Η Ιερά Μονή του Αγίου Παντελεήμονος του Αγίου Όρους, με τα εντυπωσιακά κτίρια, αποτελεί πνευματικό φάρο και σημαντικό προσκύνημα για όλο τον ρωσικό κόσμο.
Είναι κτισμένη σε ένα ορμίσκο, μεταξύ της Ιεράς Μονής Ξενοφώντος και του λιμανιού της Δάφνης και είναι αφιερωμένη στον ομώνυμο Άγιο. Η μονή δίνει την εντύπωση μικρής πολιτείας με τις πολλές και πολυόροφες οικοδομές και τους ψηλούς τρούλους των ναών.
Το νέο Καθολικό κτίστηκε λίγο πριν το 1821 και έχει τοιχογραφίες ρωσικής τέχνης. Η μονή έχει 15 παρεκκλήσια και 5 κελλιά, 2 από τα οποία είναι στις Καρυές. Έχει επίσης το μετόχι της Χρωμίτσας, την Σκήτη του Ξυλουργού ή της Θεοτόκου, την Νέα Θηβαϊδα και το λεγόμενο Παλαιομονάστηρο.
.jpg)
Το 13ο αι. η μονή καίγεται και την ανακατασκευή της ενισχύουν οικονομικά ο Ανδρόνικος Β΄ Παλαιολόγος και Σέρβοι ηγεμόνες. Οι μοναχοί είναι Έλληνες και Ρώσοι, οι οποίοι μετά το 1497 υπερτερούν αριθμητικά. Το 18ο αι. η μονή επανέρχεται σε ελληνικά χέρια για να επικρατήσουν ξανά οι Ρώσοι το 1875.
Στη μονή φυλάσσονται πολλές φορητές εικόνες και ένα πλήθος κειμηλίων και αμφίων. Η βιβλιοθήκη της μονής περιέχει 1320 ελληνικά χειρόγραφα, 60 σλάβικα και πάνω από 20.000 βιβλία, ελληνικά και ρώσικα.
.jpg)
Στη μονή υπάρχει η μεγαλύτερη καμπάνα στα Βαλκάνια. Βρίσκεται στον πρώτο όροφο του κωδωνοστασίου πάνω από την Τράπεζα. Το βάρος της είναι 13 τόνοι, η διάμετρος της 2,70 μ και η περιφέρειά της 8.71μ. Για την κρούση της απαιτούνται δύο μοναχοί.
Εδώ μόνασε ο Ρώσος άγιος του 20ου αιώνα, Όσιος Σιλουανός ο Αθωνίτης. Στη μονή σήμερα είναι εγκατεστημένη αδελφότητα δεκάδων Ρώσων μοναχών.
