Υπ.Περιβάλλοντος κι Ενέργειας: Σε δημόσια διαβούλευση το Εθνικό σχέδιο για την Κλιματική αλλαγή

 

Όπως αναφέρεται στο κείμενο, η εκτίμηση μέρους μόνο του ετήσιου κόστους προσαρμογής στον αγροτικό τομέα (αρδευτικά έργα και έργα προστασίας) ανέρχεται περίπου σε 72 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση, ποσό που σχεδόν αποκλειστικά αφορά δημόσια δαπάνη.

 

Για τις παράκτιες ζώνες, οι συντάκτες του κειμένου θεωρούν ότι η οπισθοχώρηση  ή τροποποίηση όλων των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων και χρήσεων μπορεί να ελαχιστοποιήσει τις επιπτώσεις από το  φαινόμενο της ανόδου της στάθμης της θάλασσας εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.

 

Μερικές από τις ενέργειες που περιλαμβάνονται στη σχεδιασμένη οπισθοχώρηση είναι ο σχεδιασμός και ανάπτυξη ζωνών προστασίας μεταξύ του αιγιαλού και της οικιστικής ζώνης ανάπτυξης χωρίς ωστόσο να προτείνεται αύξηση της ελεύθερης ζώνης αιγιαλού (σήμερα είναι στα 100 μέτρα και σε ορισμένες περιπτώσεις κατ΄εξαίρεση στα 50 μέτρα).

 

Ακόμη προτείνεται έως και απαγόρευση χρήσεων γης σε συγκεκριμένες παράκτιες περιοχές που απειλούνται, μετεγκατάσταση κτιρίων και εγκαταστάσεων σε ασφαλέστερες και υψηλότερες τοποθεσίες ενώ αναφέρουν ότι οι νέες κατασκευές στις παράκτιες περιοχές πρέπει από την αρχική κατασκευή τους να ενσωματώνουν τη δυνατότητα μετεγκατάστασης.

 

 

Η τρωτότητα ορισμένων ενεργειακών υποδομών επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό το σύνολο του ενεργειακού συστήματος π.χ. η μειωμένη διαθεσιμότητα υδάτων μειώνει την ενεργειακή διαθεσιμότητα θερμοηλεκτρικών μονάδων που ψύχονται από ύδατα λιμνών και ποταμών.

 

Έτσι, θεωρείται ότι θα απαιτηθούν έργα αποκατάστασης του ψυκτικού δυναμικού. Το πρόβλημα αφορά τους σταθμούς λιγνίτη και τους περισσότερους σταθμούς φυσικού αερίου του διασυνδεδεμένου συστήματος.

 

Οι πετρελαϊκές υποδομές (διυλιστήρια, μεγάλου μεγέθους, αποθηκευτικοί χώροι), ορισμένες υποδομές φυσικού αερίου (τερματικοί σταθμοί υγροποιημένου αερίου) γειτνιάζουν με τη θάλασσα προκειμένου να γίνεται η τροφοδοσία με πλοία. Επομένως παρουσιάζουν τρωτότητα σχετικά με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και τα ακραία καιρικά φαινόμενα και θα απαιτηθούν έργα προστασίας κατά περίπτωση.

 

 

Υποδομές ιδιαίτερα τρωτές σε ακραία καιρικά φαινόμενα και πλημμύρες είναι και τα δίκτυα μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, τα κέντρα υψηλής τάσης και οι εγκαταστάσεις παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές, κυρίως από αιολικά και δευτερευόντως από ηλιακά.

 

Είναι αξιοσημείωτο ότι οι συντάκτες της Εθνικής Στρατηγικής θεωρούν ως σοβαρή απειλή τα ενδεχόμενα αιολικά πάρκα στις Κυκλάδες καθώς οι ανεμογεννήτριες λειτουργούν ως ανεπιθύμητοι ανεμομίκτες που  απειλούν το υδατικό καθεστώς των νησιών, καθώς εμποδίζουν τη δρόσο, την πάχνη, την ομίχλη να κατεισδύουν στο έδαφος.

 

Η αύξηση της θερμοκρασίας θα έχει επίσης επιπτώσεις στις ανάγκες θέρμανσης (μείωση) και στις ανάγκες ψύξης (μεγάλη αύξηση ιδίως στις πόλεις λόγω μικροκλίματος) και θα απαιτηθούν ευέλικτες μονάδες παραγωγής.

 

Έτσι, οι συντάκτες της Εθνικής Στρατηγικής για το κλίμα θεωρούν σημαντική τη σύνταξη ειδικών μελετών τρωτότητας για υφιστάμενα δίκτυα μεταφοράς/διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, για κέντρα υψηλής τάσης, για διυλιστήρια και εγκαταστάσεις αποθήκευσης πετρελαίου, για υφιστάμενες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που είναι παράκτιες (εκτός νησιών) και χρησιμοποιούν θαλασσινό νερό για ψύξη κλπ.

 

Επίσης, επισημαίνεται η ανάγκη τροποποίησης των προγραμμάτων ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ για έργα δικτύων, όπως και του ΔΕΣΦΑ, τα οποία θα πρέπει να είναι προστατευμένα καθώς και των προγραμμάτων για μετεγκατάσταση υποδομών, εφόσον απαιτείται.

