Το 41,7% των ιατρών στα νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης υποφέρει από επαγγελματική εξουθένωση (burnout). Εξ αυτών το 36,4% είναι άνδρες και το 63,6% γυναίκες. Αυτό προκύπτει από τα αποτελέσματα μεγάλου ερευνητικού προγράμματος, που έγινε από την Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Η έρευνα που έγινε με τίτλο «Επαγγελματική εξουθένωση γιατρών, φροντίδα υγείας και ασφάλεια ασθενών» ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2014.
Ανησυχητικό είναι το γεγονός, σύμφωνα με την έρευνα, ότι τα ποσοστά είναι πολύ υψηλά στους ειδικευόμενους, δηλαδή στους ιατρούς που βρίσκονται στην αρχή της καριέρας τους. Συγκεκριμένα, το 49,1% των ειδικευομένων ιατρών πάσχει από το σύνδρομο «burnout». Όπως αναφέρουν οι εκπρόσωποι του Ιδρύματος «το burnout προκαλεί χρήση αλκοόλ και ηρεμιστικών από ιατρούς, χρήση βίας στα νοσοκομεία, ιατρικά λάθη, παχυσαρκία, κατάθλιψη, ψυχοσωματικές παθήσεις καθώς και καρδιαγγειακές παθήσεις στους ιατρούς».
Περισσότερο επιβαρυμένοι οι παιδίατροι
Πάντως, σύμφωνα με την έρευνα, διαφορές έχουν παρουσιαστεί μεταξύ των ιατρικών ειδικοτήτων. Περισσότερο επιβαρυμένοι εμφανίζονται οι παιδίατροι καθώς το 45,5% αυτών εμφανίζει συμπτώματα burnout. Ακολουθούν οι αναισθησιολόγοι (34,3%), οι χειρουργοί (32,5%) και οι παθολόγοι (23,1%).
Επιπλέον, το 31,8% συνολικά των ιατρών εμφανίζουν συναισθηματική εξάντληση.
Σε σχέση με τα ιατρικά λάθη, όπως ανακοίνωσε το ΑΠΘ, στους παθολόγους και παιδιάτρους βρέθηκε ότι όσο χαμηλότερη είναι η ομαδική συνεργασία τόσο αυξάνεται η πιθανότητα να κάνουν λάθος την ώρα εργασίας. Στους χειρουργούς, όσο μειώνεται ο ενθουσιασμός και η αφοσίωσή τους στο επάγγελμα τόσο αυξάνεται η πιθανότητα να κάνουν λάθος την ώρα της δουλειάς τους.
Κακή διατροφή, κάπνισμα, ελλιπής άσκηση και αλκοόλ
Άλλοι παράγοντες που επιδρούν στην απόδοση των ιατρών είναι ότι το 50% τρώει πρωινό λιγότερο από τέσσερις φορές την εβδομάδα, ενώ το 10% δεν τρώει καθόλου πρωινό. Το 34,3% των ιατρών επιλέγει το γρήγορο φαγητό για τη διατροφή του πάνω από τέσσερις φορές την εβδομάδα.
Tο 44,7% των ιατρών είναι καπνιστές εκ των οποίων το 10,3% καπνίζει περισσότερα από 10 τσιγάρα την ημέρα. Το 50% των ιατρών ασκούνται ελάχιστα, λιγότερο από δύο φορές την εβδομάδα και το 11% των ιατρών όταν πίνει, καταναλώνει περισσότερα από τρία ποτήρια αλκοόλ τη φορά.
«Τα αποτελέσματα δεν προκύπτουν από την ελληνική οικονομική κρίση αλλά συμβαδίζουν με δεδομένα από την υπόλοιπη Ευρώπη και την Αμερική όπου δείχνουν ότι βασικό πρόβλημα, σήμερα, των συστημάτων υγείας είναι η εξουθένωση, η πτώση στην απόδοση και η ικανοποίηση του ιατρικού προσωπικού. Απαραίτητη προϋπόθεση για ένα ασφαλές σύστημα υγείας είναι υγιείς και ικανοποιημένοι ιατροί» υποστηρίζει σχετικά η επίκουρη καθηγήτρια του Τμήματος Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του Ιδρύματος κυρία Εύχαρις Παναγοπούλου.
Κέντρο Στήριξης
Με βάση τα αποτελέσματα του έργου, πρόκειται να συσταθεί στη Θεσσαλονίκη, από την επιστημονική ομάδα που συντόνισε το έργο, ένα Κέντρο Στήριξης Επαγγελματιών Υγείας. Το Κέντρο θα ξεκινήσει τη λειτουργία του στις αρχές του 2015 και θα έχει στόχο την πρόληψη και αντιμετώπιση της επαγγελματικής εξουθένωσης στους ιατρούς. Σκοπός του Κέντρου θα είναι η προάσπιση της υγείας, η ικανοποίηση αλλά και η διασφάλιση της ποιότητας φροντίδας υγείας των ασθενών καθώς και η πρόληψη των ιατρικών λαθών.
Το Κέντρο, μεταξύ άλλων, θα οργανώνει ατομικά και ομαδικά προγράμματα προαγωγής της ψυχοσωματικής υγείας των ιατρών και θα προσφέρει συμβουλευτικές υπηρεσίες σε εργαζόμενους στον ιατρικό χώρο.
Η καθηγήτρια κυρία Παναγοπούλου είναι η επιστημονική υπεύθυνη του έργου στη διάρκεια του οποίου έγινε η έρευνα του ΑΠΘ. Στο έργο συμμετέχουν, ως εταίροι, πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα από τη Βρετανία, την Πορτογαλία, την Κροατία, την πΓΔΜ, τη Βουλγαρία, την Τουρκία, την Ιρλανδία, τη Ρουμανία και την Ελλάδα.
Στόχος του προγράμματος ήταν η καταγραφή των παραγόντων που σχετίζονται με την επαγγελματική εξουθένωση των νοσοκομειακών ιατρών και τον τρόπο που αυτή επιδρά στην ποιότητα και ασφάλεια των υπηρεσιών υγείας. Το πρόγραμμα χρηματοδοτήθηκε από το 7ο Ευρωπαϊκό Ερευνητικό Πλαίσιο και ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2014.
Τι είναι το «burnout»
Το burnout προκαλεί χρήση αλκοόλ και ηρεμιστικών από ιατρούς, χρήση βίας στα νοσοκομεία, ιατρικά λάθη, παχυσαρκία, κατάθλιψη, ψυχοσωματικές παθήσεις καθώς και καρδιαγγειακές παθήσεις στους ιατρούς.
Χαρακτηρίζεται από τρία συμπτώματα: Συναισθηματική/Πνευματική εξάντληση. Αποπροσωποποίηση/κυνισμός: όταν ένας εργαζόμενος χάνει την επαφή με τον άνθρωπο. Π.χ. είναι η συχνή έκφραση που ακούγεται στα νοσοκομεία «έχω μία οξεία κοιλία στο 7» αντί «έχουμε την κυρία Μαρία που έχει οξεία κοιλία». Μειωμένη αίσθηση επίτευξης: η αίσθηση πως ό,τι και να κάνουμε δεν μπορούμε να βελτιώσουμε τον τρόπο και τις συνθήκες εργασίας.
Το σύνδρομο σχετίζεται αποκλειστικά με την εργασία, είναι χρόνιο και όταν κάποιος το πάθει δεν επανέρχεται εύκολα χωρίς εξωτερική βοήθεια.
