Σήμερα η εκκλησία μας γιορτάζει το χαρμόσυνο μήνυμα της θείας ενσάρκωσης, που με τόσο σαφή τρόπο μας το παρουσιάζει ο ευαγγελιστής Λουκάς στο Ευαγγέλιο του (κεφ. Α" στίχ. 26-38).
Την ήμερα αυτή, ο θεόσταλτος αρχάγγελος Γαβριήλ παρουσιάζεται στην Παρθένο Μαρία, στη Ναζαρέτ και της ανήγγειλε ότι θα γεννήσει το Σωτήρα του κόσμου, τον Ιησού Χριστό.
Και Όταν η Παρθένος αναρωτήθηκε πώς ήταν δυνατό να συλλάβει χωρίς άνδρα, ο αρχάγγελος της απάντησε ότι «το Άγιο Πνεύμα θα έλθει σε σένα και η δύναμη του Υψίστου θα σε επισκιάσει» Τότε η σεμνή κόρη, η Παρθένος Μαρία, του απάντησε ταπεινά. «Ιδού λοιπόν, η δούλη του Κυρίου.
Ας γίνει το θέλημα Εκείνου» και καθώς ο Γαβριήλ εξαφανίστηκε από μπροστά της, συντελέστηκε το μεγαλύτερο μυστήριο της ανθρωπότητας. με τρόπο υπερφυσικό, η Παρθένος συνέλαβε στην άχραντη κοιλιά της, τον Υιό και Λόγο του Θεού.
Εκείνον πού με την εκούσια θυσία του επάνω στο Σταυρό, έσωσε το ανθρώπινο γένος από τον αιώνιο θάνατο και την καταστροφή στην οποία είχε οδηγηθεί μετά την πτώση των πρωτοπλάστων από τον παράδεισο και την εμφάνιση της αμαρτίας στον κόσμο.
Αξίζει, όμως, να δούμε πως οι εμπνευσμένοι υμνωδοί της Εκκλησίας μας έψαλαν το κοσμοσωτήριο άγγελμα: «Σήμερον χαράς Ευαγγέλια παρθενική πανήγυρις τα κάτω τοις άνω συνάπτεται ο Αδάμ καινουργείται η Εύα της πρώτης λύπης ελευθερούται και η σκηνή της καθ" ημάς ουσίας τη θεώσει του προσληφθέντος φυράματος ναός Θεού κεχρημάτικεν. Ω μυστήριον! ο τρόπος της κενώσεως άγνωστος, ο τρόπος της συλλήψεως άφραστος.
Άγγελος λειτουργεί τω θαύματι παρθενική γαστήρ τον Υίόν υποδέχεται, Πνεύμα άγιον καταπέμπεται Πατήρ άνωθεν ευδοκεί, και το συνάλλαγμα κατά κοινήν πραγματεύεται βούλησιν εν ω και δι" ου σωθέντες, συνωδά τω Γαβριήλ, προς την Παρθένον βοήοωμεν χαίρε, κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου, εξ ης ή σωτηρία, Χριστός ο Θεός ημών, την καθ" ημάς προσλαβόμενος φύσιν προς εαυτόν έπανήγαγεν».
Οι αρχές της εορτής του Ευαγγελισμού δεν είναι επακριβώς γνωστές. Το γεγονός ότι η Αγία Ελένη έκτισε στη Ναζαρέτ βασιλική, στην οποία περιλαμβανόταν κατά παράδοση ο οίκος της Θεοτόκου, όπου αυτή δέχθηκε τον Ευαγγελισμό, επέδρασε ίσως στη σύσταση τοπικής εορτής.
Οι πρώτες μαρτυρίες περί αυτής ευρίσκονται στον Άγιο Πρόκλο, Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, το 430 μ.Χ. και στο Πασχάλιον Χρονικόν (624 μ.Χ.), όπου χαρακτηρίζεται ως συσταθείσα στις 25 Μαρτίου από τους θεοφόρους δασκάλους. Η μεγαλοπρεπής πανήγυρη του Ευαγγελισμού ετελείτο από τους Βυζαντινούς στο ναό των Χαλκοπρατείων, όπου παρίσταντο και οι αυτοκράτορες.
?πολυτ?κιον
?χος δ.
Σήμερον τ?ς σωτηρίας ?μ?ν τό Κεφάλαιον, καί το? ?π? α??νος Μυστηρίου ? φανέρωσις? ? Υ?ός το? Θεο?, Υ?ός τ?ς Παρθένου γίνεται, καί Γαβριήλ τ?ν χάριν ε?αγγελίζεται. Διό κα? ?με?ς σ?ν α?τ? τ? Θεοτόκ? βοήσωμεν? Χα?ρε Κεχαριτωμένη, ? Κύριος μετ? σο?.
Κοντ?κιον
?χος πλ. δ.
Τ? ?περμάχ? στρατηγ? τά νικητήρια, ?ς λυτρωθε?σα τ?ν δειν?ν ε?χαριστήρια, ?ναγράφω σοι ? Πόλις σου Θεοτόκε. ?λλ? ?ς ?χουσα τό κράτος ?προσμάχητον, ?κ παντοίων με κινδύνων ?λευθέρωσον, ?να κράζω σοι? Χα?ρε νύμφη ?νύμφευτε.
