Η αντίληψη που έχει πολύς κόσμος ότι η αφύπνιση μετά το κώμα είναι μία απλή διαδικασία είναι λάθος, προειδοποιούν βρετανοί ειδικοί με αφορμή τον αγώνα του Μίκαελ Σουμάχερ.
Και προσθέτουν ότι για τους στενούς συγγενείς των ασθενών είναι μία ιδιαίτερη στρεσογόνος και τρομακτική περίοδος, καθώς αναζητούν με λαχτάρα την οποιαδήποτε ένδειξη επικοινωνίας και φυσιολογικότητας.
Οι γιατροί του διάσημου οδηγού της Φόρμουλα 1 έχουν αρχίσει από τις 29 Ιανουαρίου την διαδικασία αφύπνισης - έναν ακριβώς μήνα μετά τον βαρύτατο τραυματισμό του στο κεφάλι και το τεχνητό κώμα στο οποίο τον υπέβαλλαν, για να βοηθήσουν τον εγκέφαλό του να αναρρώσει.
Με τα πρώτα (ανεπιβεβαίωτα) δημοσιεύματα ότι ο Σουμάχερ άρχισε να ανοιγοκλείνει τα μάτια του και να αντιδρά στα τεστ αντανακλαστικών, πολλοί οπαδοί του έσπευσαν να πανηγυρίσουν.
Η οικογένειά του, όμως, και οι γιατροί στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Γκρενόμπλ όπου νοσηλεύεται, δεν μπορούν να συμμεριστούν την χαρά τους εάν δεν ολοκληρωθεί η διαδικασία και δεν δουν θετικά σε τι κατάσταση βρίσκεται ο ασθενής.
«Η αφύπνιση από το κώμα δεν είναι όπως την δείχνουν οι ταινίες», δήλωσε στο BBC ο κ. Λουκ Γκρίγκς, εκπρόσωπος της βρετανικής Εταιρείας Εγκεφαλικών Κακώσεων Headway.
«Μπορεί να είναι μία πολύ σταδιακή διαδικασία, διαρκείας αρκετών ημερών ή εβδομάδων. Για την οικογένεια, την αρχική αγωνία της επιβίωσης διαδέχεται η αγωνία για το τι επιφυλάσσει το μέλλον και σε ποιο βαθμό θα αναρρώσει ο άνθρωπός της».
Τι είναι το τεχνητό κώμα
Το τεχνητό κώμα προκαλείται με ισχυρά αναισθητικά φάρμακα και σε γενικές γραμμές μοιάζει με την καταστολή και την μηχανική υποστήριξη της αναπνοής που χρησιμοποιούνται στη διάρκεια των χειρουργικών επεμβάσεων.
Χρησιμοποιείται για να αδρανοποιήσει πολλές λειτουργίες του εγκεφάλου και έτσι να επιβραδύνει την ροή του αίματος και την πίεση στις δομές του εγκεφάλου.
Η αφύπνιση από το τεχνητό κώμα σημαίνει ότι πρέπει να μειωθούν σταδιακά τα φάρμακα και να αποσυνδεθεί ο ασθενής από τον αναπνευστήρα. Η διαδικασία αυτή είναι πολύ λεπτή, ιδίως όταν ο ασθενής έχει παραμείνει σε κώμα επί πολύ καιρό, όπως συμβαίνει με τον Σουμάχερ.
Καθ όλη τη διάρκειά της, οι γιατροί και οι συγγενείς του ασθενούς βρίσκονται δίπλα του, αναζητώντας ενδείξεις ότι ανακτά τις αισθήσεις του και αναρρώνει.
Συνήθως οι ασθενείς αρχίζουν να ξυπνούν ανοίγοντας τα μάτια τους, στη συνέχεια αντιδρώντας σε ερεθίσματα που προκαλούν πόνο και τέλος αντιδρώντας σε όσους τους μιλούν.
Όλ αυτά σημαίνουν ότι δεν ξυπνάει ξαφνικά ένας ασθενής από το κώμα και αρχίζει να μιλάει σαν να μην έχει συμβεί τίποτα, αλλά ότι χρειάζεται χρόνος έως ότου ανακτήσει συνείδηση του κόσμου γύρω του - και αν την ανακτήσει.
Αυτός είναι και ο λόγος που οι γιατροί του Σουμάχερ ακόμα δεν έχουν πει κάτι για το πως αντιδρά στα τελευταία τεστ και τη θεραπεία στην οποία τον υποβάλλουν.
Ένας στους πέντε
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε προ ετών στην ιατρική επιθεώρηση «The Lancet», περίπου ο ένας στους πέντε ενήλικες με σοβαρές εγκεφαλικές κακώσεις αναρρώνει καλά.
Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι το σχεδόν 20% όσων επιζούν από βαριές εγκεφαλικές κακώσεις παραμένουν σε κώμα επί τουλάχιστον ένα μήνα, ενώ η κινητική και νοητική κατάσταση όσων συνέρχονται από αυτό βελτιώνονται σταδιακά τα δύο πρώτα χρόνια μετά τον τραυματισμό.
Βελτιώσεις, όμως, μπορεί να παρατηρούνται ακόμα και σε βάθος δεκαετίας.
Ένας κορυφαίος βρετανός νευροχειρουργός, ο δρ Πήτερ Κιρκπάτρικ, από το Τμήμα Κλινικών Νευροεπιστημών του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ και το Νοσοκομείο Addenbrooke"s, εκτίμησε ότι είναι «εξαιρετικά απίθανο» να ανακτήσει ο Σουμάχερ το προ του ατυχήματος επίπεδο υγείας, αν και «ιατρικώς είναι πιθανό».
Οι επιπτώσεις των εγκεφαλικών κακώσεων μπορεί να είναι νοητικές (προβλήματα μνήμης, συγκέντρωσης, επεξεργασίας των πληροφοριών), συναισθηματικές και συμπεριφορικές (άγχος, εκρήξεις θυμού, οξυθυμία, έλλειψη επίγνωσης ή συμπόνιας) και σωματικές (προβλήματα κίνησης, ισορροπίας, συντονισμού των κινήσεων, κόπωση, επιληπτικές κρίσεις).
Επιπλέον, οι εγκεφαλικές κακώσεις και τα παρεπόμενά τους μπορεί να δοκιμάσουν τις διαπροσωπικές σχέσεις του πάσχοντος: ο γενικός κανόνας είναι πως κάνουν πιο δυνατές τις δυνατές σχέσεις και δημιουργούν περισσότερα προβλήματα στις ήδη προβληματικές.
Όλ αυτά σημαίνουν ότι «ο δρόμος προς την ανάρρωση είναι μακρύς και μοναδικός για κάθε ασθενή», τόνισε ο κ. Γκριγκς. «Οι επιπτώσεις της εγκεφαλικής κάκωσης μπορεί να είναι καταστροφικές και να διαρκέσουν μία ζωή.
»Μπορεί να αλλάξουν βαθιά και ουσιαστικά έναν άνθρωπο, επηρεάζοντας από την κίνηση και τα συναισθήματα μέχρι την προσωπικότητα και τις ικανότητές του.
»Ωστόσο ξέρουμε καλά ότι με τη σωστή βοήθεια, την κατάλληλη στιγμή, μπορεί να υπάρξει ζωή μετά από ένα βαρύ τραύμα στον εγκέφαλο».