 

Απαιτείται ακόμη, ειδική μελέτη τρωτότητας εγκαταστάσεων φυσικού αερίου, περιλαμβανομένης της Ρεβυθούσας, και εκπόνηση προγράμματος επενδύσεων σε έργα προστασίας. Όπως αναφέρεται στην Εθνική Στρατηγική είναι απαραίτητα και έργα προστασίας των παράκτιων εγκαταστάσεων ενέργειας και των νησιωτικών συστημάτων.

 

 

 

Για τα δάση, σύμφωνα με την Εθνική Στρατηγική, είναι ζωτικής σημασίας για την ευημερία της ελληνικής κοινωνίας. η ιεράρχηση των δράσεων για προσαρμογή της δασικής διαχείρισης στα δασικά οικοσυστήματα με στόχο τον περιορισμό των αρνητικών επιπτώσεων στην οικονομική και κοινωνική δομή είναι, λόγω των περιορισμένων πόρων.  

 

Για την προστασία των υδάτινων πόρων, πρέπει μεταξύ άλλων να αναχαιτιστεί η προέλαση της θάλασσας στην ενδοχώρα (υφαλμύρωση υπόγειων νερών και εδαφών, σε συνδυασμό με τις αλλαγές στις χρήσεις γης). Η αντιμετώπιση της υφαλμύρωση των παράκτιων υδροφόρων οριζόντων αν και αναπόφευκτη, λόγω της αύξησης του υδραυλικού φορτίου στη θάλασσα, ίσως μπορεί να περιοριστεί με την ελαχιστοποίηση ή μηδενισμό των παράκτιων αντλήσεων γλυκού νερού.

 

Παράλληλα, σε συνεργασία με τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς θα πρέπει να προωθηθεί ένα μεγάλο πρόγραμμα επισκευής αρδευτικών δικτύων και επέκτασης χρήσης τους, η επιλογή ποικιλιών που απαιτούν λιγότερο νερό ή που ευδοκιμούν εκτός θέρους, η κατάργηση της δωρεάν χορήγησης αρδευτικού νερού, η άρδευση με επαναχρησιμοποιούμενα νερά, η τοποθέτηση υδρομετρητή στην κεφαλή αναγκαστικώς λειτουργουσών ιδιωτικών αρδευτικών γεωτρήσεων και ο έλεγχος απολήψεων με βάση μελέτη της περιοχής.

 

Ο κίνδυνος είναι μεγάλος καθώς περίπου το 35% του χερσαίου χώρου απειλείται με ερημοποίηση των εδαφών (μετατροπή σε άγονη γη). Η Ελλάδα όπως και οι υπόλοιπες χώρες της λεκάνης της Μεσογείου αντιμετωπίζει πολύ υψηλό κίνδυνο _ περιοχές υψηλού κινδύνου ερημοποίησης θεωρούνται τα νησιά του Αιγαίου, η Κρήτη, ένα μέρος της Θεσσαλίας, η Ανατολική Στερεά Ελλάδα και η Ανατολική Πελοπόννησος.

 

 

Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, κατά το διάστημα 1980 - 2013, το οικονομικό τίμημα των φυσικών καταστροφών σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση ανήλθε σε 368 δισεκ. ευρώ ενώ οι δαπάνες για αποζημιώσεις λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων αυξήθηκαν από 9 δισεκ. ευρώ τη δεκαετία του 1980 σε περισσότερα από 13 δισεκ. ευρώ τη δεκαετία του 2000.

Στην Ελλάδα, οι συνολικές αποζημιώσεις της ασφαλιστικής αγοράς για τις ζημιές από τις βροχοπτώσεις της 24ης Οκτωβρίου 2014 στην Αττική ξεπέρασαν τα 4 εκ. ευρώ σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος (ΕΑΕΕ).

 

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι για την περίοδο 1980-2013 στην Ελλάδα το ποσοστό ασφαλισμένου κεφαλαίου ως προς τις ζημιές από προκλήθηκαν από τα ακραία και - Ρίκα είναι περίπου 1% ενώ για την Ευρωπαϊκή Ένωση ο μέσος όρος κυμαίνεται περί - που στο 32%.

 

Με δεδομένο ότι οι κίνδυνοι από τον …πυρετό της Γης θα αυξηθούν τις επόμενες δεκαετίες θεωρείται, για όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιτακτική η ανάγκη για σχεδιασμό και λήψη κατάλληλων μέτρων προσαρμογής για την αντιμετώπιση των αναπόφευκτων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. «Μετά την ολοκλήρωση της Εθνικής Στρατηγικής θα ακολουθήσει η εκπόνηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης και η περαιτέρω εξειδίκευση τους μέσω των Περιφερειακών Σχεδίων Προσαρμογής», επεσήμανε την Τετάρτη ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος κ. Γιάννης Τσιρώνης.

 

Το κείμενο της Εθνικής Στρατηγικής για την Κλιματική Αλλαγή συντάχθηκε από επιστημονική ομάδα της Ακαδημίας Αθηνών και της Επιτροπής Μελέτης Επιπτώσεων Κλιματικής Αλλαγής της Τράπεζας της Ελλάδος.