Κ?θισμα
?χος α". Τ?ν τ?φον σου Σωτ?ρ.
? μ?γας Στρατηγ?ς, τ?ν ??λων ταγμ?των, ε?ς π?λιν Ναζαρ?τ, ?πιστ?ς Βασιλ?α, μην?ει σοι ?χραντε, τ?ν α??νων κα? Κ?ριον? Χα?ρε, λ?γων σοι, Ε?λογημ?νη Μαρ?α, ?κατ?ληπτον, κα? ?νερμ?νευτον θα?μα, βροτ?ν ? ?ν?κλησις.
?τερον Κ?θισμα
?χος γ". Τ?ν ?ραι?τητα.
Σ?μερον ?πασα κτ?σις ?γ?λλεται, ?τι τ? χα?ρ? σοι φωνε? ?ρχ?γγελος, ε?λογημ?νη σ? Σεμν?, κα? ?χραντε παν?μωμε. Σ?μερον το? ?φεως, ?μαυρο?ται τ? φρ?αγμα? ?ρ?ς γ?ρ διαλ?λυται, το? Προπ?τορος σ?νδεσμος. Δι? κα? κατ? π?ντα βο?μ?ν σοι? Χα?ρε ? Κεχαριτωμ?νη.
?τερον Κ?θισμα
?χος δ". Κατεπλ?γη ?ωσ?φ.
Γαβρι?λ ?ξ ο?ρανο?, τ? Χα?ρε κρ?ζει τ? σεμν?, ?τι συλλ?ψ? ?ν γαστρ?, τ?ν προαι?νιον Θε?ν, τ?ν δι? λ?γου τ? π?ρατα συστησ?μενον? ?θεν Μαρι?μ ?πεφθ?γγετο? ?νανδρ?ς ε?μι, κα? π?ς τ?ξω Υ??ν; ?σπορον γον?ν τ?ς ??ρακε; κα? ?ρμηνε?ων ?λεγεν ? ?γγελος, τ? Θεοτ?κ? κα? Παρθ?ν?? ?λε?σετα? σοι? ?γιον Πνε?μα, κα? δ?ναμις ?ψ?στου ?πισκι?σει σοι.
?τερον Κ?θισμα
?χος πλ. δ".Α?λ?ν ποιμενικ?ν.
? Λ?γος το? Θεο?, ?π? γ?ς ν?ν κατ?λθεν, ? ?γγελος βο?ν, τ? Παρθ?ν? ?π?στη? Χα?ρε Ε?λογημ?νη, ? τ?ν σφραγ?δα μ?νη φυλ?ξασα, ?ν μ?τρ? δεξαμ?νη, τ?ν πρ? α??νων Λ?γον κα? Κ?ριον, ?να ?κ πλ?νης σ?σ? ?ς Θε?ς, τ? γ?νος τ?ν ?νθρ?πων.
? Ο?κος
?γγελος πρωτοστ?της, ο?ραν?θεν ?π?μφθη, ε?πε?ν τ? Θεοτ?κ? τ? Χα?ρε κα? σ?ν τ? ?σωμ?τ? φων?, σωματο?μεν?ν σε θεωρ?ν Κ?ριε, ?ξ?στατο κα? ?στατο, κραυγ?ζων πρ?ς α?τ?ν τοια?τα.
Χα?ρε, δι" ?ς ? χαρ? ?κλ?μψει,
χα?ρε, δι" ?ς ? ?ρ? ?κλε?ψει.
Χα?ρε, το? πεσ?ντος , ?δ?μ ? ?ν?κλησις,
χα?ρε τ?ν δακρ?ων τ?ς Ε?ας ? λ?τρωσις.
Χα?ρε, ?ψος δυσαν?βατον ?νθρωπ?νοις λογισμο?ς,
χα?ρε, β?θος δυσθε?ρητον κα? ?γγ?λων ?φθαλμο?ς.
Χα?ρε, ?τι ?π?ρχεις Βασιλ?ως καθ?δρα,
χα?ρε, ?τι βαστ?ζεις τ?ν βαστ?ζοντα π?ντα.
Χα?ρε, ?στ?ρ ?μφα?νων τ?ν ?λιον,
χα?ρε, γαστ?ρ ?νθ?ου σαρκ?σεως.
Χα?ρε, δι" ?ς νεουργε?ται ? κτ?σις,
χα?ρε, δι" ?ς βρεφουργε?ται ? Κτ?στης.
Χα?ρε, Ν?μφη ?ν?μφευτε.
Μεγαλυν?ριον
Ν?ν ε?αγγελίζεται Γαβριήλ, τ? χα?ρε κραυγάζων, μετ? δέους τ? Μαριάμ. ? το? ξένου τρόπου! ?ν μήτρ? γ?ρ ?χράντ?, συνείληπται ? Πλάστης σ?ζων ?ν ?πλασε.
