Η Μεγάλη Παρασκευή είναι για τους Χριστιανούς η πλέον πένθιμη ημέρα, αλλά και η πιο ιερή, η πιο αγία, η πολυσέβαστη και πλέον αγαπητή και προσκυνητή ημέρα της Εκκλησίας μας. Κι αυτό διότι ο Εσταυρωμένος Χριστός πήρε επάνω Του όλες τις αμαρτίες του κόσμου και ανέβηκε στο Φρικτό Γολγοθά για να εξαγοράσει με το τίμιο Αίμα Του τη λύτρωση του ανθρωπίνου γένους.
Σε κλίμα κατάνυξης και συγκίνησης το Θείο Πάθος κορυφώνεται με χιλιάδες πιστούς σε όλη τη χώρα να προσκυνούν τους στολισμένους Επιταφίους. Με τις καμπάνες να ηχούν πένθιμα θα πραγματοποιηθούν οι περιφορές των Επιταφίων, ενώ το «Ω γλυκύ μου έαρ» ακούγεται σε κάθε γωνιά της πατρίδας.
Σε αρκετές περιοχές της Βόρειας Ελλάδας θα τελεστούν από το απόγευμα της Μεγάλης Παρασκευής περιφορές Επιταφίων που συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των πιστών, λόγω ιδιαιτεροτήτων, λόγω στολισμού αλλά και της παράδοσης που χάνεται στις διαδρομές της μνήμης.
Στη Θεσσαλονίκη, η πρώτη περιφορά πραγματοποιείται από τον Ιερό Ναό του Αγίου Μηνά, με τον Επιτάφιο των Εμπόρων να βγαίνει στους κεντρικούς δρόμους της πόλης. Τα εγκώμια της Μεγάλης Παρασκευής ψάλλονται στις 3 το μεσημέρι και στις 5 το απόγευμα ξεκινάει η περιφορά, που τελείται νωρίτερα από όλους τους υπόλοιπους Επιταφίους στη Θεσσαλονίκη. Οι έμποροι και οι εργαζόμενοι θεωρούν πως είναι ευλογία να περνάει έξω από τα καταστήματά τους την ώρα που είναι ακόμη ανοιχτά για το καταναλωτικό κοινό, που κάνει τα τελευταία πασχαλινά του ψώνια. Βέβαια, την ώρα της περιφοράς «παγώνει» κάθε εμπορική συναλλαγή.
Η Τροχαία Θεσσαλονίκης ανακοίνωσε ότι κατά τις εκδηλώσεις του ναού του Αγίου Μηνά, από τις 4:30 το απόγευμα και μέχρι την ολοκλήρωση της περιφοράς του Επιταφίου θα διακόπτεται η κυκλοφορία όλων των οχημάτων, σταδιακά στις οδούς Ιων. Δραγούμη, Ελ. Βενιζέλου, Καρατάσου, Ναυάρχου Κουντουριώτου, Λ. Νίκης και Εγνατία. Παράλληλα από τις 12:00 το μεσημέρι και μέχρι την ολοκλήρωση της περιφοράς του Επιταφίου, θα απαγορεύεται η στάση και στάθμευση όλων των οχημάτων, όπου αυτή επιτρέπεται, στην οδό Ιων. Δραγούμη, στο τμήμα της από Εγνατία μέχρι Αγ. Μηνά.
(Φωτογραφία αρχείου: Ραφαήλ Γεωργιάδης / ope.gr)
Για δεύτερη χρονιά η συνάντηση των πέντε Επιταφίων στη Θεσσαλονίκη
Για δεύτερη χρονιά, άλλωστε, θα συναντηθούν και φέτος στην πλατεία Αριστοτέλους πέντε Επιτάφιοι. Στις 9 το βράδυ οι Επιτάφιοι του Καθεδρικού Ιερού Ναού της Του Θεού Σοφίας, του Μητροπολιτικού Ιερού Ναού του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, της Ιεράς Μονής της Αγίας Θεοδώρας, του Ιερού Ναού της Παναγίας Χαλκέων και του Ιερού Ναού του Αγίου Νικολάου του Τρανού δίνουν συνέχεια σ’ ένα νέο θεσμό που δημιουργείται στην πόλη, με έντονο το πολιτιστικό και το τουριστικό αποτύπωμα.
Η πρωτοβουλία για τη συνάντηση των πέντε Επιταφίων στην «καρδιά» της πόλης, την πλατεία Αριστοτέλους, εκεί όπου θα υπάρχει εξέδρα για να παρακολουθήσουν την κορύφωση του Θείου Πάθους χιλιάδες πιστοί και επισκέπτες, ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης. Υποστηρίζεται από τον δήμο Θεσσαλονίκης, ενώ ο Οργανισμός Τουρισμού συνέβαλε στην προώθηση του εθίμου.
