους αρχιμουσικούς Β. Ασκενάζυ και Β. Φεντοσέγιεφ, η ηχογράφηση έργων Σκαλκώτα, η αύξηση του κοινού της ορχήστρας και του αριθμού των εισιτηρίων. Περιμένω δε με ανυπομονησία την εφετινή συνεργασία με τον Κ. Έσενμπαχ στην Πρώτη συμφωνία του Μάλερ .
Και τέλος ως μέλος της ΚΟΑ επί τόσα χρόνια αλλά και εξάρχων της ποιο είναι το μεγαλύτερο όνειρο σας για αυτήν, τι, πού και πώς θα θέλατε να την δείτε να κάνει κάποια στιγμή και βέβαια να συμμετέχετε σε αυτό;
Θα ευχόμουν να γίνει η ορχήστρα είδος πρώτης ανάγκης για τους Αθηναίους όπως είναι ας πούμε η Φιλαρμονική της Βιέννης για τους Βιεννέζους. Είναι μία καλή ορχήστρα που μπορεί να προσφέρει σε όλους, είτε είναι γνώστες της κλασικής μουσικής είτε όχι, πολλές στιγμές μουσικής απόλαυσης, ψυχικής ανάτασης και καλλιτεχνικής «αφύπνισης».
Κρατούμε τα λόγια του εξάρχοντος της ΚΟΑ ως υπόσχεση αλλά και υποθήκη του ιδίου μα και όλων των μελών της και είμαστε σίγουροι ότι θα πραγματοποιηθεί!
Φωτογραφίες: Maria Grammatikou Photography, Νίκος Κρικέλης