Κατά τη διάρκεια της περιφοράς των Επιταφίων θα τεθούν σε ισχύ ρυθμίσεις της κυκλοφορίας και απαγορεύσεις της στάθμευσης στους κεντρικούς δρόμους της πόλης.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι δύο Επιτάφιοι των ενοριών στη Νέα Μεσήμβρια. Μετά την περιφορά τους στους δρόμους τη Μ. Παρασκευή, συναντώνται στα νεκροταφεία όπου οι κάτοικοι ανάβουν κεριά στα αγαπημένα τους πρόσωπα που έχουν «φύγει από τη ζωή» και «η νύχτα γίνεται μέρα» από το φως των κεριών.
Ο Επιτάφιος «κέντημα» της Ουρανούπολης
Στην Ουρανούπολη της Χαλκιδικής κάθε χρόνο δημιουργείται ένας εξαιρετικός Επιτάφιος, με χιλιάδες χάντρες και λουλούδια. Η ομορφιά και η μοναδικότητά του προσελκύουν ανθρώπους από όλη την Ελλάδα, και το εξωτερικό, οι οποίοι καταφθάνουν στην περιοχή μόνο και μόνο για να συμμετάσχουν στη μυσταγωγία της ετοιμασίας και της περιφοράς του.
Τα χάλκινα της Γουμένισσας συνοδεύουν τον Επιτάφιο
Στη Γουμένισσα Κιλκίς οι Επιτάφιοι από τρεις εκκλησίες βγαίνουν για περιφορά το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής και η διαδρομή τους καταλήγει στη μία από τις δύο, στη μικρή πλατεία της κωμόπολης. Από εκεί, συνοδεία παραδοσιακών οργάνων, κυρίως πνευστών, των φημισμένων χάλκινων της Γουμένισσας, οι τρεις Επιτάφιοι, με τον κόσμο να ακολουθεί, διανύουν μια απόσταση διακοσίων μέτρων ως τη μεγάλη πλατεία, όπου γίνεται και η επιλογή του καλύτερα στολισμένου επιταφίου.
Ο Επιτάφιος στα χωριά της Καβάλας και των Σερρών
Στην τοπική κοινότητα Νέας Ηρακλείτσας της δημοτικής ενότητας Ελευθερών του Δήμου Παγγαίου, την Μεγάλη Παρασκευή γίνεται η αναπαράσταση της αποκαθήλωσης του άχραντου σώματος του Ιησού Χριστού στο ύψωμα του παρεκκλησίου της Αγίας Μαρίνας στην παραλία της Νέας Ηρακλείτσας, μετά την πομπή που ξεκινάει από τον ιερό ναό Παναγίας Φανερωμένης όπου φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Σύμφωνα με την παράδοση την εικόνα αγιογράφησε ο Ευαγγελιστής Λουκάς.
Στο Σιδηρόκαστρο του δήμου Σιντικής στις Σέρρες, παιδιά συνοδεύουν τον επιτάφιο του ιερού ναού της Αγίας Παρασκευής ντυμένα με στολές εποχής ενώ τα τελευταία χρόνια η περιφορά ολοκληρώνεται στα κοιμητήρια όπου ο επιτάφιος περνάει ανάμεσα από τους τάφους.
Σε πολλές, άλλωστε, αγροτικές περιοχές των Σερρών, κατά τη διάρκεια της περιφοράς του Επιταφίου, αναβιώνει το έθιμο «Αδώνια» κατά το οποίο κάθε νοικοκυρά βάζει στο κατώφλι του σπιτιού ένα τραπεζάκι με θυμίαμα, την εικόνα του Εσταυρωμένου, λουλούδια και ένα πιάτο με κριθάρι ή φακή, για ευημερία και καλές σοδειές. Η ονομασία του εθίμου προέρχεται από τον Άδωνη που παραπέμπει στον κύκλο της βλάστησης και της καρποφορίας.
Στο χωριό Νέο Σούλι του Δήμου Εμμανουήλ Παππά στις Σέρρες αναβιώνει το μοναδικό έθιμο «Γεφύρια». Νέοι και νέες μαζεύουν διάφορα λουλούδια και φύλλα δέντρων και στολίζουν με αυτά αλλά και με εικόνες, ξύλινες ή μεταλλικές κατασκευές σε σχήμα γεφυριού. Τα «Γεφύρια» τοποθετούνται ψηλά από τη μία πλευρά του δρόμου έως την άλλη και ο Επιτάφιος περνάει από κάτω ενώ παραμένουν στο χωριό σαράντα ημέρες. Τα ξερά λουλούδια και οι εικόνες θα τοποθετηθούν αργότερα στο εικονοστάσι του κάθε σπιτιού για ευλογία.
(Με πληροφορίες από ΑΠΕ ΜΠΕ )
